اندیشه

آیا نظریه فقهی رهبر انقلاب در خصوص ورزش زنان متفاوت است؟

با دقت در بیانات فوق متوجه می‌شویم که رهبر معظم انقلاب به جنبه قهرمانی ورزشکاران زن اشاره نمی‌کنند بلکه اصل حضور موفق با حفظ حجاب و ترویج مولفه‌هایی مانند عفت و حیا از نظر ایشان اهمیت دارد.
حجت الاسلام علی تبریزی- مسئله نوع حضور زن مسلمان در جامعه و نحوه مشارکتهای اجتماعی این قشر از جامعه از دیرباز محل بحث و تبادل نظر و بعضاً اختلافات کم و زیادی بوده است. از چند سال قبل که موضوع حضور بانوان ورزشکار در میادین بین المللی مطرح شد این بحثها به سمت چرایی و چگونگی این حضور معطوف شد. در این بین اظهار نظرها و واکنشهای مختلفی نیز از سوی بزرگان و علما به چشم میخورد که اغلب به چگونگی نقش آفرینی زنان در میادین ورزشی و غیر آن میپردازد و تنها عده کمی از اساس چرایی این حضور را نیز زیر سوال میبرند.

برخی بر این عقیدهاند که نوع نگاه مقام معظم رهبری به موفقیت زنان در عرصههای ورزشی با سایر فقها متفاوت است و این را نیز حاصل جامع نگری و ژرف اندیشی معظم له میدانند. حال آنکه برخی فقها به صراحت موضع گیریهایی در این رابطه داشتهاند. یکی از بزرگانی که اخیراً نسبت به حضور بانوان ورزشکار در برخی رشتهها اعتراض نموده
آیت الله جوادی آملی است. ایشان در این رابطه فرمودند:

«ما خیال میکنیم کمال زن در این است که برای ما برود مدال بیاورد، کمال زن در مادر شدن است، در فرزند تربیت کردن است، کمال زن در اصلاح جامعه است، چرا عواطف در جامعه کم است، زن از همین حقیقت خلق شده است، به ما گفتند بیراهه بروید ما هم گفتیم چشم، فضیلت زن در این نیست، که زن و دختر ما برود پایش را دراز کند و یک کسی را بزند و برای ما مدال بیاورد، فأین تذهبون، به کجا داریم میرویم؟»

آن عدهای که معتقدند نگرش رهبر معظم به مقوله حضور بانوان در عرصههای خارجی کاملاً متفاوت است اما به بیانات معظم له اشاره میکنند. از جمله ایشان ضمن قدردانی از بانوان ورزشکار فرمودند:

«یکی از این موارد، حضور بانوان و دختران ورزشکار با رعایت حجاب شرعی، در میدانهای بین المللی است که اقدامی فوق العاده، و بسیار مهم و با ارزش است... همه باید قلباً، قدردان زنان ورزشکاری باشند که با حجاب و متانت و وقار در میدانهای بین المللی ورزشی حاضر میشوند.»

در نگاه بدوی انسان چنین میپندارد که دو نظریه فوق در تضادی صددرصدی با یکدیگر قرار دارند، لذا میتوان نتیجه گرفت که این ادعا که نوع نگرش رهبری با سایر فقها در این رابطه متفاوت است به اثبات میرسد. اما با کمی دقت به نکاتی بر میخوریم که حائز اهمیت است. با توجه به این نکات معتقدم رهبر معظم انقلاب نه تنها با نظر سایر فقها مخالف نیستند بلکه کاملاً موافقاند لکن ایشان همیشه به نیمه پر لیوان اشاره مینمایند و دیگران نیز بنا به وظیفه و تشخیص خویش گاهی برای هشدار به نیمه خالی لیوان تاکید مینمایند. در زیر تنها به دو نکته مهمتر اشاره مینماییم:

اولاً با دقت در بیانات فوق متوجه میشویم که رهبر معظم انقلاب به جنبه قهرمانی ورزشکاران زن اشاره نمیکنند بلکه اصل حضور موفق با حفظ حجاب و ترویج مولفههایی مانند عفت و حیا از نظر ایشان اهمیت دارد. معظم له حتی وقتی در دیدار با زنان کوهنورد فاتح اورست از آنها تجلیل مینمایند به اهتزاز پرچم یا فاطمه الزهرا میبالند:

«انسان واقعاً احساس افتخار میکند از اینکه زنان جوان و با ایمان ما یکچنین حرکت عظیم و ارزشمندی میتوانند به وجود بیاورند و برای جامعه ایرانی مایه افتخار شوند. از شنیدن خبر صعود خانمها به ارتفاع بیش از هشت هزار متری در حالی که پرچم «یا فاطمه الزهرا» دستشان بود، افتخار کردم.»

