نگاه

وظیفه اول رهبر

پس از بیست سال تلاش مجمع تشخیص مصلحت ، نظام جمهورى اسلامى مجهز به ١٣٠٠ بند سیاست کلى در زمینه هاى مختلف براى اجراى قانون اساسى شده است به طورى که دولت و سایر قوا دیگر نمى توانند اجراى اصول وابسته بدان سیاستها را به بهانه فقدان راهبرد و سیاست کلى ، معطل نگهدارند.
مهندس سید مصطفى میرسلیم- در قانون اساسى جمهورى اسلامى یک سری مطالب آرمانى ذکر شده که نمونه آن بویژه در فصل اول یعنى اصول کلى آمده است. آن آرمانها را نمى توان فراموش کرد یا خیالى و غیر قابل دستیابى فرض کرد و در صدد تحقق آن بر نیامد؛ قانون اساسى براى شکل دادن به زندگى اجتماعى ما است و اصول آن براى اصلاح و پیشرفت و رشد و سعادت دنیوى و اخروى ما با توجه به شرائط خاص سرزمینى و زمانى دوران ما تدوین شده است. قانون اساسى براى اجرا تصویب شده و به همه پرسى گذاشته و ابلاغ شده است و نه براى تعریف و تمجید و تحسین و تفسیر و سپس بى اعتنایى عملى بدان. این وظیفه مهم را اصل ١١٣ به عهده رئیس جمهورى نهاده است. هر رئیس جمهورى باید در انتهاى دوران خدمت خود گزارش دهد تا چه حد موفق شده است به اجراى قانون اساسى بپردازد و بدان به طور جدى اهتمام ورزد.

با توجه به آرمانى بودن برخى از اصول قانون اساسى اجراى آنها نیازمند هدفگذاریهاى میانى و تدوین راهبرد و تعریف سیاست کلى است. بدون سیاستهاى کلى حتى قانونگذارى پایدار درباره اصول قانون اساسى مشکل و بعضاً غیر ممکن مى شود. تعیین سیاستهاى کلى نظام طبق اصل ١١٠ قانون اساسى ، به عنوان اولین وظیفه رهبر قید شده که باید پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام گیرد. از سال ١٣٧٥ ، مقام معظم رهبرى این موضوع مهم را وجهه همت خود قرارداد و دوران جدیدى از فعالیتهاى آن مجمع به ریاست مرحوم هاشمى رفسنجانى آغاز شد. در بیست سال گذشته سه مرحله از هم قابل تفکیک است:

مرحله اول تعریف دقیق سیاستهاى کلى و پیشنهاد مصادیق آن و تدوین آیین نامه هاى اجرایى لازم و نیز سازماندهى فعالیتهاى مجمع است که در کارگروه ویژه اى به ریاست مرحوم دکتر حسن حبیبى مقدمات آن آماده شد. مقام معظم رهبرى ، پس از تصویب ، آن پیشنهادها را براى طى فعالیتهاى سه گانه پژوهش و کارشناسى و تأیید به مجمع ابلاغ کردند. در مرحله دوم و برمبناى اولویت ابلاغى ، پژوهش جامع در باره هر موضوع با استفاده از گروههاى علمى در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتى انجام گرفت و نتایج آن در دبیرخانه مجمع ارزیابى و تکمیل شد و سپس متناسب با موضوع به کمیسیونهاى تخصصى مجمع ارجاع گردید. آن کمیسیونها با دعوت از اعضاء دولت و نمایندگان مجلس و افراد متخصص تشکیل شد و بندهاى مختلف سیاست را براى طرح در صحن مجمع آماده کرد. در مجمع با حضور وزرا و رؤساى کمیسیونهاى مجلس شوراى اسلامى و صاحب نظران خبره ، پس از ارائه کلیات موضوع ، بحث در باره جزئیات بندها شروع و پیشنهاد نهایى براى تقدیم به مقام معظم رهبرى مدون مى شد. رهبرى شخصاً آخرین بررسى را بر روى پیشنهاد نهایى مجمع انجام مى دادند و نتیجه را براى اقدام لازم به قواى سه گانه و دستگاههاى اجرایى ابلاغ مى فرمودند. سیاستهاى کلى مهمى بر این مبنا تا ١٣٩٠ تدوین شد که فهرست آن در پیوست الف آمده است که در صورت اجرا، هرکدام راهگشاى مشکلى از مشکلات کشور مىتوانست باشد. با توجه به این که ترکیب اعضاء مجمع دربرگیرنده گرایشهاى مختلف سیاسى بود تا مجموع نظریات پیشنهادى بتواند مطرح شود ، على رغم تبحر ریاست مجمع ،گاهى ناهماهنگی هایى در پیشنهاد نهایى تقدیمى باقى مى ماند که بررسى و ابلاغ رهبرى را به تأخیر مى انداخت.

بنا به این ملاحظات ، در مرحله سوم فعالیتهاى مجمع ، با استفاده از تجربیات دو مرحله قبلى ، رهبرى از ١٣٩٠ مصمم شدند که بر مبناى اولویت موضوعها، خطوط کلى را پس از کارشناسى اولیه اى که نزد ایشان انجام مى گرفت به مجمع ارسال کنند تا بحثهاى مجمع به ناهماهنگى نگراید و نتیجه کار مجمع هر چه منسجم تر تدوین و با امضاى رهبرى آماده ابلاغ به قواى سه گانه شود. فهرست این اقدامات مجمع در پیوست ب آمده است.

