شعار آقای روحانی در ابتدای کار خود تدبیر و امید بود که همین مسئله امید زیادی را در بین مردم به وجود آورد. دولت تلاش زیادی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم کرده است که غیرقابل کتمان است. چهره‌های اقتصادی دولت نیز دارای سابقه و دانش مناسبی در زمینه علم اقتصاد هستند که می‌تواند به رئیس‌جمهور در این زمینه کمک کند. با این وجود دولت هنوز موفق نشده پاسخ مناسبی به مطالبات مردم در زمینه مسائل اقتصادی بدهد و در این زمینه با نقصان‌هایی همراه بوده است. به نظر من دولت با دو چالش مهم درباره این مسئله روبه‌رو بوده است: نخست اینکه مسائل سیاسی در دولت آقای روحانی نسبت به مسائل اقتصادی چربش بیشتری داشته و در اولویت نخست دولت قرار داشته است. اگر دولت از همان ابتدا اجازه نمی‌داد مسائل سیاسی بر مسائل اقتصادی سایه بیفکند مطمئنا شرایط اقتصادی وضعیت بهتری نسبت به امروز پیدا می‌کرد. با این وجود این اتفاق رخ نداد و انرژی و هزینه دولت بیشتر صرف مسائل سیاسی شد. نکته دوم اینکه متاسفانه نوعی بی‌تدبیری در مدیریت مسائل اقتصادی در دولت مشاهده می‌شود که ضرورت دارد آقای روحانی و تیم اقتصادی ایشان هرچه سریع‌تر جلوی این بی‌تدبیری‌ها را بگیرند. البته من منکر تلاش‌ها و دغدغه‌های دولت و به‌ویژه آقای روحانی نیستم و معتقدم که یکی از دغدغه‌های اصلی و مهم آقای روحانی بهبود وضعیت معیشتی مردم است و در این مسئله هیچ‌گونه شکی ندارم. این مسئله را می‌توان در سخنرانی‌ها و مواضع ایشان به خوبی مشاهده کرد. مهم‌ترین حُسن دولت آقای روحانی این بوده که امید را در بین مردم زنده کرده و مردم نسبت به آینده خوشبین شده‌اند. در نتیجه همه ما باید این مسئله را به فال نیک بگیریم و به آینده خوشبین باشیم.
کدام مسائل سیاسی باعث شده که مسائل اقتصادی تحت‌الشعاع قرار بگیرد؟ منظور شما از بی‌تدبیری اقتصادی در دولت چیست؟لطفا به صورت مصداقی بیان کنید.
مسائلی مانند بررسی و تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی و همچنین مذاکراتی که با کشورهای غربی برای رفع تحریم‌های کشور داشت تا حدود زیادی مسائل اقتصاد داخلی را تحت‌الشعاع قرار داده بود. البته نباید از این نکته بگذریم که بسیاری از مشکلات اقتصادی دولت آقای روحانی از دولت آقای احمدی‌نژاد به این دولت منتقل شد و دولت جدید وارث بسیاری از مشکلات گذشته شد. نکته دیگر اینکه در دولت آقای روحانی قیمت نفت نیز به‌شدت کاهش پیدا کرد و دولت را با مشکلات جدیدی روبه‌رو کرد. این در حالی است که در دولت آقای احمدی‌نژاد قیمت نفت به بالاترین حد خود رسید. دولت تدبیر و امید از همان ابتدا تلاش کرد تورم را در کشور کاهش بدهد که این مسئله سبب مشکلات جدیدی پیش روی دولت شد. به هر حال مسئله تورم در اقتصاد ما ریشه دارد و یک‌شبه نمی‌توان آن را تغییر داد. تلاش تیم اقتصادی دولت نیز در جهت پایین آوردن تورم قابل تقدیر بود. با این وجود آقای روحانی هنوز موفق نشده به‌طور کامل به مطالبات اقتصادی و معیشتی مردم جامه عمل بپوشاند.
شما استراتژی آقای روحانی درباره این مسئله که ابتدا باید تحریم‌های بین‌المللی از بین برود و سپس مسائل اقتصاد داخلی در اولویت قرار بگیرد را صحیح می‌دانید؟
به نظر من ارتباط دادن مسئله تحریم‌ها با اقتصاد داخلی و وضعیت معیشتی مردم کار صحیحی نبود و بهتر بود که آقای روحانی به صورت جداگانه این مسائل را مورد توجه قرار می‌داد. ما در گذشته دوران جنگ را نیز پشت سر گذاشتیم و در آن دوران که وضعیت اقتصادی از امروز بسیار بدتر بود هیچ‌گاه مسائل خارجی را به وضعیت معیشتی مردم گره نزدیم و تلاش کردیم مشکلات اقتصادی را با استفاده از پتانسیل‌های درونی کشور حل کنیم. ما باید شرایط هر مقطع زمانی را با توجه به شرایط همان زمان در نظر بگیریم و تلاش کنیم برای مشکلات داخلی راه‌حل‌های داخلی پیدا کنیم. بنابراین گره زدن مسئله تحریم‌ها به وضعیت معیشتی مردم کار صحیحی نبود. با این وجود خوشبختانه مسئله رفع تحریم‌ها به نتیجه منطقی و مطلوبی رسید و امیدواری زیادی برای آینده به وجود آمده است.
نیمه پر برجام برای اقتصاد ایران چه بود؟
مسائل اقتصادی و تجاری و به‌ویژه مسائل درازمدت اقتصادی نیاز به نوعی امید و انگیزه مثبت دارد. اگر امید به آینده در بین فعالان اقتصادی کشور وجود داشته باشد بسیاری از مسائل خود به خود حل می‌شود و انگیزه مناسب برای فعالیت اقتصادی وجود خواهد داشت. در صورت نبودن امید و انگیزه اگر فعالان اقتصادی احساس کنند که برخی کالاها در داخل با کمبود مواجه شده و این کالاها باید از خارج وارد شود مطمئن باشید دست به چنین کاری نخواهند زد و مشکلات مضاعفی در فضای اقتصادی کشور به وجود می‌آید. در سرمایه‌گذاری صنعتی به دلیل دیربازده بودن، امید و انگیزه تاثیر بیشتری دارد و نقش آن پررنگ‌تر است. در نتیجه امید و انگیزه نقش بسیار مهمی در فعالیت اقتصادی دارد. خوشبختانه دولت تدبیر و امید موفق شده انگیزه و امید زیادی را بین فعالان اقتصادی کشور به وجود بیاورد. یکی از دستاوردهای مهم دولت آقای روحانی حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران و از سر‌گیری روابط اقتصادی با کشورهای پیشرفته دنیا بوده است. این مسئله می‌تواند به حل کردن بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور کمک کند. اجرای برجام و برداشتن تحریم‌ها هم می‌تواند کمک مناسبی به وضعیت اقتصادی کشور کند. همین مسئله که تحریم‌های ایران در حال برداشته شدن است انگیزه و امید بیشتری را به سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی داده است و می‌توان امیدوار بود که وضعیت اقتصادی کشور بهتر از گذشته شود. آقای روحانی در ابتدای اینکه به ریاست‌جمهوری رسیدند به جای اینکه انرژی خود را معطوف به سرمایه‌گذاری بنیادی و درازمدت در اقتصاد کشور کنند بیشتر به مسائل روزمره کشور می‌پرداختند. با این وجود موفقیت در مذاکرات هسته‌ای امید زیادی را در بین سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری درازمدت به وجود آورده است.
مهم‌ترین چالش‌های دولت در دوران پساتحریم چیست؟
