به کارهاى سطحى نباید اکتفاء کرد. به کارهاى عمیق‌‌تر، کارهاى بنیانى‌‌تر، کارهائى که از یکى‌‌شان دهها کار صادر میشود و نشئت میگیرد، توجه کنید... اگر ما فرهنگ عمومى کشور و فرهنگى که نخبگان و مردم و قشرهاى گوناگون را به سمت یک هدفى هدایت میکند، نتوانیم از آسیب دشمن محفوظ بداریم، کار خیلى مشکل خواهد شد
محسن تولایی- «یکى از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامى عبارت است از سبک زندگى کردن، رفتار اجتماعى، شیوه‌ى زیستن - اینها عبارهٌ اخراى یکدیگر است - این یک بُعد مهم است؛ این موضوع را میخواهیم امروز یک قدرى بحث کنیم. ما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم - که هدف انسان، رستگارى و فلاح و نجاح است - باید به سبک زندگى اهمیت دهیم؛ اگر به معنویت و رستگارى معنوى اعتقادى هم نداشته باشیم، براى زندگى راحت، زندگى برخوردار از امنیت روانى و اخلاقى، باز پرداختن به سبک زندگى مهم است. بنابراین مسئله، مسئله‌ى اساسى و مهمى است. بحث کنیم درباره‌ى اینکه در زمینه‌ى سبک زندگى چه باید گفت، چه میتوان گفت. عرض کردیم؛ این سرآغاز و سرفصل یک بحث است.»
اینها بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جوانان استان خراسان شمالی است. سخنانی که بیان آن در جمع جوانان و اشاره به این که «این سرآغاز و سرفصل یک بحث است.» نشان از اهمیت آن برای مسئولین و سیاست گذاران کشور در حوزه جوانان دارد. سیاست گذاری هایی که قاعدتا نیاز به هوشمندی، تعقل و برنامه ریزی دارد و در عین حال نباید در انجام آن سستی ورزید.
اما تنها یک روز پس از این بیانات مقام معظم رهبری یک عضو هیئت رئیسه مجلس گفت که کمیسیون ویژه سبک زندگی در مجلس تشکیل می شود و یک مستندساز تلویزیون و سینما نیز از آغاز کار تولید ۱۶ قسمت مستند در همین راستا خبر داد.
این تعجیل در تحقق خواسته های مقام معظم رهبری در حالی صورت می گیرد که ایشان در همان جلسه با تأکید بر ابعاد عمیق سبک زندگی و تفاوت نگرش اسلام و غرب به آن از اندیشمندان حوزه و دانشگاه، نخبگان سیاسی و فکری و دستگاههای مرتبط دعوت کردند تا به طور جدی به این مقوله بپردازند.
دعوت از نخبگان و اندیشمندان در این حوزه بیش از هر چیز مبین این نکته بود که موضوع «سبک زندگی» همانند سایر موضوعات جامعه شناسی و روان شناسی نیازمند یک کار جامع علمی و روشمند است و فرآیندی زمان بر محسوب می شود.
این گونه اصلاح سبک زندگی بیش از آن که به نهادسازی های جدید و پروژه های فرهنگی مرسوم سال های قبل نیاز داشته باشد می بایست از پشتوانه عمیق هم اندیشی کارشناسان حوزه و دانشگاه برخوردار باشد؛ همچنان که رهبر معظم انقلاب در آسیب شناسی ترسیم سبک زندگی پرهیز همزمان از «سطحی گرایی و تحجر» و نیز سکولاریزم را ضروری دانستند و افزودند: برخی حرفها و تبلیغات ظاهر دینی دارد اما در باطنش جدایی دین از زندگی را دنبال می کنند.
اقداماتی مشابه تشکیل فوری کمیسیون و برنامه های ضرب الأجلی درقبال مطالبات رهبری بی سابقه نیست. مجلس هشتم در فروردین ماه سال ۹۰ که مقام معظم رهبری آن را به نام جهاد اقتصادی نامگذاری کردند طرح تشکیل کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی را تصویب کرد. تنها گذر زمان نشان داد که حق با مخالفان آن بود که تشکیل این کمیسیون را امری احساسی و تبلیغاتی می‌خواندند، چرا که با پایان مجلس هشتم گزارشی از فعالیت های این کمیسیون منتشر نشد.
