اقتصاد

بانک‌ها؛ دلال یا مولد؟

اقتصاد کنونی کشور بر مدار اقتصاد زیرزمینی، دلالی و واسطه‌گری شکل گرفته است. برای تحقق اقتصاد مقاومتی، حذف دلالی‌گری منفی و اصلاح سیستم بانکی، مفاسد اقتصادی موجود و تعریف آمار و اطلاعات شفاف، نخستین گام خواهد بود. به‌نظر می‌رسد به جای وقوع مدل‌های جدید اقتصادی باید به فکر حذف موانع و مشکلات بود. هدایت سرمایه و تقویت واحدهای تولیدی و آسیب‌شناسی سیستم توزیع از مهم‌ترین اقداماتی است که پیش‌نیاز اجرای اقتصاد مقاومتی خواهد بود.
اسدالله عسکر اولادی- اقتصاد مقاومتی، اقتصاد خودکفا شدن است؛ یعنی اقتصاد داخلی به گونهای مقاومت کند که نیاز به خارج از کشور به حداقل رسیده و سلطه خارجی را حذف کند. تأمین نیازهای داخلی بهگونهای که کشور در تولید محصولات مورد نیاز خود، خودکفا و خوداتکا باشد، زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی را مهیا میکند.

مقاومت از قدرت و پشتوانه محکم نشات میگیرد و اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصاد قدرتمند و پشتوانه محکم نقدینگی و چرخ گردان تولید و بازرگانی که باید برای رسیدن به این مقوله راه زیادی پیمود.

سرمایهگذاری در صدر تحقق اقتصاد مقاومتی، اقتصادی محکم و مقتدر قرار دارد. سرمایهگذاری باید در صنایع کوچک و متوسط و در تولید، توزیع شود. سرمایهای که به جای فعالیتهای تولیدی در حوزه واردات ورود پیدا کرده و بهصورت ارز از کشور خارج میشود، با الفبای اقتصاد مقاومتی در تناقض قرار دارد. اصل اقتصاد مقاومتی و همه حواشی آن، تولید قدرتمند و استحکام طرحهای تولیدی و بازرگانی است که با منطق دلالی در تضاد قرار دارد.

باید تولید و مصرف به یکدیگر نزدیک شوند. در شرایط فعلی، واحدهای بازرگانی به جای هدایت به سمت توزیع و عرضه به سمت واسطهها سوق پیدا میکنند. واحدهای تولیدی به جای آنکه در نزدیکی بازار مصرف شکل بگیرند، در شهرهای اطراف و در حومههای بازار قرار گرفتهاند که بستر مناسبی برای دلالی و واسطهگری فراهم میکند.

تعاونیها و واحدهای تولید اگر به سمت عرضه مناسب هدایت و از سیستم معیوب توزیع فعلی خارج شوند، میتوانند تولید تا مصرف خود را مدیریت کنند، در واقع یکی از مهمترین راهکارهایی که برای حذف دلالی بهمعنای منفی آن باید اقدام کرد، نزدیکی بازارهای مصرف تا واحدهای تولیدی است؛ یعنی پیش از آنکه مجوز برای بهرهبرداری واحد تولیدی صادر کنیم، نزدیکی آن به بازارهای مصرف را بسنجیم یا برای سهولت محصول تولیدشده به بازار مصرف، چارهجویی کنیم.