پس آن چیزی که در نظر رهبری از اهمیت برخوردار است نه قهرمانی در زمین مسابقه که موفقیت در ترویج فضائل اسلامی است. حتماً نیازی به قهرمانی نیست. قهرمانی زن مسلمان در حیا است، افتحار او در عفت است، وجه تمایز او با زنان غربی و شرقی در حفظ و ترویج این ارزش هاست. حال اگر ورزشی با روحیات مد نظر اسلام برای زنان همخوانی نداشت، اگر ورزشی بُعد عاطفی و روح لطافت زنانه را زیر سوال میبرد، اگر در ورزشی حفظ حجاب میسر نیست یا اگر هست به قدری کمرنگ شده که دیگر حجاب محسوب نمیشود، مسلماً این ورزشها مد نظر رهبر انقلاب نیستند.

ثانیاً اگر فرد عالمی سخنی گفت نمیتوان در‌‌ همان ابتدا ادعا کرد این جمله مطلق است و هیچ قید و مخصِّصی ندارد. بله اگر تحقیق کردیم و قیدی یافت نشد میتوان گفت که جمله آن عالم مطلق بوده است. وقتی رهبر معظم انقلاب بیانات خویش را ایراد میفرمایند بر امثال بنده است تا بروم و تحقیق کنم و ببینم مقصود حضرت آقا از این بیانات چیست، کجا مطلق است و کجا قیدی دارد. گاهی رهبری سخنی را در سالهای گذشته بیان نمودهاند و نیازی به بازگویی آن نمیبینند و صحبت بعدی ایشان توسط بیانات قبلی تخصیص میخورد یا تفسیر میشود.

برای مثال حضرت امام (ره) فرمودند من ورزشکار نیستم ولی ورزشکاران را دوست دارم. این جمله امام در واقع حمایت قاطع ایشان از ورزشکاران به شمار میرفت ولی آیا میتوان ادعا کرد که امام با همه ورزشها موافق بودند؟ حتی برخی ورزشها در دوره حضرت امام حق پخش از سوی صدا و سیما نداشتند چون امام با آنها مخالف بودند. پس با کمی دقت میشد فهمید که ایشان با ورزش به طور کلی موافق هستند ولی این موافقت استثنائاتی هم در بر دارد. در خصوص بیانات رهبر معظم انقلاب نیز این امر صدق میکند. یعنی وقتی به سخنان دیگر معظم له در خصوصشان و جایگاه زن دقت میکنیم میبینیم که نگاه ایشان به زن موفق‌‌ همان نگاه اسلام است آنجا که میفرمایند: «عظمت زن به این نیست که بتواند چشم مردها را، هوس هوسرانان را به خودش جلب کند؛ این افتخاری برای یک زن نیست؛ این تجلیل زن نیست؛ این تحقیر زن است. عظمت زن آن است که بتواند حجب و حیا و عفاف زنانه را که خدا در جبلّت زن ودیعه نهاده است، حفظ کند؛ این را بیامیزد با عزت مؤمنانه؛ این را بیامیزد با احساس تکلیف و وظیفه؛ آن لطافت را در جای خود به کار ببرد، آن تیزی و بُرندگی ایمان را هم در جای خود به کار ببرد. این ترکیب ظریف فقط مال زنها است.» زن موفق و مومن از نظر رهبر معظم انقلاب چنین زنی است که حیا و عفت و عطوفت زنانه را در کنار قاطعیت ایمان در خود داشته باشد. معظم له معتقدند: «زن به یک جایگاه مصنوعی و تصنعی و تشریفاتی احتیاج ندارد؛ جایگاهی که دون شأن متانت و سکینه و آرامش روحی اوست. در طبیعت الهی زن، آن‏چنان لطافت و زیبایی و گرمای محبتی وجود دارد که می‏تواند هم خود را و هم محیط پیرامون خود را- چه در داخل خانه، چه در هر محیطی که باشد- به طرف معنویت، پیشرفت و علوّ مقامات علمی و عملی سوق دهد و پیش ببرد.» حال اگر دیدیم برخی از ورزشها با اصل روحیات زنانگی، با لطافت و مهر و عاطفه، با ریحانه بودن زن، با حیا و عفت او مغایر است، این ورزشها نمیتواند برای زن مسلمان مطلوب باشد. وقتی دانستیم که رهبری نسبت به زن موفق مسلمان چه دیدگاهی دارند، مسلم است که خواهیم دانست از نظر ایشان برخی فعالیتهای ورزشی، برخی شغلها و حتی برخی رشتههای تحصیلی برای زنان مطلوب نیستند.

https://shoma-weekly.ir/8PRYSh