هر سال و در دومین ماه سال(اردیبهشت) و در دهه دوم آن نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار می‌شود. نمایشگاهی که از سال 66 برای اولین بار آغاز به کار کرد. نمایشگاهی که تا چند سال قبل در محل دائمی نمایشگاه‌‌های بین المللی تهران(انتهای اتوبان شهید چمران) برگزار می‌شد و حالا مصلی تهران و شبستان‌هایش میزبان آن هستند.
بخش‌های مختلف که معمولاً به تفکیک ناشران آن هم از هم جدا می‌شوند، از جمله مشخصه‌های این نمایشگاه است. به گفته رئیس نمایشگاه امسال، مصلی تهران امسال میزبان 2545 ناشر داخلی و 1600 ناشر خارجی از 77 کشور خارجی است. نمایشگاه امسال در روز افتتاحیه‌اش میزبان دکتر احمدی‌نژاد رئیس جمهور و دکتر سیدمحمد حسینی، وزیر ارشاد بود. میزبانی که به سبب حضور آقای رئیس جمهور با تأخیر بیش از یک ساعت برگزار شد. البته حاشیه‌هایی که تقریباً در همه نمایشگاه‌ها در این سطح با آن مواجه هستند برای این نمایشگاه هم وجود داشت، از عدم حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه که به دلیل عدم اطلاع‌رسانی صحیح و نداشتن دعوتنامه برای ورود به مراسم با مشکل مواجه شدند تا رونمایی نشدن از پوستر نمایشگاه امسال. در اخبار آمده بود که پوستر نمایشگاه در روز نشست خبری با حضور وزیر ارشاد رونمایی خواهد شد، اما این رونمایی انجام نشد و در مراسم افتتاحیه بنر نصب شده روی سن در بردارنده این پوستر بدون رونمایی بود.
زبان کتاب، زبانی برای از بین بردن زبان جهل
در این جلسه رئیس جمهور به عنوان نخستین سخنران، ضمن تبریک به مناسبت فرا رسیدن ایام ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) در مورد آفرینش انسان سخن گفت و اظهار داشت: انسان برای این آفریده شده که بتواند در این عالم با سعادت، با عزت و امنیت، رفاه و لذت انسان بودن را تجربه کند. با اینکه هزاران سال از عمر انسان بر روی زمین می‌گذرد اما مأموریت و هدف اصلی از خلق انسان هنوز محقق نشده است. احمدی‌نژاد در ادامه در خصوص وجود جهل در جامعه بشری گفت: تاکنون عوامل گوناگونی مانند جهالت‌ها، بی‌اطلاعی‌ها، تعصبات، خودخواهی‌ها، توسعه‌طلبی‌ها و برتری طلبی‌ها مانع از تعامل انسان‌ها با یکدیگر بوده است. جهل نسبت به حقیقت انسان، جهل نسبت به مأموریت انسان و جهل نسبت به ظرفیت‌های عظیم انسانی از دلایل عدم توفیق انسان‌ها در تعامل با یکدیگر بوده است. احمدی‌نژاد در خصوص ضرورت رسیدن و توجه علم گفت: علم به کمال انسان، علم به حقیقت انسان همواره توانسته است حجاب تعصبات را از مقابل انسان بردارد. رئیس جمهور در بخش پایانی صحبت‌های خود کتاب را بهترین ظرفیت و وسیله برای تعامل و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر دانست و گفت: امروز جامعه بشری بیش از هر چیز نیازمند معرفت و علم است و دانایی تنها راهی است که می‌تواند در دل جامعه بشری مکتوب شود. کتاب تهران ظرفیتی بزرگ برای افزایش دانایی انسان‌ها و بهترین درس برای تعامل اندیشه، فکرها و جان‌هاست و در این فضا اندیشمندان، متفکران و صاحب‌نظران می‌توانند باعبور از مرزهای جهالت بر دانایی بشر بیفزایند. رئیس جمهور نمایشگاه کتاب را میعادگاه و نشانه‌ای از عزم ملت ایران برای پیمودن راه مشترک برای رسیدن به قله‌های سعادت بشری دانست و گفت: امروز مسیر ایران فصل مشترک سایر ملت‌هاست و در مسیر علم و دانش حرکت می‌کند. وی کتاب و نشر را سربازان ارتش دانایی معرفی و ابراز امیدواری کرد که با ظهور انسان کامل، تمامی شرایط برای بهبود اندیشه انسانی فراهم شود و انسان‌ها طعم شیرین رهایی را بچشند.
