پدیده زائرین پیاده در شکل و ابعاد کنونی از سابقه دیرینهای برخوردار نیست و عمدتا در دو دهه کنونی از رشد فزایندهای برخوردار بوده است و همه ساله بر کمیت و کیفیت آن افزوده شده است اگر به سفر زائرین پیاده با انگیزهای معنوی در طول سال وجود دارد لاکن نقطه ثقل آن به اعیاد و سوگواری به ویژه در دهه آخر ماه صفر معطوف میشود و خیل عظیم زائرین پیاده با خلوص نیت و تحمل سختیها، عشق و ارادت خود را به نمایش میگذارند.
ویژگیها و خصوصیاتی که میتوان برای پدیده مذهبی و معنوی برشمرد عبارتست از اینکه؛
اولا: این پدیده حرکتی کاملا مردمی، خودجوش و برخاسته از متن جامعه دینی و تفکر شیعی است و دولتها معمولا در شکلگیری و اراده آن نقش چشمگیری ندارند.
ثانیا: اگر چه انگیزههای سفر کاملا زیارتی و معنوی است لکن دربردارنده جنبههای گردشگری، سیاحتی طبیعتگردی و ورزشی تفریحی نیز هست به همین دلیل حرکتی دارای جاذبههای چندوجهی است.
ثالثا: حرکتی است که به دلیل پایین بودن هزینههای آن در برگیرنده طبقات و اقشار گوناگون اجتماعی است و مختص به یک قشر خاص نیست حتی میتوان گفت که اقشار محروم بیشتر از آن استقبال میکنند.
بنده معتقدم که متاسفانه هنوز نگاه تاییدی و حمایتی مناسبی به این پدیده وجود ندارد و هرگز زمینههای مناسب و مطلوب برای توسعه و تداوم این حرکت نظیر آنچه که ما در پیادهروی زائرین کربلا شاهد هستیم وجود ندارد.
اگر ما جامعه و نظام مقدس جمهوری اسلامی و نهادهای متولی، پدیده زائرین پیاده را به عنوان یک واقعیت پذیرفتند میبایست زمینههای لازم را برای انجام مطلوب آن مهیا کنند.
زمینههای لازم عبارتند از تمهیدات نرم افزاری و سخت افزاری زائر پیاده بایستی برخوردار از یک مسیر پیادهروی امن و مناسب، اقامتگاههای بیانراهی مناسب، اورژانس، بهداشت و درمان، تغذیه و امثال آن برخوردار باشد که متاسفانه هرگز چنین چیزی پیشبینی نمیشود. الا موارد محدودی که از سوی آستان مقدس رضوی و نهادهای مردمی در مسیرهای منتهی به مشهد موقتا فراهم میگردد که بسیار ناکافی است.
معتقدم اولا نظام و حاکمیت باید تکلیف خودش را با این پدیده مشخص کند یا نگاه تاییدی وجود دارد یا خیر، مبانی نظری و شرعی قضیه کاملا روشن گردد در صورت تایید موضوع به عنوان یک پدیده اجتماعی مورد بررسی و آسیبشناسی قرار گیرد و سپس یا ضعف آن شناسایی و برطرف گردد.
* خادم آستان قدس و دبیر حزب مؤتلفه اسلامی خراسان رضوی