***
در خبرها آمده که سال آینده قرار است سه صفر از پول ملی‌مان حذف شود. آیا این کار فایده ای برای اقتصاد کشور دارد؟
حذف سه صفر از پول ملی در حال حاضر شایعه است و فایده‌ای هم ندارد. برای این کار باید مطالعه عمیق‌تری شود. الان حذف سه صفر از پول در اقتصاد ما مؤثر نیست. هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است و در حد شایعه گفت‌وگو می‌شود. معتقدم این کار برای سال آینده زود است و باید صبر کنیم تا تحریم‌ها برداشته و وضع اقتصادی‌مان عادی شود و به سمت رونق برویم تا ببینیم وضعیتمان چگونه می‌شود، آن زمان این کار را انجام بدهیم. برای همین اعتقادی به انجام این کار برای سال آینده ندارم و باید پیش‌بینی شود تا در برنامه ششم بعد از رفع تحریم‌ها بنشینیم بررسی و تصمیم‌گیری کنیم.
در حال حاضر چه مشکلاتی وجود دارد که این کار نباید انجام شود؟
در حال حاضر مشکل ما تحریم‌هاست. دو مشکل بزرگمان تحریم نفت و بازار است. الان حذف یک، دو یا سه صفر از پول ملی‌مان نه کمکی می‌کند و نه ضرورت دارد. به نظر من در حال حاضر ضرورتی ندارد تا زمانی که وضع اقتصادی‌مان عادی‌تر شود. دولت آقای دکتر روحانی دارد زحمت خودش را می‌کشد و از او ممنونیم و حمایتش هم می‌کنیم. باید زمان قدری جلو برود تا از این برهه عبور کنیم که ان شاء الله ظرف شش هفت ماه آینده عبور خواهیم کرد، آن وقت بنشینیم در برنامه ششم راجع به این مسئله فکر کنیم. به نظر من در شرایط فعلی این کار ضرورت و خاصیتی ندارد.
آیا کشورهای دیگری که این کار را انجام دادند، موفق بوده‌اند؟
دو کشور ترکیه و یوگسلاوی که چنین کاری را کردند، موفق بودند، اما شرایط اقتصادی‌شان با شرایط اقتصادی ما کاملاً فرق می‌کند. وضعیت اقتصادی آنها عادی بود. شرایط ما عادی نیست و در یک رکود تورمی به سر می‌بریم و هنوز تحریم‌ها اذیتمان می‌کند. دیوارهایش را شکسته‌ایم ان‌شاءالله خودش را هم بشکنیم، پس از عادی شدن شرایط اقتصادی‌مان به مسائلی بیندیشیم که ذخایرمان چیست، اقتصادمان می‌خواهد به کجا برود، برنامه‌ریزی‌هایمان چیست تا در نهایت به فکر برداشتن صفر اسکناس باشیم که ضروری هست یا نیست. الان حتی صحبت در این باره هم ضرورتی ندارد.
موافقان این طرح می‌گویند که این کار باعث کاهش وابستگی به درآمد نفت می‌شود. آیا درست است؟
نه، اصلاً درست نیست. کاهش یا قطع وابستگی به درآمد نفت مستلزم افزایش تولید و سرمایه‌گذاری است. الان تولید و سرمایه‌گذاری دچار نقیصه‌های فراوانی است، برای همین ضرورت دارد به نفت به عنوان پایه و اساس درآمد بنگریم، حالا نمی‌توانیم از نفت جدا شویم. باید تولیدمان سامان بگیرد و در حال حاضر چنین نیست و بدون نفت نمی‌توانیم نیازهایمان را رفع کنیم. 75 میلیون انسانیم و حداقل ضرورتاً 70 میلیارد نیاز داریم. اگر این مبلغ را از راه نفت داشتیم، اسکناس که اثری در آن ندارد، سه تا صفر را برداریم یا برنداریم هیچ اثری در آن کار ندارد. کارشناسان اقتصادی باید دقیق‌تر این مسئله را بررسی کنند. الان اعتقادی به این کار ندارم. کسانی هم که طرفدار این حرف‌اند... حاضرم در میزگردی این مسئله را اثبات کنم.
موافقان عقیده دیگری هم دارند که حذف سه صفر انضباط پولی ایجاد می‌کند.
