اندیشه

آیا دعای ندبه ساخته ذهن علمای شیعه است!؟

آموزه‌های عمیق و ژرفی که در دعای ندبه به کار گرفته شده، ما را از ارائه هرگونه سند و منبع، بی‌نیاز نموده و نشانگر آن است که حقایق تابناک و درخشان موجود در دعای ندبه، از منبع زلال و کلمات گهربار خاندان عصمت و طهارت، سرچشمه گرفته است
حجت الاسلام علی تبریزی- آموزههای عمیق و ژرفی که در دعای ندبه به کار گرفته شده، ما را از ارائه هرگونه سند و منبع، بینیاز نموده و نشانگر آن است که حقایق تابناک و درخشان موجود در دعای ندبه، از منبع زلال و کلمات گهربار خاندان عصمت و طهارت، سرچشمه گرفته است. اما برای تحکیم هر چه بیشتر قلب شیفتگان و خوانندگان دعای ندبه در صبحگاهان هر جمعه، به ذکر برخی منابع مستحکم این دعا در کلام دانشمندان اسلامی میپردازیم: نخستین فرد مورد اعتمادی که دعای ندبه را از امام صادق (ع) روایت نموده، ابوجعفر محمد بن حسین بن سفیان بَزَوْفَری است و بعد از او محمد بن علی بن اَبی قُرَّه دعای ندبه را از کتاب بَزَوْفَری نقل کرده است. بعد از این دو عالم بزرگوار، ابن مشهدی، از علمای جلیل القدر قرن ششم است که دعای ندبه را در کتاب مزار خود که بعدها توسط علامه مجلسی(ره) به «اَلْمَزارُ الْکَبیر» نامیده شد، از کتاب بزوفری نقل نموده است.

سید بن طاووس در کتاب مصباح الزائر و علامه مجلسی در بحارالانوار، دعای ندبه را به نقل از مصباح الزائر سید بن طاووس روایت کرده اند و در کتاب زادُ الْمَعاد نیز بر آن تاکید می نماید. در کتب معتبر دیگری نیز این دعا نقل شده که به جهت اختصار به همین مقدار اکتفا می کنیم.

چگونه ممکن است ائمه یک قرن زودتر برای حضرت بگریند؟

اما شبهه دیگری این است که برخی چنین میپندارند چگونه ممکن است دعای ندبه از امام
صادق
(ع) نقل شده باشد در حالیکه آن بزرگوار در سال صد و چهل و هشت هجری قمری به شهادت رسیده است و حضرت ولی عصر در سال دویست و پنجاه و پنج هجری قمری متولد گردیده و هنگام بیان این دعا، یک قرن به ولادت حضرت باقی مانده بوده و گریه به حال ایشان معنا نداشته است؟

در پاسخ به این سؤال میگوییم: وجود حضرت ولی عصر(عج) بیانگر ثمره خلقت بوده و همه پیشوایان معصوم و انبیای الهی به ظهور ایشان بشارت داده و اُمّتِ خود را به دعا برای فَرَج او امر نمودهاند و از غیبت طولانی آن حضرت و رنج ناشی از آن خبر دادهاند.

امیرمؤمنان (ع) در قنوت خویش از فرزند عزیزش یاد نموده و از غیبت او محزون شده و میفرمودند:

اَللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیک فَقْدَ نَبِیّنَا وَ غَیبَهَ إِمَامِنَا فَفَرِّجْ ذَلِک اللَّهُمَّ بِعَدْلٍ تُظْهِرُهُ وَ إِمَامِ حَقٍّ نَعْرِفُه‏...

خدایا ما به تو شکایت میکنیم از رحلت پیامبرمان و غیبت پیشوایمان. خدایا! در سایه عدالتی که ظاهر میگردانی و ظهور پیشوای حقی که میشناسیم، برایمان ایجاد فَرَج نما.

امام سجاد(ع) نیز در صحرای عرفات، در بخشی از دعای عرفه خود چنین میفرمودند که:

وَ أَصْلِحْ لَنَا إِمَامَنَا ... اَللَّهُمَّ امْلَأِ الْأَرْضَ بِهِ عَدْلًا وَ قِسْطاً ... وَ اجْعَلْنِی مِنْ خِیارِ مَوَالِیهِ وَ شِیعَتِه‏ ...

خدایا! امر امام ما را اصلاح کن... خدایا! زمین را به دست او پر از عدل و داد کن... خدایا! مرا از بهترین دوستان و شیعیان او قرار بده...

در حدیثی از امام باقر (ع) روایت شده است که به زراره فرمودند: روز جمعه پیش از دعا برای خود، در قنوت نمازت بگو: اَللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیک فَقْدَ نَبِینَا وَ غَیبَهَ وَلِینَا... خدایا ما از فقدان پیامبرمان به تو شکایت میکنیم، از غیبت ولی امرمان، از سختگیری روزگار، از وقوع فتنهها، از همدستی دشمنان، از فزونی دشمنان و کمی یاران. بار الها، گشایشی فراهم ساز، با یک پیروزی نزدیک، نصرت شکوهمند و پیشوای عادلی که برای ما ظاهر فرمایی، ای خدای حق مستجاب فرما.

سَدیر صَیْرَفی نیز در این باره میگوید: با گروهی از اصحاب نزد امام صادق (ع) رسیدم. دیدم که آن حضرت روی خاکها نشسته و همانند مادری که داغ فرزند دیده است، سیل اشک جاری نموده و میفرمودند:

سَیِّدِی غَیبَتُک نَفَتْ رُقَادِی... آقای من! غیبت تو خواب را از من ربوده و لباس صبر بر تنم تنگ نموده و آرامش جانم را سلب نموده است. آقای من! غیبت تو مصائب مرا به اندوهی ابدی کشانده است که ما را یکی بعد از دیگری میرباید و جمع ما را به هم میزند...» سَدیر گوید: هنگامی که از علت آن جویا شدم، آن حضرت با بیانی جانکاه فرمودند: «برای طولانی شدن غیبت حضرت قائم (عج) و پریشانی مؤمنان در دوران غیبت اشک میریزم.» از این رو طبیعی است که سایر اهلبیت نیز به شیعیان خود امر نمایند تا کلمات فَرَج را در قنوت خویش بخوانند و با درک غربت و تنهایی آن حضرت به حال او گریسته و از علت غیبت و چگونگی نجات او از این رنج سؤال نمایند. با توجه به مطالبی که از امامان معصوم در فراق حضرت مهدی (عج) نقل نمودیم، دیگر در این مورد جای شبههای برای خواننده دعای ندبه باقی نمیماند.

https://shoma-weekly.ir/pAJmCF