شهرستانها

برای پیشرفت در عرصه فرهنگ باید جامع نگر باشیم

در مرحله اول فرهنگ به دو موضوع نیازمند است، اول وقت گذاشتن و دوم توجه به فرهنگ عمومی. مسئله فرهنگ مثل آب آشامیدنی است، همانگونه که برای آب آشامیدن مردم، باید دقت لازم را داشت، نسبت به مقوله فرهنگ هم باید مسئولین دغدغه لازم را داشته باشند و مجموعه رفتار جامعه به گونه‌ای تنظیم و تعریف شود که بعد از مدتی در هر بخش از زندگی مردم قابل مشاهده و نهادینه شود.
گفتگو: عباس پناهی- رهبر معظم انقلاب اسلامی در طول مدت زعامت مبارکشان همواره بر مسئله فرهنگ تاکید ویژه داشته اند، معظم له در نامگذاری امسال نیز بر این مسئله تاکید مجدد داشتند. در این زمینه گفتگویی با حجت الاسلام محمد علی تابعی دبیر حزب موتلفه اسلامی استان خراسان جنوبی داشتیم.

چرا مقام معظم رهبری تاکید ویژهای روی فرهنگ عمومی دارند؟

مسئله فرهنگ از اساسیترین و حیاتیترین مسائل زندگی انسانها است. همانگونه که انسانها به غذای پاک و هوای پاک نیازمندند، تا بتوانند به زندگی ادامه دهند و چنانچه هوا آلوده شد باعث به خطر افتادن سلامتی انسانها میشود و معمولا سازمانهای مسئول و ناظر هشدار میدهند که در هوای آلوده افراد سعی کنند از خانههایشان بیرون نروند، مقوله فرهنگ نیز این چنین است و چنانچه محیطی که ما در آن زندگی میکنیم و فرهنگی که به آن اعتقاد داریم دچار ناهنجاری شد حتما جامعه را دچار بیهویتی و به هم ریختگی اجتماعی خواهد کرد.

در جامعهای که ما در آن زندگی میکنیم، یعنی جامعه اسلامی ایران متأثر از دو فرهنگ است؛ فرهنگ ملی - فرهنگ دینی و مذهبی. ما وقتی به فرهنگ ملی خودمان مراجعه میکنیم میبینیم ریشه و بنه و عمق این فرهنگ آنقدر قوی و غنی است که رفتار اجتماعی آن مبتنی بر آموزههایی است که اسلام نیز بعضی از آنها را امضاء و تایید میکند، مسایلی مانند احترام اجتماعی رعایت حقوق شهروندی، توجه به بزرگسالان و احترام آنان و نیز بهداشت فردی و عمومی و دهها مسئله دیگر از جمله اموری است که ریشه در فرهنگ ملی دارد. از همه مهمتر فرهنگ پوشش و لباس و حتی آرایش ظاهری مردان و زنان در فرهنگ ملی کاملاً قاعدهمند و دارای حریم و ارزشهای انسانی که ریشه در آموزههای ادیانی الهی دارد، دیده میشود.

فرهنگ مذهبی و اسلامی ما نیازها و خواستههای انسان را با فطرت انسان هماهنگ میبیند تا زمینه رشد و کمال انسان را فراهم نماید و به قول امام (ره) از گهواره تا گور است. بنابر این فرهنگ دینی مجموعه بایدها و نبایدها و آنچه یک جامعه با آن زندگی میکند از کوچکترین مسئله تا بزرگترین آن و توجه به فرهنگ یکساله، آنی و مقطعی نیست بلکه یک امری است بسیار مهم که باید به طور دقیق رصد کرده و برای آن برنامه داشت.

مقام معظم رهبری چه توقع و انتظاری از مسئولین به ویژه دست اندرکاران فرهنگی دارند؟

معظم له در دیدار اخیری که با خبرگان ملت داشتند، فرمودند در مرحله اول فرهنگ به دو موضوع نیازمند است، اول وقت گذاشتن و دوم توجه به فرهنگ عمومی. مسئله فرهنگ مثل آب آشامیدنی است، همانگونه که برای آب آشامیدن مردم، باید دقت لازم را داشت، نسبت به مقوله فرهنگ هم باید مسئولین دغدغه لازم را داشته باشند و مجموعه رفتار جامعه به گونهای تنظیم و تعریف شود که بعد از مدتی در هر بخش از زندگی مردم قابل مشاهده و نهادینه شود.

رعایت هنجارهای اجتماعی باید منطبق بر قوانین تعریف شده باشد که متاسفانه امروز باید گفت اکثریت جامعه ما به خیلی از این وظایف یا آشنا نیستند و یا خود را مقید به رعایت آن نمیدانند، مقام معظم رهبری در مسئله تهاجم فرهنگی به موضوع تبادل فرهنگی هم اشاره داشته اند، حتی میفرمایند اگرملل اروپایی به برکت آنها توانستند پیشرفتی در زندگی خودشان بوجود بیاورند به خاطر توجه به رعایت حقوق شهروندی و رعایت قانون و قوانین اجتماعی بود. ما حتی بعضاً قانون را یک طرفه معنا میکنیم آنجا که دم از حقوق شهروندی میزنیم، گمان میکنیم فقط نظام نسبت به مردم و رعایت حقوق ملت مسئول است و مردم نسبت به دولت مسئولیت چندانی ندارند در حالی که این مسئله طرفینی است، و دولت هم بر خواسته از خود مردم است.

به نظر شما در شرایط فعلی برای تحقق مسایل فرهنگی و همچنین عدم رضایت مقام معظم رهبری در موضوع فرهنگ چه باید کرد؟

به نظر میرسد باید برای مسائل فرهنگی در کلان کشور نقشه راه و چشمانداز تعریف شود، اگر چه شورای انقلاب فرهنگی زحمات و تلاشهای زیادی را در این راستا متحمل شده اما از یک پشتوانه اجرایی و عملیاتی برخوردار نبوده است. اولا باید یک قرارگاه فرهنگی مبتنی بر نظام ارزشی اسلام و فرهنگ پویا و درونزای ملی صورت گیرد، تا بتواند سازمانها و نهادهای فرهنگی را به صورت روزآمد پشتیبانی کند. در حال حاضر هر نهادی و سازمانی با آنچه خود تشخیص میدهد کار میکند در حالی که ما اگر چندموضوع فرهنگی را به صورت ویژه تعریف کنیم و همه سازمانها و نهادها روی آن متمرکز شوند، بعد از مدتی شاهد تغییر و تحول در رفتار اجتماعی خواهیم بود، مثلاً صدا و سیما باید برنامه روزانه هفتگی، ماهانه و سالانه داشته باشد و بداند که ما یک حرکت سالم اجتماعی را باید به نوعی هدایت کنیم که از نقطه الف به نقطه ب برسانیم و از آنجا به سوی اهداف کلان و بزرگ. ما هنوز در مقوله فرهنگ جامع نگر نیستیم، بیشتر کارها جزئی و مقطعی بوده و از یک نظام و ساختار جامع و هدفمند و هدفدار تبعیت نمیکند و از همه مهمتر اینکه دولت باید خود در موضوع فرهنگ پیشقدم باشد.

https://shoma-weekly.ir/PykcNy