قرآن کریم به موضوعات مختلفی در این راه توصیه می‌نماید که برخی از آنها عبارت‌اند از: اخوت و برادری مسلمان‌ها با یکدیگر؛ مودت و الفت بین آنها؛ رحمت مسلمین نسبت‌به هم و همچنین ترویج صفاتی مانند عفو و صفح و احترام به ادیان و پیامبران الهی.
برداشت غلط از معنای وحدت
وقتی سخن از امت واحده به میان می‌آید عده‌ای می‌گویند شما نمی‌توانید با مطرح‌کردن وحدت انسان‌ها آنها را مجبور به‌کنار‌گذاشتن عقایدشان کنید. حال آنکه مراد از تشکیل امت واحده و ایجاد وحدت لزوما کنارنهادن عقاید و برطرف‌شدن همه اختلافات در حوزه عقیدتی نیست؛ بلکه مراد این است که با وجود داشتن برخی اختلافات فکری و عقیدتی، از دامن‌زدن به اختلافات غیرضروری پرهیز شود و با همدلی و گذشت مصالح کلی‌تر جامعه بزرگ اسلامی را در جهان درنظر گرفت. مقصود این است که فرقه‌های اسلامی به طور صحیح یکدیگر را بشناسند، از مواضع فکری و اعتقادی هم به دقت مطلع شوند و در عین حال برای حفظ و گسترش کیان اسلام از نزاعی که قرآن کریم آن را نهی کرده «لاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم» (انفال، آیه 46) بپرهیزند و ید واحدی باشند برای تشکیل امت واحده مد‌نظر قرآن کریم.
اتحاد ابتدایی و اختلافات بعدی
به واژه امت واحده در 9 جای قرآن اشاره شده است. این آیات نیز به سه گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول آیاتی‌اند که به پیامبران الهی فرمان تشکیل امت داده شده و در آنها به مشترکات انسان‌ها و اینکه به طور فطری و غریزی امت واحدی بوده و هستند اشاره می‌شود.
برای نمونه در آیات 92 و 93 سوره انبیاء می‌فرماید: «إنّ هذه أمتکم أمه واحده و أنا ربّکم فاعبدون و تقطعوا امرهم بینهم کل الینا راجعون.» این امت شماست که امتی یگانه است و من پروردگار شما هستم، پس مرا بپرستید، ولی آنان در کار خود اختلاف پیدا کردند و همگی‌شان به سوی ما باز می‌گردند.
گروه دوم آیاتی هستند که نشان می‌دهد خداوند متعال نمی‌خواهد به‌صورت جبری امت واحده تشکیل دهد. گروه سوم نیز به اتحاد ابتدایی انسان‌ها و اینکه امت واحدی بودند که بین آنها اختلافات ایجاد شد اشاره می‌نمایند.
نظریه امام خمینی(ره) برای وحدت سیاسی جهان اسلام
امروز بیش از هر زمان دیگری لزوم تشکیل امت واحده احساس می‌شود. وقتی به ظلم عمومی در سراسر جهان نسبت‌به مسلمین می‌نگریم، از فلسطین و لبنان گرفته تا بحرین و یمن، از تفرقه‌افکنی و برادرکشی در مصر و لیبی گرفته تا فتنه‌انگیزی در سوریه و عراق همه و همه نشان می‌دهند که تنها راه چاره و فرار از این مصایب وارده احیای گفتمان امت واحده مورد‌نظر قرآن کریم است.
معمار بزرگ قرن حضرت امام خمینی(ره) همواره به تشکیل امت واحده می‌اندیشید و تلاش‌های فراوانی در این عرصه نمود. امام(ره) در این رابطه معتقد بود: «اسلام آمده است تا تمام ملل دنیا را عرب را و عجم را، ترک را و فارس را، همه را با هم متحد کند و یک امت بزرگ به‌نام امت اسلامی در دنیا برقرار کند...»
امام در این مسیر به ارائه طرح راهبردی وحدت سیاسی جهان اسلام پرداخت که شامل ایجاد بستر و شرایط مناسب برای تحقق وحدت، فعال‌شدن نخبگان سیاسی و مذهبی به‌عنوان مجریان وحدت، به‌کارگیری ابزارهای لازم برای حرکت در مسیر اتحاد سیاسی مسلمانان و درنهایت تشکیل دولت بزرگ اسلامی می‌شود.
بهترین مکان و مناسب‌ترین زمان برای ترویج تفکر امت واحده
بهترین مکان و مناسب‌ترین زمان برای ترویج تفکر امت واحده مراسم عبادی سیاسی حج است. در هیچ زمانی از سال همه امت اسلامی از سراسر جهان قادر به اجتماع عظیم اینچنینی نیست. اجتماعی که گرداگرد یک مکان و یک خدا صورت می‌پذیرد و همه با لبیک به پروردگار متعال، کسب فیوضات معنوی را طلب می‌کنند. پرچم ظلم‌ستیزی مشترکی که در ایام برائت از مشرکین توسط ملت‌ها و اقوام مختلف مسلمان برافراشته می‌شود زیباترین جلوه از تشکیل امت واحده قرآنی است. دشمنان اسلام به‌خوبی به ظرفیت این فریضه بزرگ پی برده‌اند و به انواع دسیسه‌ها متوسل می‌شوند تا شاید ذره‌ای هم شده از اثرگذاری آن بکاهند. چه بسا اتفاقات حج امسال هم از این قاعده مستثنا نباشد و با توجه به وقایع یمن قرار بر این بوده که نگاه‌ها از مسیر اصلی منحرف شود. با این اوصاف چرا ما نباید با برنامه‌ریزی دقیق و مدون و تبلیغات و فرهنگ‌سازی برای مبارزه با استکبار و استبداد و اتحاد هرچه بیشتر مسلمین اقدامی شایسته نکنیم و این فرصت بزرگ را مغتنم نشماریم؟
