اقتصاد

امانت آیندگان را دریابیم

چندی پیش معاون برنامه ریزی وزارت نفت (محسن خجسته ) در مصاحبه ای اعلام کرد با کشفیات جدید نفتی در حال حاضر حجم ذخایر هیدروکربور مایع درجای کشور به بیش از 800 میلیارد بشکه افزایش یافته است و ایران تا 100 سال آینده نفت برای تولید و صادرات در اختیار دارد.
چندی پیش معاون برنامه ریزی وزارت نفت (محسن خجسته ) در مصاحبه ای اعلام کرد با کشفیات جدید نفتی در حال حاضر حجم ذخایر هیدروکربور مایع درجای کشور به بیش از 800 میلیارد بشکه افزایش یافته است و ایران تا 100 سال آینده نفت برای تولید و صادرات در اختیار دارد.

بنابراین ایران به رغم اینکه در کشف میادین نفتی از رقبای خود عقب افتاده بود ، دوباره خودش را به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت و گاز جهان معرفی کرد.

اما از نظر مقدار برداشت از این ذخایر گفته میشود که ایران  ظرفیت برداشت بیش از 157 میلیارد بشکه  را ندارد.در اینجا  باید پرسید این ضریب برداشت چقدر به متوسطهای  جهانی نزدیک است؟

البته در این زمینه  به کار بردن لغت متوسط چندان معنی دار نیست  چرا که لایه های تکتونیکی زمین   در نقاط مختلف دنیا با هم فرق دارند. ولی به طور متوسط در صنعت جهانی نفت 2 تا 4 برابر مقدار نفت قابل استخراج، نفت موجود در زمین است . ( درصورت به کاربردن این روش جهانی به نظر میرسد که دخایر ایران نیز باتوجه به رقم 157 میلیارد بشکه قابل برداشت ، تقریباً باید به 620 میلیارد بشکه برسد نه 800 میلیارد بشکه ! اعداد به کارگرفته شده  در این گزارش طبق اطلاعاتی است که توسط منابع رسمی اعلام شده اند.)

ضرورت برداشت صحیح از چاه های نفت نیز امری است که همواره باید از زوایای مختلف مورد توجه قرار گیرد. با توجه به ضریب بازیافت یا recovery factor به سهولت میتوان محاسبه کرد در صورت تولید غیرصیانتی چه میزان نفت در مخزن محبوس شده و تولید آن غیراقتصادی می شود. بحث جدی در این باره بحث فناوری و بهبود فناوریهای ازدیاد برداشت است. فناوریهای ازدیاد برداشت بسیار متنوع هستند و علاوه بر تزریق گاز، تکنولوژیهای دیگر از جمله تزریق گازکربنیک و پلیمر و دیگر روشها را نیز شامل میشود که باید روی این تکنولوژیها کار کنیم تا دانش فنی آنها در کشور بومی شود. در حال حاضر اگر مصرف داخلی گاز کنترل شده باشد می توان از تزریق گاز برای افزایش ضریب بازیافت و تولیدی صیانتی نفت بهره برد.(برداشت صیانتی یا همان ضریب اپتیمال چاه های نفت مقدار برداشتی است که همواره برداشت کمتر یا بیشتر از آن، کل مقدار قابل برداشت نفت را کم می کند.) اگرچه در طبقه بندی چاههای نفتی کشورها مطرح نیستند و کشور یک ماهیت سیاسی است ، اما چاه  های نفت با توجه به لایه های زمین شناختی دسته بندی میشوند. در کلیت  امر می توان گفت که چاه های نفت ایران ، عراق ، عربستان صعودی و الجزیره شباهت های زیادی به هم دارند و نمود بیرونی این شباهت ها نیز متوسط بازدهی  مشابه آنهاست که تقریباً هر چاه نفت در هریک از این مناطق بالای 50 هزار بشکه  تولید روزانه دارد .در حالی که یک چاه نفت در تگزاس بین 20 تا 50 هزار بشکه در روز بازدهی دارد ولی نکته ای که همواره باید در مورد این منابع عظیم ملی مورد توجه قرار داد  این است که علاوه بر به کارگیری روش های علمی و اصولی  بهره برداری ، شیوه های نگهداری از این میدان ها نیز اهمیت بسیاری دارد.تزریق آب شور و همچنین تزریق گاز در چاه ها از جمله عملیات هایی است که برای حفظ و نگهداری چاه های نفت ضروری و البته هزینه بر است .

امید است مسئولین پس از گذشت چندی و اتمام شادمانی خبر افزایش ذخایر نفت ملی ایران همواره به دنبال راه های بهینه سازی مصرف و نگهداری این امانت آیندگان باشند.

https://shoma-weekly.ir/KR9GqV