واحدهای تولیدی علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، باید با هدف صادرات تولید کنند. اگر دستهای میانی و دلالی کوتاه شود، میتوان به تولید باکیفیت دست یافت. فرمول این کار حذف اقتصاد دلالی و زیرزمینی است. در اقتصاد فعلی که واحدهای تولیدی از سوی بانکها و دولت حمایت کافی نمیشوند، واحدها خودبهخود بهسمت دلالها و واسطهها به سمت تزریق نقدینگی سوق پیدا میکنند و درواقع اقتصاد دلالی و زیرزمینی تقویت میشود. یکی از مهمترین گامها برای تحقق اقتصاد مقاومتی، اصلاح سیستم بانکی است. بانکهای فعلی از چارچوب وظایف خود خارج شدند و با مفاسد اقتصادی فلجکننده روبهرو شدهاند. به جای فعالیتهای صحیح بانکی تبدیل به بنگاههای اقتصادی شدند و بنگاهداری میکنند. بانکها اجازه ندارند رستوران داشته باشند یا در واردات و صادرات سرمایهگذاری کنند. بانکها اکنون دریافتهاند که برای افزایش درآمد و درآمدزایی، در حوزه مسکن و ساخت و ساز سرمایهگذاری کنند؛ این در حالی است که ساخت و ساز و حضور در حوزههای دلالی با سیستم بانکی در تناقض آشکار است و بهعنوان یک مفسده اقتصادی باید جلوی آن را گرفت.بانکها به جای فعالیت در حوزههای دلالی و بنگاهداری، باید سرمایه خود را در اختیار واحدهای تولیدی قرار دهند و سرمایههای انباشتهشده را به سمت بورس و تقویت تولید کشور هدایت کنند. در شرایط کنونی، بانکها بهشدت از اقتصاد صحیح منجر به تولید منحرف شدند و اکنون وضعیت بورس نیز در شرایط خوبی قرار ندارد.حذف رانت بهویژه رانتهای بانکی یکی از مهمترین مصادیق فساد بانکی است که باید برای حذف آن اقدام کنیم. هیچ فعال اقتصادی دانا به مسائل روزی نیست که نداند در بانکها رانت و رشوه بهوفور وجود دارد. بانکها برای دادن تسهیلات به واحدهای تولیدی، پولهای هنگفت دریافت میکنند. برای حذف چنین فسادی باید برخورد قاطع با مدیران فاسد کرد. برخوردی که مدیران متخلف نتوانند هیچ نوع فعالیت اقتصادی دوبارهای انجام دهند و برای همگان آشکار شود که چنین رفتار متخلفانهای، پیامدهای سوء در پرونده آنان به جا خواهد گذاشت.

اقتصاد کنونی کشور بر مدار اقتصاد زیرزمینی، دلالی و واسطهگری شکل گرفته است. برای تحقق اقتصاد مقاومتی، حذف دلالیگری منفی و اصلاح سیستم بانکی، مفاسد اقتصادی موجود و تعریف آمار و اطلاعات شفاف، نخستین گام خواهد بود. بهنظر میرسد به جای وقوع مدلهای جدید اقتصادی باید به فکر حذف موانع و مشکلات بود. هدایت سرمایه و تقویت واحدهای تولیدی و آسیبشناسی سیستم توزیع از مهمترین اقداماتی است که پیشنیاز اجرای اقتصاد مقاومتی خواهد بود.

سیستمی که در آن برای تولید تا بازار چارهاندیشی شود؛ اما بازار رهاشده و یله باقی بماند، سیستم معیوبی است. توزیع در کشور ما رها شده و تنها است. چه محصولات کشاورزی و چه محصولات صنعتی برای آنکه به بازار وارد شوند و در اختیار مصرفکننده قرار گیرند، باید از کانال و مجراهای صحیح اقتصادی عبور کنند تا از پنجههای دلالان و واسطهها دور مانده و افزایش کاذب قیمتها بهوجود نیاید. اگر صادرات، واردات، میزان نیاز و مصرف کشور در سیستم اطلاعاتی شفاف دیده شود، نیازی به واردات بیش از اندازه نخواهد بود. اکنون واردات بسیاری از محصولات صنعتی باعث شده صنایع داخلی زمینگیر شوند؛ در حالی که از اساس نیازی به واردات آنها نبوده است. رصد مرزها و تقویت سیستم نظارتی، پیشنیاز اصلاح سیستم توزیع خواهد بود.

https://shoma-weekly.ir/EdkJY2