انسان بصیر به مرتبه‌ای می‌رسد که محسوس و غیر محسوس را درک می‌کند. هم دنیا و مافیها را به خوبی تحلیل و بررسی می‌کند و به بالا و پایین آن واقف است و هم چشم آخرت بین دارد. در واقع بصیرت، دایره دید انسان را در سطح نزدیک بینی و دوربینی گسترش می‌دهد.
بعضی‌ها نزدیک‌بین‌اند؛ یعنی در خصوص مسائل دور و بر خودشان دید دقیقی دارند؛ ولی اگر کمی فاصله بگیری دیگر دیدش کور می‌شود! مثلاً برخی در خصوص مسائل داخل کشور اسلامی صاحب نظر هستند؛ ولی در زمینه روابط خارجی و تحلیل مسائل جهانی عاجزند.
در این رابطه روایت زیبایی از امام على(ع) نقل شده است:
«همانا دنیا، نهایت دیدگاه انسان کور [دل] است و در فراسوى آن، چیزى نمی‌بیند! اما انسان آگاه، نگاهش از دنیا فراتر می‌رود و می‌داند که سراى حقیقى در وراىِ این دنیاست. پس انسان آگاه، از دنیا، دل و دیده بر می‌گیرد و کوردل به آن می‌نگرد [و تمام توجه‌اش به دنیاست]. انسان بینا، از آن توشه بر می‌گیرد و کوردل، براى آن توشه فراهم می‌آورد». (نهج‌البلاغه، صبحی صالح، ص 191)
این روایت به زیبایی و دقت تمام مرز بین تفکرات انسان‌های بصیر و کوردل را نشان می‌دهد.
پیامبر خدا(ص) نیز در روایتی در این رابطه می‌فرمایند:
«هرگاه خداوند، خیر بنده‌اى را بخواهد، قفل دل او را برایش می‌گشاید و یقین و راستى را در آن می‌نهد و دلش را براى راهى که در آن قدم گذاشته است، آگاه می‌سازد و دلش را پاک و زبانش را راستگو و اخلاقش را درست و گوشش را شنوا و چشمش را بینا می‌گرداند». (کنز العمال، ج 11، ص 96)
پس نباید از یاد ببریم که بصیرت دل و بینایی درون چیزی نیست که با صِرف ادعا و تلاش فردی ما به‌دست بیاید؛ بلکه نیازمند خواست الهی است.
البته قطعاً خواست الهی درباره کسانی محقق می‌شود که برای رسیدن به این بینایی تلاش صادقانه داشته باشند. زیرا خداوند می‌فرمایند «والذین جاهَدُوا فِینَا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا.» یعنی هرکس در راه ما تلاش خالصانه انجام دهد، خود ما به یقین راه را نشانش می‌دهیم (و او به مقام بصیرت می رسانیم).
