***
به نظر شما ملی شدن معادن ایده خوبی بود و نتیجه خوبی داد؟ در این چند سالی که معادنمان ملی بود، چه کردیم؟
به‌طور کلی معادن که ملی هستند. معادن در اختیار دولت است و از قدیم هم به این صورت بوده و معدن جزو انفال است و طبق ضوابط شرع است و در قانون مدنی هم معادن انفال هستند و انفال در اختیار دولت است، منتهی دولت‌ها معمولاً اکتشاف معادن غیر از نفت را در اختیار بخش خصوصی می‌گذارند و بخش خصوصی اکتشاف و استخراجش را عهده‌دار می‌شود. البته در اصل 44 قانون اساسی باید اکتشاف و استخراج معادن بزرگ در اختیار دولت باشد، ولی با تفسیری که مقام معظم رهبری کردند و مجلس هم تصویب کرد و در متن اصل 44 نوشته شده بود که معادن بزرگ در اختیار دولت باشد، در ذیلش مشروط بود که این امر موجب جلوگیری از شکوفایی اقتصاد نشود، از این‌رو از این بند استفاده کردند و قرار شد معادن بزرگ را هم مردم بتوانند استخراج کنند. الان به این صورت است که اگر معادن در جهت کشف باشد، افراد می‌روند و گزارش می‌دهند و مجوز می‌دهند، معدنی را کشف می‌کنند و پس از اکتشاف گواهی اکتشاف و بعد هم پروانه بهره‌برداری می‌گیرند. پس از اخذ پروانه بهره‌برداری مشغول فعالیت می‌شوند که اگر کسی پروانه بهره‌برداری معدنی را گرفت، تا مدت اعتبار پروانه که در آن قید شده است، نه دولت و نه افراد دیگر نباید مزاحمتی برای آن فرد ایجاد کنند، به شرط این که به شرایط پروانه و تعهداتی که به وزارتخانه مربوطه داده است، عمل کند.
آیا روند خصوصی‌سازی معادن خوب است یا باید تغییر کند؟
خوب است، ولی یک مقدار باید توسعه پیدا کند و دست مردم باز باشد و در زمان گذشته هم این طور بود که حقوق دولتی از معادن دریافت می‌شد. البته اختیار آن هم در قدیم و هم در حال حاضر با دولت است که دولت بهره‌برداری‌ای که می‌خواهد از کار معدن کند، در نوسان قیمت حقوق دولتی باشد. حقوق دولتی را گاهی اضافه می‌کند و گاهی به همان ترتیبی که بوده است ثابت نگه می‌دارد، ولی به‌طور کلی حتماً باید دست مردم باشد و مردم در این جهت علاقه داشته باشند و این علاقه در آنها ایجاد شود و به اکتشاف و بهره‌برداری مبادرت کنند و این به نفع مملکت است. تأثیری که علاقه به معدن دارد این است که ایجاد اشتغال می‌کند و از بیکاری ـ که متأسفانه الان گرفتارش هستیم ـ می‌کاهد. حسن دیگر کار معدن ایجاد اشتغال در نقاط محروم است، چون معادن ما همیشه در نقاط دورافتاده و بیابان‌ها و نزدیک روستاهاست که در آنجا نرخ بیکاری بسیار زیاد است، لذا معمول نیست کسی که مبادرت به بهره‌برداری معدن می‌کند، از شهرها کارگر ببرد، بلکه در همان جا از کارگران محلی استفاده می‌کند و زمینه اشتغال بسیار خوبی برای آن منطقه خواهد داشت. به‌علاوه اگر بهره‌برداری از معادن را توسعه بدهیم و عواملی برای بهره‌بردارها ایجاد مزاحمت نکنند، با صادرات محصولات معدنی عایدات خوبی نصیب مملکت خواهد شد.
پس توصیه می‌کنید مردم به این سمت بیایند و بخش معدن را به عهده بگیرند، کشف کنند و به بهره‌برداری برسانند.
همین طور است. معدن یک نعمت خدادادی است که خوشبختانه خداوند به مملکت ما مرحمت کرده است. در حدود 150 میلیارد تن ذخیره معدنی در کشورمان پیش‌بینی شده است. 60 نوع معدن داریم که 60 نوع محصول از معادن بهره‌برداری می‌شود. کمتر مملکتی است که این ذخایر را داشته باشد، لذا باید از این نعمت بهره‌برداری شود، فعلاً طبق تفسیر اصل 44 قانون اساسی کار باید دست بخش خصوصی باشد، بهترین مورد معادن است و باید مردم را به استخراج معادن و ذخایری که الحمدلله مقادیرش زیاد است تشویق کنیم. مردم باید در این عرصه فعالیت کنند و این به نفع مملکت و اشتغال است تا بتوانیم در این زمینه برای جامعه مؤثر باشیم.
