اولین ها

کمتر کسی می داند که اولین داور فوتبال ایران چه کسی بوده است اما براساس آن چه موجود است کسانی چون عباس اکرامی،کاظم رهبری و ابوالفضل صدری از اولین داوران فوتبال ایران بوده اند.با این وجود داوری در گذشته تا امروز که فوتبال کاملا حرفه ای شده و پیشرفت‌های اساسی داشته تغییر کرده است.در آن دوران داوران بیشتر با اتکا به نقش بزرگتری شان بازی ها را مدیریت می کردند اما امروز با بالارفتن سرعت و قدرت بازیکنان و بازی ها فوتبال بیشتر از هرچیزی به سرعت عمل و اجرای درست قوانین از سوی داور متکی است.

روند سنتی داوری فوتبال که براساس وجهه و اعتبار داوران انجام شد تا ابتدای دهه 40 هجری شمسی وجود داشت.گفته می شود داوران در آن دوران افراد قدرتمندی بوده اند چرا که هنوز بحث تخصص در داوری وجود نداشت.داوران معمولا بازیکنان معتبر و قدیمی بودند که بعد از پایان فوتبال لباس داوری می پوشیدند و از احترام ویژه ای نزد بازیکنان و کادرفنی تیم ها برخوردار بودند.کسانی مانند حسین فکری،علی دانایی فرد و عباس اکرامی نیز از جمله فوتبالیست های سرشناس و معتبری بودند که بعدها لباس داوری پوشیدند.اما بعد از دهه 40 با جدی شدن مساله فوتبال داوری نیز باید پا به پای فوتبال رشد می کرد.اما از آنجایی که این اتفاق از ابتدا رخ نداد جنجال هایی به وجود می آمد.مثلا گفته می شود یکی از داوران سرشناس زمان ظهر قبل از بازی نهار را با بازیکنان یکی از تیم های سرشناس می خورده است و همین داور در یکی از مسابقات از بازیکنی که می بیند قضاوت عادلانه نیست سیلی می خورد. تعداد سیلی های فوتبال دهه چهل بیش از یکی دو مورد است والبته نمی‌توان فقط بازیکنان را مقصر این اتفاقات زشت در زمین فوتبال دانست.اما در اواخر همین دهه با پایان یافتن دوره داوری برخی داوران قدیمی و روی کارآمدن داوران جدید شکل قضاوت و داوری فوتبال نیز تغییر کرد.

کسانی مانند جعفرنامدار که بازیکن تیم ملی فوتبال بود به داوری اعتبار و تشخصی که باید را بخشیدند.از آن به بعد بود که بخشی از فوتبالیست‌های قدیمی مانند محمد صالحی، محسن زمانی، ارشد برازنده و...پا به عرصه داوری گذاشتند و داوری نیز توانست همپای دیگه شاخه‌های فوتبال رشد کرده و به رکنی اساسی و مهم تبدیل شود.با این وجود حتی در آن دوران نیز اخبار و شایعات نسبت به مساله داوری کم نبوده است.موضوعی که در دهه های و حتی تا همین دهه های شصت و هفتاد هم وجود داشت.این که داوران در بسیاری از بازی‌ها مصلحت اندیشانه و به نفع تیم های سرشناس وپرطرفدار سوت می‌زنند یک شایعه عادی به حساب می آمد.در آن دوران هم داورانی که به ضرر یک تیم بزرگ سوت می زدند با سنگ مورد لطف قرار می گرفتند.داوران در دهه های بعدی هم در زمین بازی از طرف بازیکنان مورد ضرب و شتم قرار می گرفتند اما هرچه فوتبال جلوتر رفت شکل اتهامات عوض شد. زمانی داوران حق نداشتند به ضرر پرسپولیس و استقلال سوت بزنند اما در دوره ای بعد آن ها همواره به رنگی بودن متهم می شدند.با این حال مسئولان تصمیم ساز فوتبال ،رسانه ها و هواداران زمانی که متوجه شدند فوتبال حرفه ای و سالم بدون داشتن داور غیرممکن است به ارزش و اعتبار داور بیشتر پی بردند.

حتی در بعضی موارد ورق به کلی برگشت و این داوران بودند که با الفاظ و رفتار به بازیکان پرخاش کردند.با این وجود هرآنچه بوده و گذشته امروز داوری را در فوتبال ایران به این جایی که هست رسانده است.ما امروز در داوری افتخار حضوردرفینال جام جهانی را هم داریم اما از طرفی شاهد اشتباهات مهلک و حتی مسایل غیراخلاقی داوران در سال های قبل هم بوده ایم.اشتباهات داوری به گفته بسیاری از داوران قدیمی و جدید در سال جدید افزایش یافته و فشار بیش از حدی روی دوش داوران مسابقات فوتبال ایران است.فشاری که انگار هرچه افزایش می یابد درصد اشتباهات نیز بالاتر می رود.