با توجه به شرایط روز اقتصادی که کشورمان با آن مواجه است از مسأله تحریم های کشورمان و وارد نشدن مواد اولیه بسیاری از محصولات کشور، حمایت از تولید واقعا به نحو مطلوبی انجام نمی پذیرد.
با توجه به شرایط روز اقتصادی که کشورمان با آن مواجه است از مسأله تحریم های کشورمان و وارد نشدن مواد اولیه بسیاری از محصولات کشور، حمایت از تولید واقعا به نحو مطلوبی انجام نمی پذیرد.
امروز تولید کشور دچار مشکلاتی مانند عدم‌همراهی بانک‌ها، فضای نامناسب کسب و کار، غیر واقعی بودن نرخ ارز، بالابودن نرخ تورم، بی‌توجهی ویژه به تولید، سیاست‌های نامتناسب، راهکارهای حمایت از تولید ملی است و اگر بخواهد شرایط بر طبق همین روال پیش برود، واقعا تعداد بیشتری از کارگاه های تولیدی و شهرک های صنعتی به تعطیلی در می آیند.
اتخاذ سیاست‌هایی نظیر قیمت‌گذاری کالاها و محصولات داخلی، وجود سیاست‌های سختگیرانه مالیاتی برای تولیدکنندگان و مانع‌تراشی‌های دستگاه‌ها و سازمان‌ها به بهانه‌های مختلف برای تولیدات داخلی و... نشان از این مسأله دارد که نه‌تنها سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی کمتر مورد توجه قرار گرفته، بلکه بسیاری از سیاست‌ها و رویه‌ها خود بازدارنده تولید محسوب می‌شود.
براین اساس تدوین سیاست‌های اصولی و ویژه برای حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش تولید؛ به‌ویژه توسط بخش خصوصی و تدوین قوانین و صندوق‌های حمایت از تولید (و نه سیاست‌های مقطعی رانت‌ساز و مداخله‌گرانه بخش دولتی در بخش خصوصی) ضروری است به‌نحوی که انگیزه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی (به جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های دلالی و تجاری غیرمولد) فراهم شود موضوعی که می‌تواند نقش مهمی در ارتقای تولید داخلی داشته باشد.
در همین خصوص با عبدالرضا مصری، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، انجام داده ایم که به شرح زیر است:
در بسیاری از صنایع تولید کشور، به نوعی رانت وجود دارد و به نوعی این افراد با ایجاد تحریم، عرصه را برای ورود بخش خصوصی آزاد نمی گذارند، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
در واقع تحریم های خارجی تنها 10درصد مشکلات تولیدی کشور را شامل می شود، اما؛ تحریم های داخلی به نسبت فشار و تحریم های غرب اثر بخشی بیشتری را در تولید کشور داشته است. در بسیاری از صنایع تولیدی یا کلا مباحث تولید کشور با ایجاد محدودیت و مزاحمت فعلی واقعا مردم و تولیدکنندگان هیچ رقبتی برای مشارکت در تولید ندارند.
خب بسیاری از افراد در وزارتخانه ها، ادعای نظارت دارند؟
در ارتباط با نظارت ها انتقادهای بسیاری وارد است؛ یکی از این انتقادها، بازدیدهای چندباره رسمی است که دستگاه های نظارتی مانند نماینده صنایع و معادن، بهداشت و کار، تعزیرات، تأمین اجتماعی است که هر کدام به نوعی باید به شرکت ها و کارخانجات سرکشی کنند و نظارت های اعمالی خود را در نظر بگیرند.
سؤال ما اینجاست که یک مدیر کارخانه، تا چه مقداری باید وقت خود را در اختیار بازرسان نظارتی قرار دهد؛ اطلاع داریم که بسیاری از این بازدیدها محض رضای خدا نیست و هر کدام از این بازرسان یک ایراد کوچیک می گیرند و مدیران هم برای برطرف کردن آن، پیش می آید که به آنها از محصولات تولید خود به رایگان ارائه می دهد.