به نظر شما آیا مشوق‌هایی که برای حضور مردم در بخش معدن وجود دارد، کافی است؟
نه، به نظر من دولت به صورتی که ضرورت دارد مشوقی برای حضور مردم در عرصه معدن ایجاد نکرده یا کم‌کاری کرده است. حتی در همین بسته‌ای که هم اکنون برای دوری از رکود و جلوگیری از تورم تنظیم شده، نسبت به بخش معدن توجه کافی نشده است. اگر اینها بیشتر توجه می‌کردند، از جمله این که تسهیلاتی برای معدن‌کارها فراهم می‌کردند که امنیت شغلی داشته باشند زمینه‌های استقبال مردم از بخش معدن بیشتر فراهم می‌شد، چون بعضی وقت‌ها در بهره‌برداری از معادن مزاحمت‌هایی از جانب محیط زیست یا عوامل محلی ایجاد می‌شود و از بهره‌برداری معادن یا جلوگیری یا در آن ایجاد اشکال می‌کنند. این مزاحمت‌ها نباید وجود داشته باشد، مثلاً برای ورود ماشین‌آلات تسهیلات قائل و معادن ما مجهز به ماشین‌آلات مدرن شوند که الان دنیا از آنها استفاده می‌کند و همچنین حقوق دولتی عادلانه تنظیم شود تا اینها بتوانند در این زمینه فعالیت کنند.
آیا در اصل 44 در باره خصوصی شدن معادن هم نکته‌ای آمده است؟
در اصل 44 قانون اساسی برای معادن بزرگ آمده است که معادن بزرگ در اختیار دولت باشد، ولی در ذیل اصل 44 قانون اساسی قید شده است در اختیار دولت باشد، مشروط به این که موجب رکود کار و جلوگیری از توسعه اقتصاد نباشد، ولی چون در چند سال گذشته دولتی بودن معادن بزرگ این اثر نامطلوب را گذاشت، لذا با تفسیری که مقام معظم رهبری کردند و مجلس هم تصویب کرد، قرار شد بخش خصوصی بتواند در زمینه معادن بزرگ هم فعال شود.
برای این که مردم را جذب حضور در عرصه معدن کنید، چه توصیه‌ای دارید؟
معدن کار پرزحمتی است، ولی اگر فرد موفق شود می‌تواند آینده خوب و درخشانی پیش رو داشته باشد که منافعش متوجه بهره‌بردار است، ولی ابتدائاً کار پرزحمتی است. به نظر من خوب است افراد ظرفیت تحمل مشقات اولیه را داشته باشند و از راحت‌طلبی دوری کنند و از این نعمت خدادادی که در اقصی نقاط کشور هست، استفاده ببرند.
با توجه به بسته خروج از رکودی که دولت داده است، فکر می‌کنید تا به حال رویکرد دولت تدبیر و امید به بخش معدن چگونه بوده است و چه باید باشد؟
در این بسته توجه کافی به معادن نشده و ضرورت داشته است یک مقدار توجه بیشتری شود، چون بخش معدن می‌تواند بسیار فعال باشد و اگر به آن توجه کنیم، هم از نظر ایجاد اشتغال و هم از لحاظ فراهم شدن ارز برای کشور می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
به نظر شما با توجه به بسته خروج از رکود دولت، آیا خصوصی سازی، رونق خواهد گرفت؟
هم اکنون دولت تاکید دارد که بخش خصوصی نقش مهمی را در مقابله با رکود ایفا می کند و لازمه اصلی این موضوع اجرایی شدن سیاست های دولت است و در صورتی که این اتفاق رخ دهد بخش خصوصی گام بلندی را در این راستا بر می دارد. بدنه دولت هم اکنون آمادگی مقابله با رکود را دارد و یکی از لازمه های تحقق این موضوع توجه بیشتر به بخش خصوصی است که خوشبختانه در دستور کار قرار گرفته است.
به نظر شما برای مقابله با رکود اقتصادی، چه کارهای دیگری باید صورت بگیرد؟
بخش خصوصی هم در کنار دولت به دنبال خروج اقتصاد از رکود است و کارهای جدی را در این زمینه در اتاق بازرگانی انجام داده است. ما برای نجات اقتصاد کشورمان باید به بخش تولید کمک کنیم، و با توجه به منابع فراوان و ابزار و امکاناتی که در اختیار داریم باید در جهت توانمندسازی تولید و توسعه صادرات گام برداریم و بخش خصوصی می تواند در این زمینه نقش محوری داشته باشد. در حقیقت، اعتقاد بخش خصوصی این است که یکی از راهکارهای بازگشت رونق به بخش تولید و درمان رکود در اختیار قرار دادن تسهیلات برای سرمایه‌گذاران و کسانی است که آمادگی رونق بخش تولید را دارند و دولت باید به این موضوع توجه داشته باشد.
منظور شما از کمک به بخش تولید چه فعالیتهایی است؟
افزایش تولید برای مقابله با رکود نقش مهمی دارد.اعتقاد بخش خصوصی این است که یکی از راهکارهای بازگشت رونق به بخش تولید و درمان رکود در اختیار قرار دادن تسهیلات برای سرمایه‌گذاران و کسانی است که آمادگی رونق بخش تولید را دارند و دولت باید به این موضوع توجه داشته باشد.