از غرفه خلیج فارس تا سالن یاس
سخنران بعدی جلسه حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که بعد از تبریک به مناسبت روز ولادت حضرت صدیقه طاهره(س) و روز ملی خلیج فارس به شعار امسال نمایشگاه اشاره کرد و گفت: کتاب چشمه جوشان دانایی است؛ شعار این دوره از نمایشگاه کتاب است. وی در خصوص حضور تعداد ناشران و عناوین کتب این دوره گفت: در این دوره 2 هزار و 545 ناشر داخلی با 207 هزار عنوان در نمایشگاه حضور دارند، ضمن اینکه هزار و 600 ناشر خارجی از 77 کشور نیز در این دوره شرکت کردند. البته 102 ناشر الکترونیک و فعالان این صنعت در بخشی مستقل برای نخستین‌بار به عرضه محصولات می‌پردازند. وی گفت: 150 نشست در سرای اهل قلم برای نمایشگاه این دوره تدارک دیده شده که از آن جمله می‌توان به بزرگداشت نهضت امام خمینی(ره) در پانزده خرداد و پنجاهمین سالگرد این قیام را عنوان کرد. وزیر ارشاد به برپایی سالن یاس اشاره و توضیح داد: سالن یاس در واقع به نمایش‌گذاشتن کارنامه نشر جمهوری اسلامی ایران در سال 91 است که در آن بیش از 3 هزار و 500 عنوان به نمایش گذشته می شود. وی در پایان سخنان خود به ارائه یارانه دانشجویان اشاره کرد و افزود: امسال بالغ بر 60 میلیارد ریال برای دانشجویان و طلاب یارانه اختصاص یافته که 250 هزار دانشجو این بن‌کارت‌های الکترونیکی را دریافت می‌کنند.
هندوانه‌هایی با طعم فرهنگ
سخنران دیگر افتتاحیه علی اسماعیلی، رئیس بیست و ششمین دوره نمایشگاه بود. او ضمن تبریک به مناسبت ایام ولادت حضرت زهرا(س) در مورد کتاب و ارزش آن گفت و کتاب را یکی از زیباترین و مهم‌ترین جلوه‌های فرهنگی دانست و ادامه داد: ما کتاب را گران‌سنگ‌ترین پدیده‌ها و میراث بشر به حساب آوریم، شکوه این ارزش را باید الذی علم بالقلم جستجو کنیم. خداوند بی‌همتا به قلم و حرمتش یاد کرده و معجزه همیشه جاوید آخرین سفیر سعادت را کتاب آسمانی دانستند. وی تأکید کرد: کتاب یکی از برترین نعمت‌های الهی است که در پناهش بشر از حضیض و گرداب جهل به بلندای دانش و معرفت می‌رسد و از تاریکی غفلت به روشنی دانایی پا می‌نهد ما نیز امروز گرد هم آمدیم تا کتاب را بزرگ بداریم. وی در ادامه با تمجیدی غیرقابل انکار به عملکرد دولت‌های نهم و دهم اشاره کرد و این دو دولت را فرهنگی‌ترین دولت جمهوری اسلامی نامید و گفت: از حدود 820 هزار عنوان کل کتاب‌های منتشر شده از آغاز انقلاب تاکنون، 480 هزار عنوان، یعنی 59 درصد کل عناوین به ویژه در حوزه کتاب دینی از مجموع یکصد و پنجاه دو هزار و دوازده عنوان تعداد 82 هزار و 302 عنوان در دولت‌های نهم و دهم منتشر شده است؛ به عبارت دیگر این دولت فرهنگی‌ترین دولت پس از انقلاب اسلامی است که این مهم، روشنی بر ابطال و بی‌اساس بودن اتهامات واهی در این عرصه به شمار می‌رود. وی در ادامه تعاریف از دولت‌های نهم و دهم اشاره به آماری در خصوص توزیع بن کتاب کرد و گفت: توزیع 854 میلیارد ریال بن کتاب در راستای ترویج و گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی و حمایت از خوانندگان و اهالی فرهنگ، صاحب‌نظران و فرهیختگان از دیگر اقدامات و سیاست‌های حمایتی دولت کریمه در عرصه فرهنگ است. وی در بخش انتهایی صحبت‌هایش از همکاران و برگزار کنندگان اجرایی نمایشگاه تشکر کرد و گفت: شایسته است از تلاش‌های بی‌شائبه و طاقت‌فرسای تمامی همکاران، عوامل اجرایی، تشکل‌های چاپ و نشر و بیش از 70 سازمان و نهاد مختلف با انجام 3هزار فعالیت مفید و صرف دو هزار و 400 نفر ساعت روز و همچنین حمایت‌های بی‌دریغ رئیس جمهور و تلاش‌های بی‌وقفه وزیر ارشاد در تمهید باشکوه نمایشگاه تقدیر شود.
