مادامیکه مفاسد اقتصادی در سطح جامعه به ویژه با ارقام درشتی که در برخی موارد با بزرگنماییهایی نیز همراه میشود، وجود دارد فساد در جامعه بیش از آنچه هست نشان داده میشود
یحیی آل اسحاق- درباره مفاسد اقتصادی باید به چند نکته توجه کرد: اولین بحث مربوط به جنبه روانی آن است؛ بدین معنا که اگر برآورد جامعه از سیستم اقتصادی به گونهای باشد که خللی به اعتماد جامعه وارد آید قطعا این امر یک نقطه ضعف و یک آسیب برای سیستم اقتصادی به شمار خواهد رفت. فراموش نشود اعتماد نقش مهمیدر اقتصاد بر عهده دارد و هرگاه فساد ظهور و بروز کند اعتماد عمومیمورد تلاطم قرار میگیرد. نکته دوم آن است، مادامیکه مفاسد اقتصادی در سطح جامعه به ویژه با ارقام درشتی که در برخی موارد با بزرگنماییهایی نیز همراه میشود، وجود دارد فساد در جامعه بیش از آنچه هست نشان داده میشود بنابراین مسائل آنگونه که هست بیان نمیشود؛ به عبارت دیگر وقتی علت به وجود آمدن مفسده بیان نمیشود فضا با نوعی ابهام روبهرو میشود؛ برای مثال مشکلاتی که در مسائل بینالملل یا فروش نفت و... وجود داشته شرایطی غیرمعمول را ایجاد کرده که برخی از این آب گلآلود سوءاستفاده کردهاند. به طور کلی باید گفت مفاسد اقتصادی در همه ابعاد و اندازههای آن لطمات بسیاری به اقتصاد وارد کرده است. اما مهمتر از بحث فساد اقتصادی نوع برخورد با آن است که باید مورد توجه قرار گیرد. مفاسد اقتصادی مساله دیروز و امروز نیست و سالیان سال است که کشورهای مختلف با آن دست به گریبانند و تنها مختص ایران نیست که علت را میتوان در روابط اقتصادی و وجود افرادی فرصتطلب و مهمتر از همه وجود سیستمهایی که امکان نفوذ در آن هست دانست؛ به عبارت مشخصتر شرایط زمانی، مکانی و موقعیتی برخی را تحریک میکند تا از این حفرهها و زوایا سوءاستفاده کنند که معمولا این افراد دارای ارتباطات گسترده و سطح بالا هستند و حدود ثغور را میشناسند اما آنچه حائز اهمیت است اینکه برخورد با فساد باید منطبق با اصول خود باشد و به عبارت دیگر جامعنگری شود. در حقیقت فساد سیستم است و نه مورد؛ بدین معنا که یک رانت، یک رانتخوار و یک رانتساز وجود دارد که مثلثی سهوجهی را تشکیل میدهد که بر اساس این سه وجه، فضایی ایجاد میشود که نهایتا به فساد اقتصادی منتج میشود. بستری که یک وجه آن کاسب فساد است و وجه دیگر مفسدهانگیز است مانند مسائل مربوط به امور پولی و بانکی بنابراین اگر به این موضوع به صورت یک مجموعه نگاه نشود و فضای رانتی مرتفع نشود برخورد با متخلف نمیتواند مثمرثمر باشد مانند زمانی که بیماری شیوع پیدا میکند اگر راه مقابله با ویروس کشف نشود، درمان یکی دو بیمار مانع از مبتلا شدن افراد دیگر به این بیماری نخواهد شد بنابراین قطعا باید با متخلف برخورد قاطعانه شود اما مهمتر آن است که گلوگاهها برای بروز فساد بسته شود و بستری که اجازه میدهد افرادی به بیتالمال دست درازی کنند برچیده شود.