نگاه

چرایی گفت و گو با احزاب کژکردار

حزب با تعریف اسلامی آن یکی از ضرورتهای کشور است.

محمد مهدی اسلامی- یکی از مشکلات چالش برانگیز در برابر تحزب سازنده در کشور ، عملکرد ناصواب  احزاب وابسته  به بیگانه و نیز احزاب دولت ساخته بوده است؛ تا آنجا که امروز یک پس زمینه تیره همراه واژه حزب در بخش عمده ای از افکار عمومی است.
این در حالی است که حزب با تعریف اسلامی آن یکی از ضرورتهای کشور است. کارکردهایی همچون کادرسازی، تولید برنامه برای اداره کشور، نشر آگاهی در میان اقشار برای پرهیز از تاثیر پروپاگاندای دشمنان و ... از جمله این وظایف است که در هیچ نهاد دیگری رخنمون نمی گردد. بازخوانی کارنامه مجالس گذشته که به واقع به هیچ حزب واقعی متکی نبوده و محصول ائتلافهای شب انتخاباتی بوده است؛ نشان می دهد که چگونه پاسخگویی به رای دهندگان از سوی ارائه دهندگان فهرست فاقد معنا است. زیرا در بسیاری از مواقع آن ائتلاف انتخاباتی اساسا از فردای انتخابات حضوری برای پاسخگویی نداشته است و از سوی دیگر در هنگام ارائه فهرست بجای نگاه نمودن به نیازهای تخصصی مجلس در بستن فهرست – که مستلزم برنامه ای بلند مدت و کادرسازی است- به گزینه های نامزد شده رجوع گشته و با معیارهای گوناگون دست به انتخاب زده شده است.مایه تاسف آنجا است که برغم تاکید چندین باره رهبر فرزانه انقلاب بر تمایز حزب الهی از حزب قدرتخواه و مورد قبول بودن نگاه اول و مردود بودن نگاه متداول مبتنی بر اصالت قدرت به تحزب که سخنان ایشان در سفر به کرمانشاه یکی از نزدیک ترین موارد آن بود؛ عموما اصل تحزب به صورت مطلق مورد حمله قرار گرفته و این نیاز مهم کشور در حرکت روشمند به سوی تعالی مغفول واقع شده است.

