مهدی تقوی عضو هیات علمی دانشگاه علامه و از قدیمی ترین اساتید اقتصاد ایران است و اهالی اقتصاد همه او را به پرکاری و کثرت تألیفات می‌شناسند بحث موانع تولید در ایران را با خبره اقتصاد کشور به گفت و گویی کوتاه و صمیمانه نشستیم :
* آقای دکتر نظر شما در خصوص برخورد بیلبوردی با شعار سال چیست؟
با تبلیغ شعار سال که تولید ملی افزایش نمی یابد؛ تا در اقتصاد یکی از دو اتفاق زیر نیافتد تولید افزایش پیدا نمی کند یا باید حجم سرمایه گذاری بالا رود که خودش الزامات و مقدمات زیادی دارد و یا باید بهره وری افزایش پیدا کند لذا تولید در ایران موانعی دارد که تا اینها هستند پا نمی گیرد و البته ما در سال گذشته به مشکلاتشان هم افزودیم.
* چطور؟
خوب می توانیم این را به عنوان مشکل اول هم ذکر کنیم ببینید ما هدفمندی را اجرا کردیم و قیمت سوخت و انرژی بالا رفت یعنی خودمان بهره وری تولید را هدف قرار دادیم حالا قرار بود به اینها 30 درصد از درآمد های هدفمندی را هم بدهیم که ندادیم پس این مشکل اول؛ اما مساله دوم که شاید از همه اساسی تر باشد واردات بی‌رویه است. باید بگویم بازار اشباع از کالا های وارداتی است ما که خودمان بهترین سیب و پرتقال و انگور را تولید می کنیم چرا باید وارداتی اش سر سفره مکان بیابد؟ دولت اگر واقعا می خواهد از تولید حمایت کند باید جلوی این واردات بی رویه را بگیرد حداقل واردات کالاهایی را که خودمان تولید می کنیم ممنوع یا محدود کند. برای چه وقتی کفش تبریز با این کیفیت و زیبایی و قیمت پایین در کشور تولید می شود ما کفش چینی وارد کنیم چرا به توسعه کفش تبریز کمک نکنیم؟
اما از نظر من مشکل سوم تورم است تورم به اعتقاد من تقاضا را کاهش می دهد و وقتی تقاضا کم باشد تولید هم به صرفه نیست البته این تقاضا وقتی روی تولید ملی اثر دارد که ما حجم واردات را کم کرده باشیم وگرنه تقاضا هم نصیب واردات چی ها می شود و تولید کنندگان خارجی اما در صورت رفع مشکل دوم مشکل سوم هم افزایش قیمتهاست وقتی کفش گران شد شما سالی یکی می خری پس تولید هم باید کمتر شود و تولید زیاد جواب نمی دهد.
وقتی تورم زیاد باشد مردم هم پس انداز نمی کنند و پول در بانکها نمی گذارند پس بانک هم نمی تواند منابع جذب کند تا در اختیار تولید کنندگان قرار دهد و باز حجم سرمایه گذاری پایین می آید.
باز خدا را شکر مجلس با اجرای فاز دوم هدفمندی مخالفت کرده همین را که اجرا کرده ایم جمع کنید خودش خیلی هنر است برای فاز دوم باید یک فاصله ای بیافتد وگرنه تورم بیداد می کند.
به عنوان نمونه اکنون بانک مرکزی خدا پدرش را بیامرزد گفت تورم 21 درصد حالا اگر بیشتر نبوده باشد ولی همین هم برای تحلیل موضوع کافی است زیرا به تصویب خودشان حداکثر سود به سپرده‌های مردم باید 20 درصد باشد خود این که منفی شد یعنی پولت را بگذار در بانک سالی 20 درصد سود می‌گیری در حالی که سالی 21 درصد از ارزش آن کاسته می شود.
پس عدم تناسب نرخ بهره با تورم هم خود شد مشکل چهارم که به نوعی ناکارآمدی سیستم بانکی در حمایت از تولید را نشان می دهد.
* در مورد جذابیت بازار های کاذب و دلالی و سفته بازی چه نظری دارید؟
بله آن هم جذابیت دارد و سود سرشاری عاید فرد می کند پس چرا بیاید و تولید کند. می رود ارز خرید و فروش می کند و یک شبه سود های کلان به جیب می زند.
* چگونه باید جلوی این کار گرفته شود؟
خیلی سخت است زیرا بازار غیر رسمی است و نه مالیات می دهد و نه معاملاتش ثبت می‌شود. فقط هم ارز و دلار نیست می‌رود ابزار و کالا می خرد انبار می کند احتکار می‌کند. گران شد می‌فروشد شما چطور می خواهید جلوی این را بگیرید باید کاری کرد که تولید سود ده شود و به صرفه باشد تا مردم به دلالی روی نیاورند.
اما مشکل بعدی که به عنوان مشکل اساسی تر و آخر به آن اشاره می کنم بحث مدیریت دولتی تولید است. وقتی تولید دولتی شد باید فاتحه آن را خواند بهره وری در بخش دولتی به شدت پایین است و این دیگر به همه جهان ثابت شده است . زمانی کفش ملی 90 هزار کارگر داشت و به کل جهان هم صادر می کرد چرا چون خصوصی بود و صنعت کفش هم در ایران بسیار قدیمی است و صنعتگران ماهری در این زمینه داشتیم و ترکیب اینها شده بود آن برند موفق. ما آمدیم این را دولتی کردیم بعد از سه دهه نتیجه‌اش هم معلوم است خود شما دیگر کفش ملی نمی‌خرید.
در جایی شنیدم که کفش ملی هم اکنون 90 نفر کارگر دارد البته شاید این اغراق باشد اما قطعا اکنون بسیاری از آن زمان اوجش فاصله گرفته و تعداد پرسنل آن هم بسیار کمتر شده اند.
خوب این نتیجه مدیریت دولتی است خوب حالا ما برای خصوصی سازی در این سالها چه کرده‌ایم؟ واقعاً امری است که روی زمین مانده طبق آمار انجام شده اما چه فایده همه مدیریتشان هنوز دولتی است.
این گونه تولید داخلی رشد نمی کند راهش تنها این است که موانع گفته شده یکی یکی و با همت و اراده جدی دولت از جلوی پا برداشته شود.
