عبد الحمید قدیمی از فعالان عرصه تولید و دبیر انجمن ملی ریخته‌گری است که از سال ۵۹ تا کنون در فعالیتهای تولیدی و صنعتی کشور فعالیت داشته است. به مناسبت سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی گفتگویی با ایشان به عنوان یک کار‌شناس فنی و صنعتی بخش تولید کشور داشتیم:
* آقای قدیمی کشور هم اکنون در آستانه تصویب بودجه سال ۹۱ البته با تاخیر دو ماهه قرار دارد. شما به عنوان یکی از فعالان بخش تولید این مساله را از چه زاویه‌ای ارز یابی می‌کنید؟
اولا باید تاکید کرد که بودجه اصولا یک پنجم برنامه است پس مساله بودجه ریزی به شدت ناظر به برنامه و متاثر از آن است. لذا بودجه با توجه به برنامه و میزان پیشرفت برنامه در سالهای قبل و با توجه به تغییرات بودجه بخشهای مختلف به خصوص سازمانهای دولتی که طبق قانون برنامه باید کاهش بودجه داشته باشند یا خیر و... باید بررسی شود کاری که متاسفانه به صورت جدی در سالهای اخیر صورت نمی‌گیرد.
* چرا؟
یک دلیلش تعمد دولت در ارائه دیر هنگام بودجه به مجلس است به همین دلیل مجلس فرصت کافی را برای بررسی ندارد و معمولا گزارش تفریغ بودجه با عجله تهیه می‌شود و فرصت کار کار‌شناسی نیست همین الان ببینید ۱۵ روز از سال ۹۱ گذشته و ما هنوز قصد بررسی بودجه پیشنهادی دولت را در مجلس داریم و طبیعتا برای این دو ماه هم به دولت تنخواه داده می‌شود که البته دلخواه دولت هم هست. چون تنخواه اصولا مثل ردیف بودجه حساب و کتاب ندارد.
از نظر من دلیل دیگرش فقدان آمار غیر دولتی است که بررسی عملکرد سالهای قبل را سخت می‌کند شما می‌خواهید رفتار دولت و عملکرد او را در مجلس بررسی کنید آنهم در مساله مهم تخصیص اعتبارات، اما در این کار مهم تنها ابزاری که دارید آمار‌هایی است که توسط خود دولت ارائه شده همین مساله تا حدودی اعتبار این سنجش عملکرد را زیر سئوال می‌برد.
* این ارزیابی تنها به هنگام تصویب بودجه سال جدید باید صورت گیرد؟
خیر مجلس موظف است که هر سه ماه یکبار گزارش ارزیابی عملکرد دولت را توسط مرکز پژوهش‌ها به صحن ارائه کند اما آخرین گزارش ارائه شده در سال ۹۰ مربوط به عملکرد سال ۸۸ بوده است. سئوال اینجاست که بررسی بودجه در مجلس بدون ارزیابی عملکرد دولت در سال قبل و نسبت سنجی آن با برنامه پنج ساله و تغییرات بودجه ارگان‌ها نسبت به سالهای قبل چه اثری می‌تواند داشته باشد؟
باید گفت در این زمینه حقیقتا از مجلس بیشتر از این انتظار می‌رود و توجه به موارد مذکور می‌تواند تاثیرات بسزایی در بررسی بودجه ۹۱ هرچند با تاخیر دوماهه داشته باشد.
* در مورد مساله حمایت از تولید فکر می‌کنید چقدر در بودجه به آن پرداخته شده باشد؟
قطعا مشابه رفتار سال قبل را شاهد خواهیم بود. در سال گذشته طرح هدفمندی یارانه‌ها در حالی اجرا شد که قرار بود از بین صنایع کشور ۲۳ صنعتی را که به عنوان صنایع آسیب پذیر از طرح هدفمندی شناسایی کرده بودند مورد حمایت بیشتر قرار دهند ولی اصل این حمایت و بسته‌های حمایتی دیده نشد تا چه رسد به حمایت بیشتر از صنایع آسیب پذیر . این وعده دادن و عمل نکردن‌ها در نا‌امیدی بخش خصوصی و افزایش شرایط عدم قطعیت در بازار و البته به تبع آن‌ها کاهش سرمایه گذاری تاثیر جدی خواهد داشت ولی ما متاسفانه به سادگی از آن می‌گذریم.
