بصیر- شاید در طول تاریخ، کمتر زنانی پیدا شوند که این‌ چنین در راه برپایی حکومتی دینی، حاضر به تحمل رنج و مشقت شوند و تمام دار و ندار و حتی فرزندانشان که عزیزترین سرمایه‌هایشان هستند را در این راه فدا کنند؛ ولی همسران حضرت علی(ع) بدون هیچ چشم‌داشتی در تحمل سختی‌ها شریک امام بودند و از او حمایت کردند. فاطمه‌ی زهرا (س)، دختر پیامبر (ص) در طول عمر کوتاه خود دردهای بسیاری را متحمل شد و پشتیبان بی‌چون‌وچرای حضرت علی(ع) در سال‌‌های سخت زندگی‌اش بود؛ سالیانی که حضرت علی (ع)، یا به واسطه‌‌ی دفاع از اسلام و پیامبر خدا همواره در جنگ با معاندان و منافقان بود و حضرت فاطمه به‌‌ تنهایی از فرزندان خود مراقبت می‌‌کرد و به دیگر وظایفش می‌‌‌رسید و یا روز‌های سخت پس از پیامبر که بعضی از صحابه حق حضرت علی(ع) را از خلافت و حکومت خوردند و سهم ایشان، تنها سکوت بود. حضرت فاطمه‌ زهرا (س) با حضورش در کنار حضرت علی(ع) تحمل این سکوت سنگین را برای او راحت می‌‌کرد. در پناه چنین پدر و مادری، بدون شک فرزندانی رشد می‌‌یافتند که قدرت تشخیص صلح و طغیان در برابر حکومت را به‌خوبی آموخته بودند.
پس از شهادت حضرت فاطمه (س) که ضربه‌‌ سنگینی را بر حضرت علی(ع) وارد کرده بود، مولا به برادر خود سپردند تا زنی برای ایشان انتخاب کنند که از قبیله‌‌ای شجاع و دلاور باشد. بدین ترتیب، یکی از دختران قبیله‌ بنی ‌کلاب انتخاب شد که در میان قبائل اعراب، در شجاعت مانندی نداشت. وی نامش «فاطمه» بود. نقل است پس از چندی از حضورش در خانه‌‌ امیرالمؤمنین(ع)، درخواست کرد که او را «ام‌‌البنین» صدا بزنند تا حسن و حسین با شنیدن نام مادرشان ناراحت نشوند و رنج بی‌‌مادری، آنان را غمگین نسازد. به گفته‌‌ی تاریخ، ام‌البنین زنی عالمه، پرهیزگار و بافضیلت بود و حاصل ازدواج پربرکت او با حضرت علی (ع)، چهار پسر رشید و دلاور به نام‌‌های عباس، عثمان، جعفر و عبدالله بود که هر چهار فرزند او نیز، در رکاب سیدالشهدا(ع) با فداکاری‌‌های بسیاری شهید شدند. ام‌ البنین مانند مادری دلسوز فرزندان حضرت فاطمه (س) را نگهداری می‌کرد و حتی آنان را بیش از پسران خود گرامی می‌‌داشت.عده‌ای از مورخان معتقدند ام‌البنین در زمان حوادث عاشورا زنده بود و بیشتر از پسرانش، بر حسین (ع) گریست. ولی برخی دیگر معتقدند ام‌‌البنین در این واقعه اصلاً زنده نبوده و هیچ سند موثقی بر حیات او در روز عاشورا نیست.