اما نظارت را نباید به داخل کارخانه بُرد، درخصوص بخشنامه ها هم می شود با نظارت صحیح، مسبب رشد تولید شد؟
درست است موضوع دومی که کارخانه های تولیدی از آن رنج می برند، شوک هایی که است که گه گاه به تولید وارد می شود.
بسیاری از این مسببان شوک، حساب این بخشنامه ها را بر دلسوزی می گذارند که این دیدگاه واقعا اشتباه است و تولید را به خاک سیاه می نشاند.
باید مثالی بزنم، تولیدکننده برای خرید یک دستگاه ماشین که نیاز کاری خود بوده از صندوق توسعه ملی وام می گیرد، فردای آن روز ارزش پول ملی با سقوطی عجیب به یک سوم ارزش خود می رسد، حال یک تولید کننده که اگر 9میلیون وام گرفته باشد باید 27میلیون تومان بازپرداخت کند.
حال یک تولیدکننده باید چکاری انجام دهد ضرر خود را به جامعه تزریق نکند، خب ما با سیاست های اشتباه شوک300درصدی قیمتی را به تولید وارد کردیم، چاره کار یک تولیدکننده برای فروش اجناس خود، چیست؟
برای ورود مواد اولیه هم که هفت خوان خاص خود را دارد؟
100درصد، یک تولید کننده نیازمند خرید مواد اولیه ای است که به نقدینگی 3برابری نیاز دارد، تولیدکننده به ناچار برای تأمین این نقدینگی دست به دامان بانک ها می شود، اما؛ کدام بانکی زیر28درصد سود، به یک تولیدکننده وام می دهد.
در موقع ثبت سفارش، بغیر از پرداخت درصد اولیه، باید 30درصد اضافه هم برای ثبت سفارش کالا بدهند.
شوک افزایش قیمت کارگر، حامل های انرژی و... به یک آدم سالم وارد کنیم هیچ بیمارستانی حاضر نیست که این بیمار را بستری کند، حالا جراتی که تولیدکنندگان دارند را باید با چه کسانی مقایسه کرد؛ تنها می توان گفت که تولیدکنندگان یا دیوانه اند یا عاشق.
اما مسوولین سیاست گذار هم چندان به فکر تولید نیستند، از احکام یک شبه گرفته تا تغییر چندباره همین احکام طی مدت چند روز؟
تغییرات مداوم همین تصمیمات اشتباه نیز یکی دیگر از هزاران مشکلات است، اگر یک روال ساده باشد آن تولیدکننده خود را برای همان روال ثابت تنظیم می کند، اما؛ تا زمانی که شرایط یک تولیدکننده برای ورود یک کالا به کشور تنظیم می شود، معجزه می شود و یک بخشنامه جدید ابلاغ می شود یا حتی در مواقعی اجازه ورود یک کالا را به کشور نمی دهند و آن کالا باید در گمرک انبار شود
راهکار این مشکل بسیار ساده است، قوانین مدت دار و البته کمی طولانی و چندساله، اینطور نیست؟
اگر با وضع قوانینی حداقل5ساله برای تولید که هیچ فردی نتواند این ضوابط را تغییر دهد، تولیدکنندگان را دلخوش برای ادامه حیات خود می کنیم.
در مقابل دیدگاه وارداتی کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
دراین خصوص باید بگویم که یکسری به مناطق آزاد بزنید، متأسفانه از مواد اولیه، محصولات تولیدی و حتی فروشندگان هم چینی هستند.
در این مناطق که هیچکدام از درگیری های موجود در داخل چه از نظر گمرکی و نظارت وجود ندارد، اما؛ متأسفانه تنها کالا را کشتی به کشتی وارد می کنیم درصورتی که کارگرانمان پشت چرخ های خیاطی منتظر مواداولیه برای تولید هستند.
