در آیه ۱۱۰ سوره آل عمران میخوانیم:
«کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ.»
«شما بهترین امتی هستید از میان مردم پدید آمده، که امر به معروف و نهی از منکر میکنید و به خدا ایمان دارید اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر است؛ بعضی از ایشان مؤمنند ولی بیشترین تبهکارانند.»
سه نکته:
ادعا کافی نیست!
قرآن وقتی میگوید شما بهترین امت هستید به ادعا کار ندارد -آنگونه که یهود ادعا میکردند- و به عمل اشاره میکند. بهترین امّت بودن با شعار نیست، با ایمان و امر به معروف و نهى از منکر است. در آیه ۱۰۴ همین سوره، مرحله خاصّى از امر به معروف و نهى از منکر که توسط گروه ویژه و رسمى صورت مىگرفت، بیان شد. در این آیه به مرحله عمومى که یک وظیفه همگانى است اشاره مى شود.
اسراف، منکری بزرگ
وقتی صحبت از امر به معروف و نهی از منکر میشود ناخودآگاه همگان به یاد عبادیات حال آنکه گاهی منکراتی در امور اجتماعی و جامعه اسلامی رخ میدهد که بسیار مهم هستند و تأثیر منفی فراوانی بر روند حرکت جامعه میگذارند. یکی از منکرات اسراف است و بر مسلمانان لازم است که از باب نهی از منکر به مسرفان تذکر جدی بدهند و از کنار اسرافهایی که توسط افراد انجام میشود بیتفاوت نگذرند. اسراف در نان، آب، سایر مواد غذایی، لوازم مصرفی و غیره در کشور ما به حد افراط رسیده و باید همه مردم به مسرفین تذکر دهند.
چرا امیرالمومنین (ع) آستین پیراهنش را روی منبر تکان میداد!؟
ابی اسحاق سبیعی میگوید با پدرم جهت حضور در نماز جمعه وارد مسجد کوفه شدم. حضرت علی (ع) بر فراز منبر خطبه میخواند، هوا گرم و جمعیت زیاد بود. پدرم مرا بر گردن خود نشاند. حضرت را مشاهده کردم که هنگام خطبه خواندن آستینهایش را تکان میداد. گمان کردم برای خنک شدن است و از پدرم پرسیدم، او گفت: علی (ع) فقط یک پیراهن دارد، آن را شسته و بر تن کرده است. شاید فرصت خشک کردن نداشته است. (وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص۶۶)
البته خود حضرت هم در نامه به عثمان بن حنیف والی بصره به داشتن تنها یک پیراهن اشاره نمودند: «به خدا سوگند از دنیاى شما طلا نیندوخته و از غنیمتهاى آن مال فراوانى ذخیره نکردهام و با کهنه جامه اى که در بردارم جامه کهنه دیگرى آماده ننمودهام.»