اما سازوکار پیگیری مطالبه جدید رهبری نیز مطابق آن چه که ایشان از نخستین سال های دهه ۸۰ پیرامون مقوله مهندسی فرهنگی در کشور ایراد کردند مشخص است. ایشان شورای عالی انقلاب فرهنگی را قرارگاه مقدم فرماندهی معرفی می کنند و می فرمایند: «شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگاه اصلی مهندسی فرهنگی کشور است؛ این جا را در واقع باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاههای کشور اعم از دستگاههای فرهنگی و سایر دستگاه‌ها و مرکز مهندسی فرهنگی کشور به حساب آورد.».
ایشان در سخنرانی های خودشان مکرراً اصلاح رفتارها در عرصه عمومی را به شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور گوشزد کرده اند؛ «فرهنگ کشور کلاً به یک نظم و جهت‌گیری و جهت‌یابی و انسجام بخشهای گوناگون دولتی و غیردولتی در باب فرهنگ احتیاج دارد، و در این جاست (شورای عالی انقلاب فرهنگی) که این مقوله می‌تواند تأمین شود. نه در کمیسیون دولت، نه در کمیسیون مجلس و نه در هیچ جای دیگر. این مقصود عملی نیست. بنابراین جایگاه شورا کاملاً بی‌بدیل است.»
توصیه رهبری به پرهیز از کارهای سطحی و توجه به کارهای عمیق در عرصه فرهنگ محدود به سفر خراسان شمالی نبود. ایشان در دیدار سال جاری خودشان با اعضای هیئت دولت نیز در بخش فرهنگ تأکید کردند: «به کارهاى سطحى نباید اکتفاء کرد. به کارهاى عمیق‌‌تر، کارهاى بنیانى‌‌تر، کارهائى که از یکى‌‌شان دهها کار صادر میشود و نشئت میگیرد، توجه کنید... اگر ما فرهنگ عمومى کشور و فرهنگى که نخبگان و مردم و قشرهاى گوناگون را به سمت یک هدفى هدایت میکند، نتوانیم از آسیب دشمن محفوظ بداریم، کار خیلى مشکل خواهد شد» براین اساس باید از وزرای فرهنگ دولت های نهم و دهم و همه مسئولین فرهنگی از قبیل سازمان تبلیغات، وزارت علوم، نهاد رهبری در دانشگاهها، حوزه های علمیه، آموزش و پرورش، حوزه هنری، اوقاف و ده ها دستگاه فرهنگی دیگر که بودجه فرهنگی کشور را استفاده می کنند با ارائه نشانه ها ونتایج کارهایشان پرسید چه برنامه ریزی کرده اند و به چه نتایجی رسیده اند؟
پاسخ به این پرسش ها راهکار بسیار مناسبی برای تعریف اقدامات جدید در راستای مطالبات جدید مقام معظم رهبری خواهد بود، با این نکته که توجه به رویکرد کیفی سازی فعالیت ها و برنامه های فرهنگی بیش از پیش می بایست مورد توجه مسوولین و کارشناسان امر قرار گیرد.
اینها بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جوانان استان خراسان شمالی است. سخنانی که بیان آن در جمع جوانان و اشاره به این که «این سرآغاز و سرفصل یک بحث است.» نشان از اهمیت آن برای مسئولین و سیاست گذاران کشور در حوزه جوانان دارد. سیاست گذاری هایی که قاعدتا نیاز به هوشمندی، تعقل و برنامه ریزی دارد و در عین حال نباید در انجام آن سستی ورزید.
اما تنها یک روز پس از این بیانات مقام معظم رهبری یک عضو هیئت رئیسه مجلس گفت که کمیسیون ویژه سبک زندگی در مجلس تشکیل می شود و یک مستندساز تلویزیون و سینما نیز از آغاز کار تولید ۱۶ قسمت مستند در همین راستا خبر داد.
این تعجیل در تحقق خواسته های مقام معظم رهبری در حالی صورت می گیرد که ایشان در همان جلسه با تأکید بر ابعاد عمیق سبک زندگی و تفاوت نگرش اسلام و غرب به آن از اندیشمندان حوزه و دانشگاه، نخبگان سیاسی و فکری و دستگاههای مرتبط دعوت کردند تا به طور جدی به این مقوله بپردازند.
دعوت از نخبگان و اندیشمندان در این حوزه بیش از هر چیز مبین این نکته بود که موضوع «سبک زندگی» همانند سایر موضوعات جامعه شناسی و روان شناسی نیازمند یک کار جامع علمی و روشمند است و فرآیندی زمان بر محسوب می شود.