اگر به جای مناطق آزاد، مناطق آزاد تولید ایجاد شود، برای مثال با ورود پارچه که نه مالیات و عوارض می دهد تولید کشور را به سود می رسد؛ با این اقدام می توان جلوی رشد قاچاق در این مناطق را گرفت و هم اینکه سرمایه های ملی کشورمان مرتب بخاطر قاچاق به دریا ریخته نمی شود.
برای رفع این معضلات باید مسوولان اجرایی، قانونگذاری و قضائی نشست هایی را با تولیدکنندگان برای رفع این مشکل بکنند؟
صورت مسأله روشن است و گفت و گو؛ یعنی وقت تلف کردن. اگر مشکلات را نمی دانستیم از کجا ناشی می شود، گفت و گو لازم بود، اما؛ وقتی مسأله روشن است نباید وقت کشی کرد. گفت و گوهایی که امروز در بین افراد شکل می گیرد در واقع جزو بی فایده ترین بحث ها است، چون از فردا همان موضوع ها و مشکلات سرجاش است.
چرا تولید مهم نیست؟
زمانی که تجارت و واردات با سودهای شبانه میلیاردی همراه است چرا باید بسیاری از افراد به سمت تولید جذب شوند؛ با کدام مشوق ها و فضای رقابتی و صادراتی باید سرمایه گذار مناسب در کشور وارد شوند و شروع به سرمایه گذاری کنند.
حتی می توانیم این موضوع را بگوییم که عواملی که اهل واردات هستند نمی گذارند که تولید در کشور شکل بگیرد.
بالاتر از این موضوع نیست که نفت در کشورمان استخراج می شود، اما؛ پس از فروختن نفت به سایر کشورها، همان نفت پالایش شده و فراوری شده را با چه قیمتی می خریم.
بارها مقام معظم رهبری فرمودند که به تولید اهمیت دهید، خام فروشی نکنید، اما؛ کجا به این فرمایش توجه کردیم و پالایشگاه احداث کردیم که حداقل با تولید بنزین هم مانع خام فروشی شویم و هم نیاز داخل کشور را تأمین کنیم.
بهترین راهکار بهره بری نیز همین است که محصولی را تولیدکنیم که مواد اولیه آن تا 100سال آینده در کشورمان وجود دارد.
امروز تولید کشور دچار مشکلاتی مانند عدم‌همراهی بانک‌ها، فضای نامناسب کسب و کار، غیر واقعی بودن نرخ ارز، بالابودن نرخ تورم، بی‌توجهی ویژه به تولید، سیاست‌های نامتناسب، راهکارهای حمایت از تولید ملی است و اگر بخواهد شرایط بر طبق همین روال پیش برود، واقعا تعداد بیشتری از کارگاه های تولیدی و شهرک های صنعتی به تعطیلی در می آیند.
اتخاذ سیاست‌هایی نظیر قیمت‌گذاری کالاها و محصولات داخلی، وجود سیاست‌های سختگیرانه مالیاتی برای تولیدکنندگان و مانع‌تراشی‌های دستگاه‌ها و سازمان‌ها به بهانه‌های مختلف برای تولیدات داخلی و... نشان از این مسأله دارد که نه‌تنها سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی کمتر مورد توجه قرار گرفته، بلکه بسیاری از سیاست‌ها و رویه‌ها خود بازدارنده تولید محسوب می‌شود.
براین اساس تدوین سیاست‌های اصولی و ویژه برای حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش تولید؛ به‌ویژه توسط بخش خصوصی و تدوین قوانین و صندوق‌های حمایت از تولید (و نه سیاست‌های مقطعی رانت‌ساز و مداخله‌گرانه بخش دولتی در بخش خصوصی) ضروری است به‌نحوی که انگیزه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی (به جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های دلالی و تجاری غیرمولد) فراهم شود موضوعی که می‌تواند نقش مهمی در ارتقای تولید داخلی داشته باشد.
