ماده ۵۵ قانون مدنى می‌گوید: وقف عبارت است از اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود. یعنی اصل سرمایه محفوظ و منافع حاصل از آن در راه خدا و طبق نظر واقف مصرف شود.
در مسیر نهادینه شدن این ارزش، جدای از
فرهنگ‌سازی در احیای آن نیاز به شناسایی نیت‌های جدید متناسب با نیازهای جامعه در اوقاف است تا بیشترین نفع عمومی از این اقدام حاصل شود.
وقف بر اساس نیاز جامعه
معاون فرهنگی اوقاف و امور خیریه کشور در این خصوص می‌گوید: سازمان اوقاف در حال حاضر مشغول شناسایی و ترویج نیت‌های جدید متناسب با نیازهای جامعه است که از آن جمله می‌توان به اهدای جوایزی به دانشمندان در علوم مختلف از جمله دانش هسته‌ای اشاره کرد.
حجت‌الاسلام علی عزیزی با اشاره به اهمیت وقف در سایر کشور‌ها عنوان کرد: دانشگاهی مانند هاروارد از محل درآمد موقوفات اداره می‌شود و این در حالی است که آن‌ها بیشتر به جنبه مادی کار توجه دارند. اما برای پیشترفت علمی کشورشان از موقوفات استفاده می‌کنند.
وی با اشاره اعزام مربیان قرآنی به مناطق محروم گفت: اعزام مربیان قرآنی و دیگر معلمان به مناطق محروم، اهدای جوایزی به دانش‌آموزان و دانشجویان، فعالیت‌های فرهنگی که در این عرصه انجام می‌شود، از محل درآمد موقوفات و از جمله کارکردهای وقف است.
کاهش فاصله طبقاتی
حجت الاسلام محمد صالحی نیز گفت: وقف با کاهش فقر سبب کاهش فاصله طبقاتی در جامعه شده و بخشی از کاستی‌های جامعه را بدون اینکه دولت هزینه‌ای پرداخت کند و ناچار به تخصیص اعتبار شود از بین برده و سبب تقویت اقتصاد کشور نیز می‌شود.
مدیر اوقاف و امور خیریه البرز اظهارکرد: با افزایش وقف تعادلی بین سطح اجتماعی مردم در جامعه ایجاد می‌شود و شکاف‌های بزرگ طبقاتی موجود پر می‌شود.
وی افزود: به موضوع وقف نباید به عنوان مسکن و علاجی مقطعی درباره بهبود وضعیت اقتصادی جامعه نگاه کرد بلکه این سنت حسنه می‌تواند بهترین درمان برای رفع فاصله‌های اقتصادی و کاهش محرومیت‌ها باشد.
ضرورت تطبیق وقف با اصول اقتصاد روز اسلامی
حجت‌الاسلام فاطمیان با اشاره به اینکه نسبت به موقوفات نمی‌توان هیچ تعرضی را انجام داد، عنوان کرد: اگر ما بخواهیم ماندگارشویم و این نیت خیر ما ادامه پیدا کند باید با اصول اقتصادی اسلامی موضوع وقف را تطبیق بدهیم تا این موضوع جریان پیدا کند.
رئیس اداره اوقاف و امورخیریه قم با اشاره به اینکه موضوع وقف نیز در روایات بسیار زیادی مورد تاکید قرار گرفته است خاطرنشان کرد: به برکت جمهوری اسلامی ایران انحرافات وقف پیش از انقلاب اصلاح و نتیجه این شد که هیچ وقفی را نمی‌توان از حالت موقوفی خارج کرد.
فاطمیان افزود: در طرح تعویض ضریح امام رضا (ع)، واقف نیت کرده بود که این ضریح باید در حرم مطهر باشد و شورای فقهی بر قرار گرفتن ضریح در حرم مطهر در سرداب و در نزدیکی قبر حضرت (ع) نظر داد.
وی با تاکید بر اینکه افراد بسیار زیادی برای تامین هزینه‌های مالی خود با مشکل روبه‌رو هستند، تصریح کرد: باید موسسات بتوانند شخص را از فقر نجات دهد و فرد را به توانمندی برسانند.