با چنین برداشتی در شماره گذشته هفته نامه شما و در آستانه قدم نهادن این حزب به پنجاهمین سال فعالیت خود ویژه نامه ای را با عنوان "تحزب الهی" به انتشار رساندیم که در بخش نخست آن به بازخوانی نظریه های تئوریسین های اسلامی در این خصوص همچون امام خمینی، امام خامنه ای، شهیدان بهشتی مطهری، باهنر، صدر و ... پرداخته و در بخش دوم برخی دیدگاه های فعالین حزبی موجود در چارچوب نظام را بررسی کردیم. چند صفحه نیز برای نفی عملکردهای غلط احزاب کژکردار اختصاص یافت . رفتارهایی که نوع تحزبی را رقم زد که به تعبیر امام خامنه ای لطفی ندارد.
از این منظر احزاب کارگزاران ، مشارکت و حزب اعتماد ملی در گفتگو با یک چهره ارشد از هریک در بوته نقد جدی تری قرار گرفتند. البته کارنامه برخی دیگر از احزاب فعال در قبل و بعد از انقلاب نیز مورد بررسی اجمالی قرار گرفتند. البته سعی ما بر آن بوده است که با امانتداری در گفتگو با عناصر شکل دهنده این احزاب و بدون داوری، منعکس کننده واقعیات آنها باشیم تا مسیر قدرت خواهی و یا آگاهی بخشی از یکدیگر خود شناخته شوند.
در این سه گفتگو شاخص اصالت قدرت برای این سه حزب، کاملا آشکار گردید و نیز منابع مالی ، فقدان نظام حزبی ، ایدئولوژی آنها و ... بخشی از چالشهای مطرح شده در گفتگوها بود.
عمده اشکال وارد شده از سوی منتقدین گفتگو کننده با باشگاه خبرنگاران پیرامون چرایی مصاحبه با عناصر احزاب کژکردار بوده است. به گمان ما این اقدام از آنرو ضروری بود که تاریخ سی ساله جمهوری اسلامی، چندین حزب به قهقرا رفته را تجربه نموده و عدم ثبت واقعیتهای این احزاب که منتهی به انحلال و یا رکود آنها شده است؛ می تواند تکرار مکرر این تجربه تلخ که به نابودی امکانات و استعدادهای متعدد منجر شد و از آن مهمتر موضوع حزب که از منظر شهید بهشتی معبد تلقی می شد را در افکار عمومی به امری پلید برای دستیابی به مطامع دنیوی جلوه گر نماید. تا آنجا که امروز موضوع تحزب به واسطه همین رفتارها دارای جایگاه مطلوبی در نگاه عمومی نیست.
 بحمد الهی در روزهای گذشته با بازخوانی ناصوابیهای مطرح شده در این مصاحبه ها توسط دیگر رسانه ها، آسیبهای مطرح شده مورد توجه بیشتری قرار گرفت. اما در کنار موجی از ابراز لطفهای مختلف، شاهد هجمه سنگین باشگاه خبرنگاران به نشریه شما بودیم، با ادعای آنکه "شما" تریبون عناصر مترود شده است. متاسفانه برخی چهره های هجمه کننده حتی بدون مطالعه ویژه نامه و بر اساس شنیده شان از خبرنگار مربوطه اظهار نظر کرده بودند.
به عنوان نمونه استناد پرسشگران به عبارتی از عضو حزب اعتماد ملی بود که در جواب سوال شما مبنی بر اینکه وقتی رهبری گفتند تمام کنید، چرا حزب اعتماد ملی تمام نکرد؟ او جواب داده شاقول ما قانون است. و چنین استنباط کرده بود که ما جایگاه رهبری را مخدوش کرده ایم. در حالی که در ادامه همان مصاحبه به او تذکر داده شده بود که ولایت مطلقه فقیه بخشی از قانون است و در نهایت محاجه ما وی مصاحبه را با اذعان به اشتباه فتنه گران پایان داده بود که "دنیا برای این قصه‌ها یک فصل‌الخطاب تعریف کرده. من معتقدم بعد از اینکه مقام معظم رهبری اعلام نظر کردند ... دیگر نباید ادامه پیدا می‌کرد."
اما آنچه ضروری تر است، تبدیل نکردن حاشیه ها به متن در این زمینه است. بخش عمده این ویژه نامه در پی واکاوی تحزب الهی بوده است تا خواسته رهبری در خصوص تحزب مورد شناخت قرار گیرد، با این وصف حاشیه های جنجالی همچنان بیشتر از نکات اصلی مطرح شده مورد علاقه برخی رسانه ها است.
امیدواریم در روزهای آینده از سوی رسانه های دغدغه مند نسبت به خواست های رهبری به ویژه با همت رسانه ملی این ضرورت مورد غفلت واقع شده، بیش از پیش مورد مطالعه قرار گیرد و در آینده نزدیک شاهد بروز احزاب متعددی باشیم که بجای باندبازی های انتخاباتی و تلاش برای کسب قدرت، به فکر تضارب گفتمان های تولید شده میان آنها برای جلوه گر شدن تولیدات مطلوب گفتمانی و همچنین کادرسازی گسترده و محاسبه شده برای اداره کشور باشند. امری که با نگاهی به کارنامه برخی احزاب موفق (همچون سالهای نخستین فعالیت حزب جمهوری اسلامی) دور از دسترس به نظر نخواهد رسید.

* مدیر موسسه مطبوعاتی "شما" و قائم مقام مرکز سیاسی حزب موتلفه اسلامی

https://shoma-weekly.ir/ZJeedg