در همین خصوص با عبدالرضا مصری، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، انجام داده ایم که به شرح زیر است:
در بسیاری از صنایع تولید کشور، به نوعی رانت وجود دارد و به نوعی این افراد با ایجاد تحریم، عرصه را برای ورود بخش خصوصی آزاد نمی گذارند، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
در واقع تحریم های خارجی تنها 10درصد مشکلات تولیدی کشور را شامل می شود، اما؛ تحریم های داخلی به نسبت فشار و تحریم های غرب اثر بخشی بیشتری را در تولید کشور داشته است. در بسیاری از صنایع تولیدی یا کلا مباحث تولید کشور با ایجاد محدودیت و مزاحمت فعلی واقعا مردم و تولیدکنندگان هیچ رقبتی برای مشارکت در تولید ندارند.
خب بسیاری از افراد در وزارتخانه ها، ادعای نظارت دارند؟
در ارتباط با نظارت ها انتقادهای بسیاری وارد است؛ یکی از این انتقادها، بازدیدهای چندباره رسمی است که دستگاه های نظارتی مانند نماینده صنایع و معادن، بهداشت و کار، تعزیرات، تأمین اجتماعی است که هر کدام به نوعی باید به شرکت ها و کارخانجات سرکشی کنند و نظارت های اعمالی خود را در نظر بگیرند.
سؤال ما اینجاست که یک مدیر کارخانه، تا چه مقداری باید وقت خود را در اختیار بازرسان نظارتی قرار دهد؛ اطلاع داریم که بسیاری از این بازدیدها محض رضای خدا نیست و هر کدام از این بازرسان یک ایراد کوچیک می گیرند و مدیران هم برای برطرف کردن آن، پیش می آید که به آنها از محصولات تولید خود به رایگان ارائه می دهد.
اما نظارت را نباید به داخل کارخانه بُرد، درخصوص بخشنامه ها هم می شود با نظارت صحیح، مسبب رشد تولید شد؟
درست است موضوع دومی که کارخانه های تولیدی از آن رنج می برند، شوک هایی که است که گه گاه به تولید وارد می شود.
بسیاری از این مسببان شوک، حساب این بخشنامه ها را بر دلسوزی می گذارند که این دیدگاه واقعا اشتباه است و تولید را به خاک سیاه می نشاند.
باید مثالی بزنم، تولیدکننده برای خرید یک دستگاه ماشین که نیاز کاری خود بوده از صندوق توسعه ملی وام می گیرد، فردای آن روز ارزش پول ملی با سقوطی عجیب به یک سوم ارزش خود می رسد، حال یک تولید کننده که اگر 9میلیون وام گرفته باشد باید 27میلیون تومان بازپرداخت کند.
حال یک تولیدکننده باید چکاری انجام دهد ضرر خود را به جامعه تزریق نکند، خب ما با سیاست های اشتباه شوک300درصدی قیمتی را به تولید وارد کردیم، چاره کار یک تولیدکننده برای فروش اجناس خود، چیست؟
برای ورود مواد اولیه هم که هفت خوان خاص خود را دارد؟
100درصد، یک تولید کننده نیازمند خرید مواد اولیه ای است که به نقدینگی 3برابری نیاز دارد، تولیدکننده به ناچار برای تأمین این نقدینگی دست به دامان بانک ها می شود، اما؛ کدام بانکی زیر28درصد سود، به یک تولیدکننده وام می دهد.
در موقع ثبت سفارش، بغیر از پرداخت درصد اولیه، باید 30درصد اضافه هم برای ثبت سفارش کالا بدهند.
شوک افزایش قیمت کارگر، حامل های انرژی و... به یک آدم سالم وارد کنیم هیچ بیمارستانی حاضر نیست که این بیمار را بستری کند، حالا جراتی که تولیدکنندگان دارند را باید با چه کسانی مقایسه کرد؛ تنها می توان گفت که تولیدکنندگان یا دیوانه اند یا عاشق.
