در مبنای این سیاست اقتصادی، کشورهایی که به دلایل مختلف مورد تحریم قرار می‌گیرند، روش‌های متفاوتی را برای تأمین نیازهای داخلی خود اتخاذ می‌کنند. در نوار غزه به دلیل محاصره نظامی،‌ تأمین مایحتاج مردم با مشکل مواجه می‌شود و این منطقه، برای برآورده کردن نیازهای غذایی و اسلحه از روش‌هایی برای به دست آوردن آنها استفاده کرده و در رابطه با ایران، این مسئله گسترده‌تر و پیچیده‌تر بوده است.پیتر کوئینگ به‌عنوان فعال محیط‌زیست و اقتصاددان و فردی که سال‌ها در بانک جهانی مشغول کار بوده است، در مصاحبه‌ای که با گلوبال ریسرچ انجام داده، این واژه را ایده‌ای فوق‌العاده قلمداد کرده است. به عقیده او، ‌اتکا به پتانسیل‌های داخلی می‌تواند نتایج مثبتی در برداشته باشد و بر اساس دکترین این سیاست اقتصادی و با اتکا بر اصول پایه آن علاوه بر دور زدن تحریم‌ها، استعدادهای داخلی در یک کشور را می‌توان به کاربست و در جهت تولید داخلی استفاده کرد. روسیه در گذشته نیز از این سیاست برای کاهش وابستگی به واردات محصولات غذایی و تولیدات کشاورزی استفاده کرده است. کاهش وابستگی به واردات، از مهم‌ترین اهداف مقاومت اقتصادی است. در این دکترین اقتصادی با استفاده از روش‌های مختلف با تقویت بخش کشاورزی و صنعت، روس‌ها تلاش کرده‌اند عواقب تحریم‌های غیرقانونی را در رابطه با خود کاهش دهند.

اقتصاد مقاومتی، ازنظر معنی به جانشینی واردات شباهت زیادی دارد که در آن پتانسیل‌های داخلی برای جبران کمبود واردات تقویت می‌شود. کوئینگ این سیاست را راهی مناسب برای تقویت اقتصاد داخلی و ایجاد اشتغال می‌داند و ایران را به‌عنوان کشوری که در انجام این کار موفق عمل کرده است،‌ معرفی می‌کند. مثلی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که با کاهش صادرات نفت خام ایران، این کشور با لمس چالشی بزرگ آن را به فرصتی برای ساخت پتروشیمی‌ها و تبدیل نفت خام به محصولات پتروشیمی و کسب درآمد تبدیل می‌کند که شغل‌های زیادی از این طریق ایجاد می‌شود.

از دیگر موارد این‌چنینی می‌توان چین را در دهه 1980 میلادی مثال زد که درهای واردات به این کشور را می‌بندد و تنها زمانی که نیاز به غذا و دارو داشته، به‌صورت محدود آن را بازکرده است و بعدازاین دوران، این کشور تبدیل به صادرکننده‌ای بزرگ در زمینه غذا شد و این در حالی است که نیاز داخلی این کشور با توجه به جمعیتی که دارد، بسیار زیاد است. روسیه و چین با ایجاد مسیرهای ترانزیت کالا و خدمات تلاش کرده‌اند، خارج از چرخه اقتصاد جهانی به داد و ستد با هم بپردازند و به عنوان شریکی استراتژیک، همکاری مشترک داشته باشند. این واژه در کشورهایی بیشتر اهمیت می‌یابد که به دلایل مختلف، دچار تحریم ناعادلانه شده‌اند و اثرات اقتصادی این طرح، رابطه مستقیمی با افزایش توان داخلی دارد. اصول بنیادین این سیاست توسط ایران برای اولین بار به‌طور کامل مطرح‌شده و دستورات و مبانی آن در نهایت باعث کاهش وابستگی و افزایش استقلال یک کشور می‌شود.

چین ازجمله کشورهایی است که بخوبی از این سیاست قبل از این که این واژه به‌طور رسمی به وجود بیاید در جهت کاهش وابستگی استفاده کرده است. تاریخچه لغت اقتصاد مقاومتی عمر چندانی ندارد، اما این مفهوم همواره با استعمار و استعمارگری همراه بوده است که مثال دقیق آن، تجربیات هند و استعمارگری انگلستان است. استعمارگران با ورود به هند و اعمال انواع فشار به روستایی‌ها و گروه‌های مختلف جامعه، مشکلات زیادی برای آنها ایجاد می‌کرده‌اند. فشارهای مختلف به جامعه هند، باعث شکل‌گیری اتحاد ملی با رهبری مهاتما گاندی شد و مفاهیمی مشابه اقتصاد مقاومتی باعث ایجاد تغییرات اساسی در جامعه هند شد. در هند هم کشاورزی به‌عنوان نقطه‌ضعف و محل وابستگی موردتوجه قرار گرفت و با تقویت این بخش، شرایط برای تحولات بعدی مهیا شد. در بخش‌های دیگری از دنیا در طول تاریخ حرکت‌هایی که مقاومت افراد در برابر زورگویی است دیده می‌شود که در برزیل در رابطه با زمینه‌ای کشاورزی این موضوع مطرح‌شده است. جنبش کارگران بی‌زمین در برزیل با هدف بهبود معیشت کارگران فقیر، باعث ایجاد بسترهای اقتصادی جدیدی در برزیل شد.