این گونه اصلاح سبک زندگی بیش از آن که به نهادسازی های جدید و پروژه های فرهنگی مرسوم سال های قبل نیاز داشته باشد می بایست از پشتوانه عمیق هم اندیشی کارشناسان حوزه و دانشگاه برخوردار باشد؛ همچنان که رهبر معظم انقلاب در آسیب شناسی ترسیم سبک زندگی پرهیز همزمان از «سطحی گرایی و تحجر» و نیز سکولاریزم را ضروری دانستند و افزودند: برخی حرفها و تبلیغات ظاهر دینی دارد اما در باطنش جدایی دین از زندگی را دنبال می کنند.
اقداماتی مشابه تشکیل فوری کمیسیون و برنامه های ضرب الأجلی درقبال مطالبات رهبری بی سابقه نیست. مجلس هشتم در فروردین ماه سال ۹۰ که مقام معظم رهبری آن را به نام جهاد اقتصادی نامگذاری کردند طرح تشکیل کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی را تصویب کرد. تنها گذر زمان نشان داد که حق با مخالفان آن بود که تشکیل این کمیسیون را امری احساسی و تبلیغاتی می‌خواندند، چرا که با پایان مجلس هشتم گزارشی از فعالیت های این کمیسیون منتشر نشد.
اما سازوکار پیگیری مطالبه جدید رهبری نیز مطابق آن چه که ایشان از نخستین سال های دهه ۸۰ پیرامون مقوله مهندسی فرهنگی در کشور ایراد کردند مشخص است. ایشان شورای عالی انقلاب فرهنگی را قرارگاه مقدم فرماندهی معرفی می کنند و می فرمایند: «شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگاه اصلی مهندسی فرهنگی کشور است؛ این جا را در واقع باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاههای کشور اعم از دستگاههای فرهنگی و سایر دستگاه‌ها و مرکز مهندسی فرهنگی کشور به حساب آورد.».
ایشان در سخنرانی های خودشان مکرراً اصلاح رفتارها در عرصه عمومی را به شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور گوشزد کرده اند؛ «فرهنگ کشور کلاً به یک نظم و جهت‌گیری و جهت‌یابی و انسجام بخشهای گوناگون دولتی و غیردولتی در باب فرهنگ احتیاج دارد، و در این جاست (شورای عالی انقلاب فرهنگی) که این مقوله می‌تواند تأمین شود. نه در کمیسیون دولت، نه در کمیسیون مجلس و نه در هیچ جای دیگر. این مقصود عملی نیست. بنابراین جایگاه شورا کاملاً بی‌بدیل است.»
توصیه رهبری به پرهیز از کارهای سطحی و توجه به کارهای عمیق در عرصه فرهنگ محدود به سفر خراسان شمالی نبود. ایشان در دیدار سال جاری خودشان با اعضای هیئت دولت نیز در بخش فرهنگ تأکید کردند: «به کارهاى سطحى نباید اکتفاء کرد. به کارهاى عمیق‌‌تر، کارهاى بنیانى‌‌تر، کارهائى که از یکى‌‌شان دهها کار صادر میشود و نشئت میگیرد، توجه کنید... اگر ما فرهنگ عمومى کشور و فرهنگى که نخبگان و مردم و قشرهاى گوناگون را به سمت یک هدفى هدایت میکند، نتوانیم از آسیب دشمن محفوظ بداریم، کار خیلى مشکل خواهد شد» براین اساس باید از وزرای فرهنگ دولت های نهم و دهم و همه مسئولین فرهنگی از قبیل سازمان تبلیغات، وزارت علوم، نهاد رهبری در دانشگاهها، حوزه های علمیه، آموزش و پرورش، حوزه هنری، اوقاف و ده ها دستگاه فرهنگی دیگر که بودجه فرهنگی کشور را استفاده می کنند با ارائه نشانه ها ونتایج کارهایشان پرسید چه برنامه ریزی کرده اند و به چه نتایجی رسیده اند؟
پاسخ به این پرسش ها راهکار بسیار مناسبی برای تعریف اقدامات جدید در راستای مطالبات جدید مقام معظم رهبری خواهد بود، با این نکته که توجه به رویکرد کیفی سازی فعالیت ها و برنامه های فرهنگی بیش از پیش می بایست مورد توجه مسوولین و کارشناسان امر قرار گیرد.