سبحان برجی- امسال همچون سالهای گذشته مراسم عزاداری سید مظلومان و سرور شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) و یارانش پرشور و شعور برگزار گردید و هر کس به اندازه ظرفیت خود در کنار عزاداریها از مکتب عاشورا درس دینداری و آزادگی گرفت. متأسفانه باز دیده میشود گروهی عالمانه یا جاهلانه با استفاده از الفاظی موزون و هماهنگ و زیبا به بهانه رسیدن به معارف عاشورا درصدد کم اهمیت نشان دادن وقایع عاشورا و عزاداریهای حسینی هستند. حال با استفاده از کلام و سیره معصومین و عالمان دینی به اهمیت و جایگاه عزاداری بیش از پیش پی میبریم و نشان خواهیم داد این یک تفکر انحرافی در باره عاشورا است.
به اعتراف دوست و دشمن مجالس عزای امام حسین (ع) عامل فوقالعاده نیرومندی برای بیداری مردم است و راه رسمی است که آن حضرت به پیروان خود آموخته تا ضامن تداوم و بقای اسلام باشد. اهمیت برپایی این مجالس و رمز تاکید ائمه اطهار (علیهم السلام) بر حفظ آن، آنگاه روشنتر میشود که ملاحظه کنیم شیعیان در عصر صدور این روایات به شدت در انزوا به سر میبردند و تحت فشارهای گوناگون حکومت امویان و عباسیان چنان گرفتار بودند که قدرت بر انجام کوچکترین فعالیت و حرکت سیاسی و اجتماعی نداشتند. ولی مجالس عزای امام حسین (ع) آنان را نجات داد و در پناه آن تشکل و انسجام تازهای یافتند و به صورت قدرتی چشمگیر در صحنه جامعه اسلامی ظاهر شده و باقی ماندند. به همین دلیل برپایی این مجالس در روایات به عنوان احیای امر اهل بیت علیهم السلام تعبیر شده است. امام صادق (ع) در مورد این گونه مجالس فرمودند. «إِنَّ تِلْکَ الْمَجالِسَ اُحِبُّها فَاَحْیُوا أَمْرَنا»، این گونه مجالس شما را دوست دارم، از این طریق مکتب ما را زنده بدارید. ۱
امام عصر در زیارت ناحیه بعد از سلام بر پیامبران و حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) و امامحسن مجتبی(ع) سلام خود را به امام حسین (ع) این گونه بیان میکنند.
سلام بر حسین که فدا کرد جانش را با خون خود، شاید بتوان استفاده از لفظ خون در این سلام را این طور توجیه نمود که رنگ خون، ثابتترین رنگها در تاریخ است. شهید مطهری به نقل از مرحوم آیتی از کتاب بررسی تاریخ عاشورا روی این نکته خیلی تأکید میکنند.  در تاریخ و در مسائل تاریخی آن رنگی که هرگز محو نمیشود رنگ قرمز است، رنگ خون است و حسین بن علی (ع) تعمدی داشت که تاریخ خود را با این رنگ ثابت و زایل نشدنی بنویسد. ۲ و پیام خویش را با خون خویش نوشت و حضرت سپس به فرازهایی میپردازند که نشان دهنده مصائب اهل بیت عصمت و طهارت است، سلام از قلبی مجروح از مصائب شما، اشکش هنگام یاد و ذکر شما جاری است و در فرازی دیگر که اوج توجه به واقعه کربلا است، میفرمایند هر صبح و عصر میگریم و به جای اشک، خون میگریم به جهت حسرت و تأسف به خاطر آنچه بر شما وارد شده تا حدی که نزدیک است مرگم فرا رسد. ۳ این جملات نشان دهنده میزان اهمیت بالای مصائب امام حسین (ع) و اهل بیت مطهرشان میباشد و بعد از ذکر مصائب اهل بیت به پیامهای عاشورایی میپردازند از جمله کندن ریشه طغیان و ناشر عدل و برافراشتن ستون دین و....
این تقدم ذکر مصائب اهل بیت بر ذکر معارف عاشورایی میتواند نشان دهنده اهمیت این مسأله باشد که مبادا به بهانهای همچون رسیدن به معارف عاشورا، عزاداریها و ذکر مصائب اهل بیت به فراموشی سپرده شود.

برپایی مراسم سوگواری امام حسین (علیه السلام) در حضور امام باقر (ع) سرودن اشعاری توسط کمیت اسدی در محضر آن حضرت رثای شهیدان کربلاست که امام با شنیدن آن اشکش جاری شد و صدای گریه کنیزکی نیز از پشت پرده شنیده شد. امام (علیه السلام) پس از آن در حق کمیت دعا کردند اما در مورد امام صادق (ع)گاه برخی از شعرای اهل بیت که به محضر امام (علیه السلام) میرسیدند. آن حضرت از آنان میخواست در رثای حسین بن علی (علیه السلام) اشعاری بخوانند وگاه خود آنان از امام میخواستند تا اشعاری در رثای سید الشهدا (علیه السلام) بخوانند. در پارهای از موارد امام علیه السلام به خانواده خویش میفرمودند: پشت پرده بنشینند وآن اشعار را بشنوند و در واقع محفلی از دوستان خالص اهل بیت علیهم السلام برای عزای سالار شهیدان برپا میشد.

