بازار بزرگ مصرف مرغ به افزایش تولید مرغ منجر شده تاجایی که 172674 مرغداری در ایران وجود دارد که ارزش تولید آنها نزدیک به 4 میلیارد دلار  در سال است. البته این میزان تولید مرغ گوشتی است و ارزش تولید مرغداری های مرغ تخمگذار هم 1/5 میلیارد دلار در سال است . با این حال سال گذشته در چند نوبت قیمت مرغ افزایش زیادی داشته است . این روزها هم دست اندرکاران صنعت تولید مرغ بروز بحران درآینده نزدیک را پیش بینی می کنند .

علت شرایط بحران در صنعت مرغداری به ساختار آن برمی گردد که به شدت به نرخ انرژی و نرخ ارز وابستگی دارد.

دو دلیل عمده افزایش هزینه تولید مرغ عبارت است از: 1 – هدفمندی یارانه ها. 2 – جهش نرخ ارز

هدفمندی یارانه‌ها به افزایش هزینه انرژی و افزایش 250 درصدی نرخ ارز در دو سال گذشته و نیز به بالا رفتن هزینه تأمین خوراک مرغ   منجر شد. «دان» یا همان «خوراک مرغ» مانند کنجاله، سویا و ذرت است که از مهمترین هزینه های مرغداری ها به حساب می‌آید و به طور عمده از واردات تأمین می‌شود . برای همین وقتی دولت در سال قبل برای واردات کالا ده اولویت در نظر گرفت و قرار شد به دو اولویت اول نرخ ارز مرجع یعنی ارز 1226 تومانی تعلق گیرد ، خوراک دام و طیور در اولویت اول و حتی بالاتر از دارو قرار گرفت  تا صنعت مرغداری ادامه حیات دهد .حال که پس از ماه ها بانک مرکزی حذف نرخ ارز مرجع را به صورت رسمی اعلام کرده است مرغداران در تلاشند که همچنان ارز یارانه ای بگیرند . آنها از وزارت صنعت خواسته اند که خوراک دام با تعرفه صفر وارد شود . مجموعه این مسائل چشم انداز بازار مرغ در سال جاری را مبهم کرده است .اگر دولت به خواسته مرغداران تن در دهد باید دوباره یارانه ارزی بدهد و اگر درخواست تولید کنندگان مرغ را رد کند تولید داخلی کاهش و نیاز به واردات افزایش می یابد و بازهم بخشی از منابع محدود ارزی دولت را صرف واردات خواهد کرد . همین شرایط است که احتمال افزایش دوباره قیمت مهم ترین ماده پروتینی سفره های ایرانی را بالا برده است. یکی از منتقدان اصلی  مرغداران ، تولیدکنندگان دانه های روغنی هستند . مرغداران می خواهند که واردات دانه با تعرفه پایین صورت گیرد اما تولیدکنندگان دانه های روغنی واردات با تعرفه بالا را می پسندند تا تولید داخلی دانه های روغنی ضربه نخورد . مرغداران اینگونه استدلال می کنند که تولید داخلی  این دانه ها به اندازه ای نیست که کفاف تأمین نیاز داخل کشور را بدهد . ضمن اینکه محصولات داخلی گرانتر از محصولات مشابه خارجی هستند .ازطرفی تولیدکنندگان دانه های روغنی معتقدند که اساساً نرخ تعرفه این دانه ها بر قیمت مرغ تأثیری ندارد و اشاره به نیمه دوم دهه 80 می کنند که تعرفه واردات 25 درصد بود و تأثیر چندانی بر قیمت مرغ نداشت اما در مقابل نتیجه اش این بود که تولید دانه های روغنی به شدت افزایش یافت . ( تولید این دانه ها در سال 1385 معادل 600.000 تن بوده ولی در سال 1391 به 300.000 تن رسیده است.)در این میان موضوع قیمت‌گذاری نیز امر تأثیرگذاری است که نباید فراموش شود . شاخص بهای تولیدکننده برای پرورش طیور تا آبان 91 نشان می دهد که بخش طیور بالای 50 درصد افزایش هزینه تولید داشته است اما نمی توانند قیمت تمام شده را اینقدر افزایش دهند.

متأسفانه دخالت بیش از حد دولت در کسب و کار منجر شده که به جایی برسیم که نه واردات نتیجه بخش است و نه تولید داخلی ...