* این بسته‌ها قرار بود به چه شکلی ارائه شود؟
البته همچنان هم قرار هست چون بالاخره سهم بخش تولید و صنایع از هدفمندی داده نشده و باید داده شود. این بسته‌ها مقرر بوده که به دو صورت سخت افزاری و نرم افزاری ارائه شود که بخش سخت افزاری آن شامل مواردی همچون کمک به اصلاح و تغییر ساختار‌های تولید در کشور بوده است به سمت تولید کمتر انرژی زیرا اصولا تولید در ایران به دلیل ارزان بودن انرژی به شکل انرژی بر شکل گرفته بوده و این مساله با گران کردن انرژی یک شبه اصلاح نمی‌شود.
بخش دیگر فاز سخت افزاری شامل توسعه زیر ساختهاست مثلا قرار است که سوخت بسیاری از واحد‌های تولیدی از فرآورده‌های مایع فسیلی مانند مازوت و نفت سفید و... به گاز تغییر کند که البته سیاست بسیار خوبی است زیرا عرضه چند نرخی این فرآورده‌ها به اسم کمک به صنایع بسیار فساد آفرین است اما عرضه چند نرخی گاز به راحتی قابل کنترل و بسیار شفاف است و از مساله فساد آفرینی نیز ضمن صرفه جویی در مصرف انرژی جلوگیری می‌شود اما این نکته لازم به توجه است که برای تحقق این مهم قبل از هرچیز شبکه گاز رسانی در محل بسیاری از صنایع موجود نیست و در سال گذشته نیز از اقدامات زیر ساختی برای احداث چنین شبکه‌ای خبری نبوده است این هم در حقیقت بخش زیر ساختی این بسته حمایتی بود که محقق نشد و البته می‌ماند بخش نقدی که آن هم به سلامتی پرداخت نشده اکنون باید پرسید با ادامه این روند چگونه می‌خواهیم از تولید ملی حمایت کنیم؟
* تاثیر گذاری کلی شعار سال را بر سیاست‌ها چه میزان ارزیابی می‌کنید؟
البته این شعار بسیار مناسبی است و در بعد فرهنگی هم تاثیرگذاری خوبی برای آماده شدن بستر‌ها خواهد داشت اما در بعد اجرایی باید دید تا چه میزان موثر است. ما در بعد اجرا با یک مساله جدی به نام نبود استراتژی کلان برای توسعه تولیدات ملی مواجه‌ایم اصولا تولید امری نیست که چند ماهه یا یکساله جواب دهد در کوچک‌ترین امر تولیدی از زمان آغاز به سرمایه گذاری تا زمان ثمردهی حداقل ۵ سال فاصله است حال ببینیم در پنج سال گذشته ما چه کرده‌ایم دولت با طرح وعده‌های فراوان و عمل نکردن به آن‌ها که یک نمونه بارز از این وعده‌های عمل نشده یارانه تولید بود به فضای نا‌اطمینانی در بخش خصوصی و تولید دامن زده به گونه‌ای که میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی به شدت رو به کاهش است و همه ترجیح می‌دهند در شرایطی که نمی‌توان بازار را برای چند ماه آینده پیش بینی کنند به سفته بازی و تجارت روی بیاورند نه تولید.
اکنون همه مایل به سرمایه گذاری در تجارت‌های کاذب و سفته بازی مانند ارز و دلار یا مسکن و غیره هستند زیرا نمی‌توانند به سرمایه گذاری بلند مدت اطمینان کنند.
دولت باید با ایجاد شرایط ثبات و اطمینان در بازار‌های داخلی این امید را به بخش خصوصی تزریق کند که متاسفانه اراده آن نیست و آثار آن هم دیده نمی‌شود.
* آثار این شرایط چه خواهد بود؟
بخش خصوصی به فعالیت کوتاه مدت روی خواهد آورد و آن هرچه باشد تولید نیست. یا تجارت است و واردات یا سفته بازی و..
طبیعی است روز به روز از مشارکت بخش خصوصی و تقویت تولید ملی با این روند کاسته می‌شود. وقتی اعلام می‌کنیم ذوب آهن اصفهان را می‌خواهیم بفروشیم کسی داوطلب نمی‌شود چرا؟ چون تجربه تلخ فروش فولاد خوزستان به بخش خصوصی هنوز از یاد‌ها نرفته است.