همسر دیگر حضرت علی (ع) که نقش ارزنده ‌ای در تاریخ اسلام ایفا کرده‌، «اسماء بنت عمیس نخعی» بود. اسماء قبل از ورود مسلمانان به دارالارقم ایمان آورد و با رسول خدا (ص) بیعت کرد و در سال پنجم بعثت به همراه شوهرش، جعفربن ‌ابی‌‌طالب به حبشه هجرت کرد. وی به همراه جعفر و دیگران مهاجران حبشه، در سال هفتم هجرت به مدینه بازگشت. محمد، عون و عبداللّه فرزندان اسماء و جعفر هستند.وی پس از شهادت جعفربن‌ابی‌طالب، با ابوبکر ازدواج کرد و محمدبن‌‌ابی‌‌بکر را به‌ ‌دنیا آورد. نقل است محمد نجابت را از مادرش به ارث برده بود. در نبرد جمل و صفین همراه حضرت علی (ع) بود و سپس به فرمان ایشان حاکم مصر شد. اسماء یکی از افراد حاضر در غدیر خم و شاهد نزول آیه‌‌ ولایت بود. در روایت است اسماء فدک را برای حضرت فاطمه‌ (س) گواهی کرد، ولی خلیفه ثانی گواهی وی را نپذیرفت. وی پس از ابوبکر با امام علی (ع) ازدواج کرد و عون و یحیی را به‌ دنیا آورد، که عون نیز در کربلا به ‌شهادت رسید. اسماء از جمله‌ اندک شرکت ‌کنندگان در دفن شبانه‌‌ حضرت فاطمه‌ی زهرا (س) بود.
از دختران امیرالمؤمنین(ع)، بیش‌ترین رنج‌ها و دردها را زینب متحمل شد. در زمان شهادت مادرش، پنج یا شش‌ساله بود. در طول ۲۵ سال ناظر بر خانه ‌‌نشینی و اهانت‌‌ های بسیار به پدرش بود. پدر را در ۳۵سالگی از دست داد. شاهد شهادت هر دو برادرش بود و در واقعه‌‌ی بزرگ عاشورا پس از شهادت مردان میدان، به اسارت یزیدیان درآمد. با آنکه نزدیک به پنجاه و پنج سال از عمرش می‌‌گذشت، دلاورانه از زنان و بچه‌‌های خاندانش مراقبت کرد و با سخنانش در مجلس یزید پایه‌‌های ظلم و ستم را به‌لرزه درآورد. برای قرن ها به عنوان پیام آور کربلا شناخته شد و به دلیل تحمل رنج‌های فراوان در واقعه عاشورا وی را «ام‌المصائب» نامیدند. ام  کلثوم نیز در حادثه‌‌ی کربلا حضور داشت و با سخنان کوبنده‌‌ی خود پس از اسارت و در کوفه، یزید و یزیدیان را رسوا ساخت و مردم کوفه را بیدار ساخت.
عروسان خاندان عترت نیز فرزندانی را به ‌‌دنیا آورده و پرورش دادند که در راه اسلام از نثار جان خود ابایی نداشتند. «شهربانو»، همسر امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) بود که بنا بر روایاتی، پس از ولادت حضرت سجاد (ع)از دنیا رفت. «لیلا»، مادر حضرت علی اکبر بود که فرزندش در کربلا به‌ شهادت رسید و رنج‌کشیده‌‌ ترین آن‌ها، «رباب» دختر امریء‌القیس‌‌بن‌عدی، همسر امام حسین (ع) بود که همراه با دو فرزندش، علی‌‌اصغر و سکینه در کربلا حضور داشت. علی‌‌اصغر که شیرخواری بیش نبود، در پی اقدام ددمنشانه دشمن به ‌شهادت رسید. او و سکینه نیز همراه با دیگر زنان به اسارت درآمدند. وی یک‌ سال پس از بازگشت به مدینه، از فرط گریه و اندوه بر شهادت حسین (ع) جان داد.
بدون شک، تربیت این مادران و ملاحظه‌‌ تحمل رنج آنان در دفاع از اسلام، در ولایت‌ پذیری و پیروی از حق و حقیقت فرزندانشان، نقش بسیاری داشت. به گونه‌‌ای که بیان شد، این زنان تقریبا بیشتر فرزندانشان را در راه اسلام فدا کرده‌‌اند و لحظه‌‌ای از اسلام راستین جدا نشدند و در حقیقت این زنان و راهشان افسانه نبوده و نیست و حتی بهترین الگو برای زنان مسلمان جهان به ویژه زنان منطقه خاورمیانه در جریان انقلاب های اسلامیشان هستند.