اما مسوولین سیاست گذار هم چندان به فکر تولید نیستند، از احکام یک شبه گرفته تا تغییر چندباره همین احکام طی مدت چند روز؟
تغییرات مداوم همین تصمیمات اشتباه نیز یکی دیگر از هزاران مشکلات است، اگر یک روال ساده باشد آن تولیدکننده خود را برای همان روال ثابت تنظیم می کند، اما؛ تا زمانی که شرایط یک تولیدکننده برای ورود یک کالا به کشور تنظیم می شود، معجزه می شود و یک بخشنامه جدید ابلاغ می شود یا حتی در مواقعی اجازه ورود یک کالا را به کشور نمی دهند و آن کالا باید در گمرک انبار شود
راهکار این مشکل بسیار ساده است، قوانین مدت دار و البته کمی طولانی و چندساله، اینطور نیست؟
اگر با وضع قوانینی حداقل5ساله برای تولید که هیچ فردی نتواند این ضوابط را تغییر دهد، تولیدکنندگان را دلخوش برای ادامه حیات خود می کنیم.
در مقابل دیدگاه وارداتی کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
دراین خصوص باید بگویم که یکسری به مناطق آزاد بزنید، متأسفانه از مواد اولیه، محصولات تولیدی و حتی فروشندگان هم چینی هستند.
در این مناطق که هیچکدام از درگیری های موجود در داخل چه از نظر گمرکی و نظارت وجود ندارد، اما؛ متأسفانه تنها کالا را کشتی به کشتی وارد می کنیم درصورتی که کارگرانمان پشت چرخ های خیاطی منتظر مواداولیه برای تولید هستند.
اگر به جای مناطق آزاد، مناطق آزاد تولید ایجاد شود، برای مثال با ورود پارچه که نه مالیات و عوارض می دهد تولید کشور را به سود می رسد؛ با این اقدام می توان جلوی رشد قاچاق در این مناطق را گرفت و هم اینکه سرمایه های ملی کشورمان مرتب بخاطر قاچاق به دریا ریخته نمی شود.
برای رفع این معضلات باید مسوولان اجرایی، قانونگذاری و قضائی نشست هایی را با تولیدکنندگان برای رفع این مشکل بکنند؟
صورت مسأله روشن است و گفت و گو؛ یعنی وقت تلف کردن. اگر مشکلات را نمی دانستیم از کجا ناشی می شود، گفت و گو لازم بود، اما؛ وقتی مسأله روشن است نباید وقت کشی کرد. گفت و گوهایی که امروز در بین افراد شکل می گیرد در واقع جزو بی فایده ترین بحث ها است، چون از فردا همان موضوع ها و مشکلات سرجاش است.
چرا تولید مهم نیست؟
زمانی که تجارت و واردات با سودهای شبانه میلیاردی همراه است چرا باید بسیاری از افراد به سمت تولید جذب شوند؛ با کدام مشوق ها و فضای رقابتی و صادراتی باید سرمایه گذار مناسب در کشور وارد شوند و شروع به سرمایه گذاری کنند.
حتی می توانیم این موضوع را بگوییم که عواملی که اهل واردات هستند نمی گذارند که تولید در کشور شکل بگیرد.
بالاتر از این موضوع نیست که نفت در کشورمان استخراج می شود، اما؛ پس از فروختن نفت به سایر کشورها، همان نفت پالایش شده و فراوری شده را با چه قیمتی می خریم.
بارها مقام معظم رهبری فرمودند که به تولید اهمیت دهید، خام فروشی نکنید، اما؛ کجا به این فرمایش توجه کردیم و پالایشگاه احداث کردیم که حداقل با تولید بنزین هم مانع خام فروشی شویم و هم نیاز داخل کشور را تأمین کنیم.
بهترین راهکار بهره بری نیز همین است که محصولی را تولیدکنیم که مواد اولیه آن تا 100سال آینده در کشورمان وجود دارد.
