اگر تلخیصی از واقعیت‌ها، شرایط و امکانات جنگی آن روزهای سخت بیان شود، بر اساس مستندات تاریخ دفاع مقدس این است که از جنبه‌های نرم‌افزاری و طراحی و نقشه و عملیات جنگی شاید نسبت ما به دشمن پنج به صد نبوده است و همین میزان نیز برای امکانات سخت‌افزاری و جنگی در زمین و دریا و هوا برای مصاف با دشمن واقعیت تلخ دیگری بود. اما چه حقیقتی آشکار گردید و با چه رویدادی به وقوع پیوست و یا چه عواملی اثرگذار بودند که حمله دشمن متوقف شد و راهبردهای پشتیبانی و دفاع طراحی و شرایط به نفع ما تغییر یافت؟
به نظر می‌رسد خمیر مایه استعدادی شکوفاسازی آن همه ظرفیتهای غیرقابل محاسبه در چهار عامل نهفته بود:
اول: اینکه اعتقادات سترگ مردم به صحنه آمد و اثرخود را در همه صحنه‌ها بر جای گذاشت.
دوم: اینکه صندوقچه‌های ایمان مردم شکفته شد و هیچ حرکت اجتماعی و یا نظامی و یا پشتیبانی و یا مالی را نمی‌توان بدون اثر ایمانی مردم مشاهده نموده و همه درجات ایمانی مردم به صحنه آمد و پیوند و اتحاد ناگسستنی برای دفاع مقدس ایجاد نمود. سوم: اینکه همه توجهات و نظر‌ها و امید‌ها از همه جهان و مظاهر دنیوی و کمک کشور‌ها قطع گردید و به سوی قدرت لایزال الهی تحت عنوان توکل معطوف گردید این نوع توجه زلزله‌ای بود که دلهای همه را تکان می‌داد و البته آنان که دل مریضی داشتند هم تکان نخوردند. چهارم: همه نگاه‌ها به آن امام و رهبری بود که نیت و نفس و کلام‌اش سراسر صبغه الهی داشت و هر روز تولید قدرت و امید و تحرک و استقامت و هیجان می‌نمود. با این وصف تفاوت امروز ما با آن روز‌ها این است که؛ نه تنها قدرت نظامی همه جانبه بر‌تر منطقه هستیم، بلکه در حوزه‌هایی با قدرتهای اول دنیا رقابت می‌کنیم.
چرا امروز رژیم بی‌هویت و ژاندارم ابرقدرت‌ها از توسعه نیل تا فرات به درون حصار کرانه باختری و نوار غزه و پناهگاههای زیرزمینی سقوط نمودو نام ایران خواب صهیونیستها را آشفته نمود؟ چرا امروز و بعد از ۳۳ سال اصرار داریم که به غزه و لبنان کمک نظامی نمودیم و به این هم افتخار می‌کنیم و ابرقدرت‌ها هم می‌شنوند و چاره‌ای هم ندارند؟ و ده‌ها چرای راهبردی دیگر...
امروز کشور ما نام‌آور صلح و آزادی و عدالت است، محبوبیت راهبردی ما نه تنها آمریکای مرکزی و کشورهای آفریقایی و آسیایی بلکه درون کشورهای ابرقدرت را نشانه رفته است.
دکترین دفاعی ما در سوریه، لبنان، غزه و عراق و حتی افغانستان واقعیتی انکارناپذیر است. همان چهار اصلی که ما را از بحران سخت دفاع مقدس عبور داد، همچنان منبع و ذخیره پایان‌ناپذیر و زوال ناپذیری بوده که در همه مراحل این حرکت را شتابان، مؤثر و موفق گردانید.
امروزه از لحاظ نظام و ساختار نظامی کشورهای دنیا به سه گروه وابسته، پیوسته و مستقل تعریف می‌شوند. کشورهای پیوسته نیز تفاوتهای زیادی با کشورهای وابسته ندارند و ایران اسلامی که جزو کشورهای به تمام معنا مستقل در حوزه نظامی و دفاعی است، یک تفاوت اساسی با سایر کشورهای مدعی استقلال نظامی دارد و آن اینکه این استقلال متکی به داشته‌ها و افتخارات درونی است و جوشش پایه‌های آن نیز بر اساس چهار اصل مذکور می‌باشد.
تفاوت اساسی‌تر دیگر اینکه توان و قدرت نظامی ما ضمن اینکه دفاعی بوده، در خدمت آرمانهای والای دین خدا و نجات و رهایی مستضعفان از چنگال عفریتی مستکبران می‌باشد آنچه که دیروز در لبنان وامروز در فلسطین اشغالی و سوریه می‌گذرد، مؤید این نظریه است. از آنجایی که فرماندهی مستقیم نظام دفاعی در حیطه ولایت و مدیریت مستقیم ولی فقیه می‌باشد، به لطف خداوند پیشرفت‌ها و بهره‌وری و موقعیت‌شناسی و آمادگی در این حوزه در حد اعلا بوده و الگویی برای نظام‌سازی سایر بخش‌ها می‌باشد. همین امر باعث گردید که در حیطه نظامی با وجود طراحی ده‌ها حمله نظامی دیگر بعد از دفاع هشت ساله، هیچ‌گاه دشمنان جرأت دست‌اندازی و حمله دیگری را نداشته‌اند زیرا توان دفاعی ما را می‌دانند.
تجارب گرانبهای نظام‌سازی که در این حیطه بدست آمده است، الگوی موفقی برای کشورهای رها شده از بند غارتگران بین‌المللی خواهد بود. شرایط فعلی در نظام دفاعی نشان می‌دهد که از لحاظ نرم‌افزاری تنوع و تعدد بسته‌های مختلف در زمینه‌های تدافعی و تهاجمی در شرایط بسیار عالی و بعضاً انحصاری و بدون رقیب برای تولید و عرصه وجود دارد که حاصل آن امنیتی است که در حصار ناامنی‌های منطقه‌ای زندگی عادی برای مردممان فراهم نموده است و این نعمت بسیار ارزنده‌ای است که باید با سرساییدن به آستان الهی سپاسگزار آن بود و حاصل این نعمت نقش‌آفرینی الگوی اسلامی- ایرانی قدرت در منطقه است که رؤیاهای ابرقدرت‌ها را در منطقه بر باد داده است و به سطح هماوردطلبی دفاعی و نظامی فرا منطقه‌ای رسیده است.