مونا بالوانه- مدت‌هاست کارشناسان اقتصادی معتقدند راه رسیدن اقتصاد ایران به توسعه، رهایی از مدل اقتصاد تک محصولی وخام فروشی منابع زیر زمینی کشور است. اما هیچ یک از دولتهای قبل و بعد از انقلاب این همت یا جرأت را نداشته که خود را با کاهش تولید نفت از این درآمد بی‌زحمت محروم کند لکن گویا شرایط بین‌المللی این توفیق را به‌صورت اجباری نصیب اقتصاد ایران می‌کند!
آژانس بین‌المللی انرژی طی آخرین گزارش ماهانه خود اعلام کرد که تولید نفت ایران به کمترین میزان در طی سی سال گذشته رسیده است. طی این کاهش تولید، صادرات نفت نیز در ماه قبل به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسید. این در حالی است که ازنظر فنی ایران حدوداً توانایی تولید چهار میلیون بشکه نفت در روز رادارد که یک میلیون تا یک ونیم میلیون بشکه مصرف روزانه داخلی است و باقی‌مانده باید صادر شود.
در سال گذشته میلادی ایران از کسب 40 میلیون درآمد نفتی خود محروم شده است و این یعنی دولت باید تمرین کند تا برای تأمین مخارج باید به درآمد‌‌هایی غیر از نفت متکی شود.
خریداران نفت ایران کاملاً در دنیا شناخته شده‌اند و همگی متعهدند که خرید خود را از نفت ایران تنزل دهند تا مشمول تحریم نظام مالی آمریکا نشوند. بزرگترین این کشورها چین وهند هستند که باید خرید نفتشان را از ایران کاهش دهند. مثلاً چین حدوداً روزانه 550 هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کند که باید این میزان را به 200 هزار بشکه در روز برساند.
و همین روند تدریجی فرصت مناسبی است تا ایران نیز رفته رفته وابستگی اقتصاد خود را به فروش منابع زیر زمینی و ثروت نسلهای آینده کم کند البته این محقق نمی‌شود الا با رشد تولیدات داخلی آن‌هم از نوع دارای مزیت و قابل رقابت در عرصه بین‌الملل!
البته دنیای غرب باوضعیتی که دارد به هیچ‌وجه علاقه‌مند به حذف یک کشور از دایره صدور نفت نیست اما از طرفی اسطوره‌هایی هم که در فرهنگ ما از زمان دکتر مصدق به جای مانده مبنی بر اینکه اگر ما نفت نفروشیم دنیا به‌هم می‌ریزد، صحت ندارد. بازار انرژی دچار تحولی جدی شده است و امروز اپک امکان تولید 34 تا 35 میلیون بشکه نفت در روز را دارد، در حالی که سهم اپک در بازار در حال حاضر کمتر از 30 میلیون بشکه در روز است.
پیشرفت آرام آرام تحریم‌ها، ما را با آثار اقتصاد بدون نفت به‌صورتی کاملاً ملموس آشنا خواهد کرد و این خود فرصتی است که با جلوگیری از ضررهای بیشتر اقتصاد تک محصولی با فضای واقعی اقتصاد کشورمان رودررو شویم، روندی که از چندین سال قبل توسط اقتصاددانان ایران به مسئولین به‌صورت انتخابی پیشنهاد می‌شد، امروز توسط آمریکا و غرب به شکل یک توفیق اجباری در حال عملی شدن است.