از دعبل خزاعی شاعر معروف اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده است که من در ایام شهادت امام حسین (ع) به محضر امام رضا (علیه السلام) شرفیاب شدم دیدم آن حضرت محزون و اندوهگین نشسته و یارانش نیز گرد آن حضرت نشستهاند. هنگامی که مرا دید فرمود خوش آمدیای دعبل آفرین بر کسی که با دست و زبانش ما را یاری میکند.
سپس در کنار خویش برای من جا باز کرد و مرا کنارش نشاند. آنگاه به من فرمودای دعبل دوست دارم امروز برای ما مرثیه بخوانی چرا که این ایام روزهای اندوه ما اهل بیت (علیهم السلام) و ایام شادمانی دشمنان ما به ویژه بنی امیه است. سپس امام (علیه السلام) مطالبی را در پاداش گریه کردن و گریاندن در مصیبت اهل بیت (علیهم السلام) به خصوص مصائب امام حسین (علیه السلام) بیان کرد آنگاه امام رضا (ع) برخاست و پردهای میان ما و حرمسرای خویش زده و خانوادهاش را پشت پرده نشاند تا آنان نیز برای مصیبت جدشان امام حسین (علیه السلام) گریه کنند. سپس به دعبل فرمود اشعار خود را بخوان و وی نیز مرثیهای را در ماتم امام حسین (علیه السلام) و اهل بیتش خواند. ۴
نظر شهید مطهری در مورد وقایع عاشورا (۵) وقتی متن وقایع عاشورا را بازگو میکنید میبینید چگونه است که حسین (ع) برای عدل اسلامی قیام کرد و در مقابل ظلم ایستادگی کرد. صحنهای و حماسهای میبینید که نظیرش در همه دنیا هرگزوجود ندارد. این خودش تعظیم شعائر است «ذَلِکَ وَمَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ» حج۳۲
هر کس شعائر الله (به معنای حدود الله و احکام الله، فرائض الله است) بزرگ بدارد این بزرگداشت او دلیل بر تقوای قلبی وی میباشد. ۶

روضه سید الشهدا (علیه السلام) برای حفظ مکتب سید الشهدا (علیه السلام) است حرف سید الشهدا (علیه السلام) حرف روز است، همیشه حرف روز است، اصلاً حرف روز را سید الشهدا (علیه السلام) آورده است و سید الشهدا (علیه السلام) را این گریه حفظ کرده است. مکتبش را این مصیبتها و داد و قالها حفظ کرده است. ۷ و در وصیتنامه الهی – سیاسی خود میفرمایند: از جمله مراسم عزاداری مراسم ائمه اطهار است به ویژه سید مظلومان و سرور شهیدان، حضرت ابی عبدالله الحسین (ع) صلوات وافر الهی و انبیاء و ملائکه الله و صلحا بر روح بزرگ حماسی او باد – هیچگاه غفلت نکنند و بدانند آنچه دستور ائمه – علیهم السلام است برای بزرگداشت این حماسه تاریخی اسلام است. ۸ ماربین مورخ آلمانی در کتاب سیاست اسلامی میگوید: من معتقدم رمز بقاء و پیشرفت اسلام و تکامل مسلمانان به سبب شهید شدن حسین (علیه السلام) و آن رویدادهای غمانگیز میباشد و یقین دارم که سیاست عاقلانه مسلمانان و اجرای برنامههای زندگیساز آنان بواسطه عزاداری حسین (علیه السلام) بوده است.  در پایان به عنوان نتیجه گیری کلی بیان میکنیم یکی از راههای رسیدن به معارف عاشورا توجه به مصائب روز عاشورا و بعد از آن است و این معارف عاشورا با عمل و از راه توجه و استمرار بر عزاداریها به شکل تایید شده از سوی مراجع معظم تقلید حفظ و باقی مانده است.

پی نوشت:
۱- عاشورا ریشهها و انگیزهها، رویدادها و پیامدها، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، صفحه۷۱
۲- مجموعه آثار شهید مطهری، ج۱۷، ص۳۷۲، حماسه حسینی
۳- زیارت ناحیه مقدسه، بحارالانوار، جلد۱۰۱، ص۳۱۷ الی۳۲۸، کتاب المزارب۲۴و۴۱، حدیث ۸ص۲۳۱الی۳۵۱
۴- عاشورا ریشهها و انگیزهها، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، صفحه۶۴
۵- مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۵، صفحه۳۷۰، لزوم تنظیم شعائر اسلامی
۶- تفسیر آسان، ج۱۳، صفحه۱۳۹، محمد جواد نجفی خمینی
۷- صحیفه نور، ج۸، ص۶۹
۸- وصیت نامه الهی و سیاسی امام خمینی (ره)
۹- عاشورا ریشهها و انگیزهها، رویدادها و پیامدها