انضباط پولی ما به برداشتن صفر هیچ ارتباطی ندارد. بلکه به برنامه‌ریزی‌هایمان برمی‌گردد. با تورم 38 درصدی کدام انضباط پولی؟ اول باید بتوانیم تورم را مهار و دخل و خرج کشورمان را ساماندهی کنیم که چقدر درمی‌آوریم و چقدر هزینه می‌کنیم و هزینه‌های عمرانی‌مان را سامان بخشیم. اصلاح کردن اسکناس مشکلی را حل نمی‌کند. تولید کردن و بالا بردن درآمد ملی راهگشاست. وقتی رشد‌مان منفی است، اصلاً برعکس می‌شود و یک به هم ریختگی در نظام پولی‌مان ایجاد می‌کند. این طور نیست که کمکی به نظام پولی‌مان کند. حاضرم در یک میزگرد کارشناسی بنشینیم و مسائل مختلف را در این باره بحث کنیم.
اگر مقدمات این میزگرد را فراهم کنیم شما تشریف می‌آورید؟
اگر از من دعوت شود حتماً می‌آیم.
منتقدین این طرح ـ‌که شما هم یکی از آنها هستیدـ می‌گویند درآمدهای صادراتی کاهش می‌یابد. چرا این اتفاق می‌افتد؟
درآمدهای صادراتی کاهش نمی‌یابند، بلکه بدتر از آن اقتصادمان را به هم می‌ریزد. در حال حاضر اقتصادی داریم که در رکود تورمی است، اول باید تورم، دوم سرمایه‌گذاری‌ها و سوم نقدینگی‌هایمان را مهار کنیم. ما مسائلی قبل از پرداختن به چگونگی وضع اسکناسمان داریم که ابتدا باید آنها را حل کنیم. راه بیشتر اینها هم شکستن تحریم است که مذاکراتش شروع شده است. الان نمی‌توانیم نفتمان را بفروشیم. باید برای این که 75 میلیون جمعیت کشورمان زندگی خوبی داشته باشند، حداقل روزی یک میلیون و 300 هزار تا یک میلیون و 400 هزار بشکه نفت را بفروشیم که نمی‌توانیم. چرا؟ به خاطر تحریم‌ها. حالا بیاییم این وسط اسکناسمان را هم به هم بریزیم؟ فعلاً شالوده‌ای درست یا نادرست شکل گرفته و به خاطر بعضی تورم‌ها سه تا صفر آن زیادی است و تشخیص هم همین است، ولی به هم ریختگی تازه‌ای را ایجاد نکنیم. اول ساماندهی ساختاری کنیم، بعد به این موارد بپردازیم.
به نظر شما اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است چه سوءاستفاده‌هایی انجام شود؟
سوءاستفاده همیشه هست. وقتی 80 درصد کارها دست دولت است، رانت وجود دارد. رانت یعنی چه؟ اعتباری از خزانه، معاملات دولتی، بانک‌هایی که یک سرشان به خزانه دولت وصل است و سرش دیگرش به سوءاستفاده‌چی‌ها. این کار هم یکی از عوامل رانت می‌شود. چه صفر را برداریم و چه برنداریم، رانت در جای خودش هست. رانت را باید با ساختار اقتصادی‌مان اصلاح کنیم.
فرمودید فعلاً شرایط حذف سه صفر را از پول ملی‌مان نداریم و بعد از شکستن تحریم‌ها باید در این باره بحث کارشناسی شود. حالا اگر قرار باشد این اتفاق بیفتد، مقدمات و ابزار این امر چیست؟
ابزار اولیه‌اش ایجاد رونق اقتصادی و بالا بردن تولید ناخالص ملی است که خود به خود ارزش افزوده‌ای برای وضع مالی‌مان ایجاد می‌شود، تورممان پایین می‌آید، گرانی‌ها کم می‌شوند و آنگاه در برنامه ششم با برنامه‌ریزی‌های موجود می‌نشینیم تا ببینیم برای پول ملی‌مان چه فکری باید بکنیم، ولی در شرایط فعلی نیازی به این نیست که به پول دست بزنیم و تغییری در آن ایجاد کنیم، این که سه تا صفر را برداریم یا حتی شش تا صفر هم به آن اضافه کنیم، چه خاصیتی خواهد داشت؟ الان قیمت اسکناس فی نفسه برابر یک واحد سه هزار تومانی به یک دلار است. این چیزی است که چند ماهی از دولت جدید جا افتاده است. حالا بیاییم این نظم را به هم بزنیم و فرض کنیم صفر را برداریم و دلار می‌شود سه قِران. می‌دانید چه مشکلاتی به وجود خواهد آمد؟ وقتی دلار سه قِران شود، یعنی یک نان را باید بخرید صنّار. اصلاً بی‌نظمی می‌شود. آیا نان را صناری به شما می‌دهند؟ با این کار یک تورم جانکاه و تازه‌ای را به وجود می‌آورید. این امر در حال حاضر ضرورت ندارد و کارشناسان اقتصادی باید در این باره بحث دقیق و کارشناسی کنند. ابعاد این کار خیلی خطرناک است.
