امام خامنه ای در یکی دو سال اخیر بسیار انتقاد داشتند که جمعیت کشور رو به کاهش است و در سالهای اخیر سیاست غلطی را در پیش گرفتیم و جمعیت دارد کم می‌شود. چرا ایشان این قدر روی این مسئله تأکید دارند و زیاد شدن جمعیت چه فوایدی دارد؟
نیروی انسانی در هر جامعه‌ای نقش بسیار مؤثری در رشد، پیشرفت و نشاط آن جامعه دارد و ترکیب جمعیتی یکی از عوامل تعیین‌کننده در جایگاه کشورها محسوب می‌شود. در جامعه‌ای که رشد جمعیت به صورت طبیعی تحقق می‌یابد، نیروی جوان و نیروی میانسال تأمین‌کننده نیازهای جامعه و در حقیقت نگهدارنده و محافظ افراد مسن و نسل نو، یعنی کودکان جامعه هستند.
البته افزایش جمعیت در زمان فعلی مثل هر موضوع دیگری نیاز به مدیریت دارد. اگر رشد جمعیت به صورت متوازن باشد و کودکی که متولد می‌شود، برای تغذیه، مکان زندگی، محیط روحی و معنوی مناسب، تحصیلات، سلامت جسم و روح، شغل، ازدواج و امنیت اجتماعی و غیره شرایط مناسب و مساعد می‌خواهد که باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم. در عین حال باید به این مسئله توجه کنیم که نیروی انسانی حتی اگر شرایط کاملاً ایده‌آلی را هم نداشته باشد، باز می‌تواند برای جامعه مفید باشد. از نظر دفاعی، پیشرفت علم، ظهور و بروز استعدادهای مردم آن جامعه، نشر عقاید و روش‌های زندگی همه اینها چیزهایی هستند که با نیروی انسانی انجام می‌شوند.
بنابراین وقتی به ادیان الهی و برنامه‌های دینی دقت می‌کنیم، می‌بینیم آنچه توسط پیامبران در همه زمان‌ها ارائه شده، موضوع ازدواج و ازدیاد نسل، آن هم نسل سالم و متدین است؛ به‌خصوص در دیدگاه اسلام، انسان احترام خاصی دارد و هرگونه برخورد سوء یا رفتار غلط با او ممنوع است؛ به‌طوری که در قرآن به این مسئله اشاره شده است که اگر کسی را احیا کنید مثل این است که همه انسان‌ها را احیا کرده‌اید، یعنی احترام به یک انسان تا این حد از نظر اسلام مهم است. یا مثلاً در اسلام در قانون جنگ روی این مسئله تکیه شده است که وقتی مسلمان‌ها با کشوری وارد جنگ می‌شوند، حق آسیب رساندن به زنان و کودکان را ندارند و حق ندارند درختی را قطع کنند و آبادانی‌ها را از بین ببرند، چون زنان و کودکان سرمایه‌های آن سرزمین‌اند و قاعدتاً مردها وارد جنگ می‌شوند.
چه اتفاقی در جامعه ما افتاده است که زوج‌های جوان ترجیح می‌دهند یا فرزند نداشته باشند یا نهایتاً یک فرزند داشته باشند؟
در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در افزایش جمعیت یک رشد انفجاری پیش آمد و همین باعث شد که با آن جامعه بسته و فقیری که از حکومت پهلوی به دست ما رسیده بود، محدود بودن ظرفیت کلاس‌های مدارس و دانشگاه‌ها جامعه ما را برای تأمین نیازهای این نسلی که وارد جامعه ما شده بودند زیر فشار قرار داد، ولی به لطف خدا و پایمردی مسئولان و رهبری‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب پیشرفت‌های زیادی را به دست آورده‌ایم و در حال حاضر از نظر کرسی‌های دانشگاهی، نیمکت‌ها و میزهای دبستانی، حتی پیش‌دبستانی مشکل نداریم. نه آن انفجار جمعیت برای ما مطلوب بود و نه این کاهش جمعیت مطلوب است. با توجه به این که نیروی انسانی می‌تواند در رشد یک جامعه فوق‌العاده مؤثر باشد، به‌خصوص در جامعه‌ای مثل ما که مسلمان هستیم و نقش بسیار فعالی را در بیداری اسلامی داشتیم و درخشش مردم ما در این انقلاب که باعث شده است همه جذب انقلاب ما شوند، افزایش جمعیت برای کشور ما یک امر ضروری است.
با توجه به شرایط اقتصادی‌ای که الان جامعه ما با آن درگیر است، فکر می‌کنید شرایط مناسب برای این که زوج‌های جوان به‌راحتی صاحب فرزند شوند، فراهم است؟
در شرایط فعلی باید جواب منفی بدهم و بگویم مشکل است، چون جامعه ما به سمت اشرافیت رفته است و یک فرزند که می‌خواهد از یک خانواده به مدرسه برود، در حقیقت مثل این است که خانواده می‌خواهد منزل بخرد. مدرسه هزینه‌های بالایی دارد و دروغ هم نمی‌گوید و خانواده‌ها هم باید این هزینه‌ها را تقبل کنند، اما همه اینها ناشی از روش یا ایده محدودیت نسل است. یعنی اگر قرار باشد در یک جامعه تعداد محصلان زیاد و در یک خانواده تعداد فرزندان متعدد باشد، اصلاً آن خانواده وارد این همه تشریفات نمی‌شود، درحالی که الان از بالا تا پایین جامعه ما تشویق به ورود به برنامه‌های تشریفاتی می‌شوند. بعضی از این برنامه‌ها به نام همگامی با پیشرفت جهان تحقق می‌یابد، درحالی که پیشرفت‌های اول انقلاب ما این بند و بساط و گستردگی تشریفات را نداشته است. ما الان شاهد هستیم که یک دانشجو یا داوطلب دانشگاهی از دورافتاده‌ترین نقطه کشور می‌آید و در کنکور شرکت می‌کند و رتبه اول را هم به دست می‌آورد.
بنابراین اگر به مسئله ازدواج و فرزندآوری، بدون تشریفات نگاه کنیم یک وضعیت را داریم و اگر با تشریفات نگاه کنیم، وضعیت دیگری را داریم. اگر به زندگی‌های ساده و بدون تشریفات برگردیم و فرزندانمان را هم به همین ترتیب تربیت کنیم، مسائل تا حد زیادی حل می‌شوند. البته منظور این نیست که مدارس هوشمند و امثالهم را کنار بگذاریم. همه اینها به‌جای خود، اما اگر از تشریفات که خیلی هم زیاد هستند، کم کنیم، از کیف مدرسه گرفته تا وضعیت ظاهری بچه‌ها و ایاب و ذهاب و تغذیه در مدرسه، چیزهای زیادی هستند که متعلق به یک جامعه مرفه است، درحالی که خوب است یک جامعه در رفاه باشد، اما رفاه زده نباشد.