زنان

تحریم تنباکو نماد حماسه سیاسی و اقتصادی

کسی که تاریخ صد ساله را مطالعه کرده است، می داند درجنبش هایی که درایران بوده است، قبل ازاین دوره رژیم پهلوی جنبش تنباکو وجنبش مشروطیت، زن ها همدوش بامردان فعالیت می کردند. برای اینکه قضیه تنباکو را که همه چیز ما را به باد داده بود، جلوگیری از آن بکنند، زنان آن وقت شریک بودند

امام خمینی(ره)، در رابطه با نقش زنان در حرکت ضد استعماری فرمودند:

« کسی که تاریخ صد ساله را مطالعه کرده است، می داند درجنبش هایی که درایران بوده است، قبل ازاین دوره رژیم پهلوی جنبش تنباکو وجنبش مشروطیت، زن ها همدوش بامردان فعالیت می کردند. برای اینکه قضیه تنباکو را که همه چیز ما را به باد داده بود، جلوگیری از آن بکنند، زنان آن وقت شریک بودند .»

دربرهه ای از تاریخ، درزمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، وضع اقتصادی ایران با بحران جدی روبه رو شده بود وازسفرها وخوشگذرانی های ناصرالدین کاسته شده وشاه زمان را دل نگران کرده بود به همین دلیل حاضرشد، امتیازمهم ترین اقلام تجاری وصادراتی ایران را دو دستی تقدیم بریتانیای کبیرکند تا در ازای آن ماهیانه پول ناچیزی را دریافت کند و در بریزوبپاش های درباری او خللی وارد نشود . با حرکت نابخردانه او، تجارت ایران با مشکلات عظیمی روبه رو شد، خبرنارضایتی مردم و وضع اسفبارکشور به گوش فقیه دینی زمان،آیت الله میرزای شیرازی رسید و ایشان برای جلوگیری از آثارمخرب این حرکت، حکم تحریم توتون وتنباکو را به این صورت اعلام کرد: «بسمالله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان علیهالسلام است.»

خبرتحریم توتون وتنباکو به گوش جناب شاه رسید و دائماً درپی طرح نقشه ای می گشت تا میرزای شیرازی را قانع به انحلال آن کند، اما زنان حماسه آفرین زمان، با شنیدن ندای فقیه دینی خود، چادرها را به کمربستند و به کوچه وبازار آمدند واعتراض خود را به گوش شخص شاه رساندند و اورا وادار کردند که از حکم فقیه دینی اطاعت کند . آنان ضمن توهین به درباریان می گفتند:« ای خدا! می خواهند دین و آئین ما را نابود کنند و علمای ما را از شهر بیرون نمایند تا فردا فرنگیان عقد نکاح ما را ببندند، اموات مان را آنان کفن و دفن کنند و بر جنازه ما این قوم نماز بخوانند.» درپی نقش آفرینی این زنان شیردل ، مردان اصناف مختلف هم، دکان های خودرا بستند وبه دنبال آنها راه  افتادند وقلیان هارا شکستند. نکته قابل توجه این است که این اعتراضات ازکوچه وبازار فراتر رفت وبه دربارشاه نفوذ کرد . در این حادثه بسیاری از زنان ‏درباری به حدی منقلب بودند که تمام قلیان های بلوری، چینی و گلی را شکستند و همه آثار دخانیات را از عمارت سلطنتی پاک کردند. در این حرکت، همه زنان، چه کوچک و چه بزرگ، با یکدیگر بودند.

 هم‏دستی زنان و پافشاری‏شان، شاه را شگفتزده کرد، بهطوریکه شاه با خشم و غضب می‏گفت: «زن‏هایم حاضر بودند، برای خوشی من جان خود را فدا کنند، اما امروز حتی از دادن یک سیگار به من مضایقه می‏کنند.»
 اوج مخالفت زنان حرم سرا با این قرارداد را می‏توان در اقدام «انیس‏الدوله»، سوگلی شاه، مشاهده کرد. شاه، قلیان درخواست کرد اما او که ریاست حرم سرا را بر عهده داشت، گفت: کشیدن قلیان حرام است. شاه گفت: چه کسی آن را حرام کرده؟ وی جواب داد: همان کسی که مرا بر تو حلال کرده است.

این حرکت عظیم زنان و ایفای نقش مذهبی ودینی آن ها باعث شد تا شخص شاه مجبور شود این امتیاز را لغو کند و به وسیله این حرکت زنان، حرکت تاریخ هم درمسیرتبعیت ازحکم فقیه دینی قرارگرفت تا آنجا که در قلب تاریخ، نام این زنان حماسه آفرین با افتخار ثبت شد؛ چراکه با فعالیت پویای آنان اقتصاد ایران نجات یافت وکشور از وضعیت مستعمره بیرون آمد و «حماسه اقتصادی» رقم خورد وکنار آن سیاست کشور برپایه تبعیت وپیروی از فقهای دینی قرارگرفت واختیارات شخص شاه، محدود شد و «حماسه سیاسی» موثری پایه گذاری شد. با مشاهده این تلاشهای زنان ایرانی بود که خانم «مریشیل»، همسر وزیر مختار انگلیس در زمان ناصرالدینشاه، درباره زنان ایران اذعان کرد: «باید اعتراف کنم با آن‏که پنهانبودن آنها در ورای حجاب و پوشیدگی کاملشان یک حقیقت انکارناپذیر است، ولی مطرودبودن زنهای ایرانی واقعیت ندارد.»

نقش آفرینی زنان مذهبی و متدین، محدود به یک برهه از تاریخ نمی شود بلکه؛ درمسیر تاریخ جریان حماسه آفرینی زنان همچنان ادامه دارد ودر گوشه وکنار زمان همواره نمونه هایی نظیر آنان ردپای درخشان وماندگاری از خود به جای می گذارند، به هرروی زن ایرانی درتمام مقاطع حساس تاریخی با اتکا برالگوهای اصیل اسلامی هرگز اجازه نخواهند داد که قطارتاریخ از ریل اسلام و تبعیت از دین وحاکم دینی زمان، خارج شودو قطعاً درمسیراعتلای حماسه سازی در دو عرصه اقتصاد وسیاست گام عظیمی برخواهند داشت .

https://shoma-weekly.ir/y23WLw