با این درایت رهبرى ، پس از بیست سال تلاش مجمع تشخیص مصلحت ، نظام جمهورى اسلامى مجهز به ١٣٠٠ بند سیاست کلى در زمینه هاى مختلف براى اجراى قانون اساسى شده است به طورى که دولت و سایر قوا دیگر نمى توانند اجراى اصول وابسته بدان سیاستها را به بهانه فقدان راهبرد و سیاست کلى ، معطل نگهدارند.

همزمان با فعالیتهاى مرحله سوم ، باتوجه به گذشت بیش از پانزده سال از دوران جدید مجمع ، رهبرى از مجمع خواستند تجدید نظر را در باره اصولى که پیشنهاد سیاستهاى آن بیش از ده سال از عمر آن مى گذرد، آغاز کنند تا با توجه به تحولاتى که در کشور و در جهان انجام گرفته است سیاستهاى کلى اصلاح و تکمیل شود. این فرآیند در دستور کار جارى مجمع قراردارد و تضمینى است براى بهنگام شدن سیاستهاى کلى.


مصوبات سال 1372

1-

سیاستهای کلی برنامه پنجساله دوم

ابلاغی - مصوب 18/08/1372

مصوبات سال 1377

2-

سیاستهای کلی نظام در بخش شبکه‌های اطلاع رسانی رایانه‌ای.

(ابلاغی - مصوب 11/07/1377 )

3-

سیاستهای کلی نظام در بخش انرژی.

(ابلاغی - مصوب 11/07/1377)

4-

سیاستهای‌ کلی نظام در بخش‌ امنیت‌ اقتصادی

(ابلاغی- مصوب23/10/1377 )

مصوبات سال 1378

5-

سیاستهای‌ کلی‌ برنامه‌ سوم‌ توسعه.

(ابلاغی مصوب 12/02/1378)

6-

سیاستهایکلی برنامه پنجساله سوم

(ابلاغی - مصوب 01/03/1387)

7-

سیاستهای‌ کلی نظام‌ در بخش‌ منابع‌ طبیعی.

(ابلاغی 03/11/1379- مصوب 02/03/1378)

8-

سیاستهای‌ کلی‌ نظام‌ در بخش‌ منابع‌ آب.

(ابلاغی 03/11/1379- مصوب 09/05/1378)

9-

سیاستهای‌ کلی‌ نظام‌ در بخش‌ معدن.

(ابلاغی 03/11/1379- مصوب 17/07/1378)

10-

سیاستهای‌ کلی‌ نظام‌ در بخش‌ اقوام‌ و مذاهب.

(مصوب 02/11/1378)

مصوبات سال 1379

11-

سیاستهای‌ کلی نظام در بخش‌ حمل‌ و نقل

(ابلاغی 03/11/1379- مصوب03/02/1379)

12-

سیاستهای‌ کلی نظام در بخش‌ امنیت‌ قضایی

(ابلاغی28/07/1381-مصوب 28/08/1379)

13-

سیاستهای‌ کلی نظام در بخش‌ مشارکت‌ اجتماعی

(مصوب 08/11/1379)

مصوبات سال 1380

14-

سیاستهای کلی نظام در بخش امنیت ملی در پنج حوزه (داخلی، خارجی، دفاعی، فرهنگی و اقتصادی)

(مصوب 08/10/1380)

مصوبات سال 1381

15-

سیاستهای کلی نظام در بخش شهرسازی

(مصوب 27/07/1381)(ابلاغی 29/11/1389)

16-

سیاستهای کلی نظام در بخش مسکن

(مصوب 02/09/1381)(ابلاغی 29/11/1389)

مصوبات سال 1382

17-

سیاستهای کلی نظام در بخش ارتباطات مخابراتی و پستی

(مصوب 06/02/1382)

18-

چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی.

(ابلاغی 13/08/1382- مصوب26/07/1382)

19-

سیاستهای کلی نظام در مورد برنامه چهارم توسعه

(ابلاغی 11/09/1382-مصوب 10/08/1382)

20-

سیاستهای کلی نظام در خصوص تشویق سرمایه گذاری

(مصوب 08/09/1382) (ابلاغی 29/11/1389)

مصوبات سال 1383

21-

سیاستهای کلی نظام برای رشد و توسعه فناوری

(مصوب 22/01/1383)

22-

سیاستهای کلی نظام در خصوص اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

(ابلاغی 01/03/1384- مصوب 21/09/1383)

23-

سیاستهای کلی نظام در بخش مالی

(مصوب 12/02/1383)

24-

سیاستهای کلی نظام برای رشد و توسعه علمی و تحقیقاتی کشور در بخش آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی.

(مصوب 15/12/1383)

مصوبات سال 1384

25-

سیاستهای کلی نظام برای پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه

(ابلاغی 25/06/1384- مصوب 03/02/1384)

26-

سیاست‌های کلی نظام در بخش کشاورزی

(مصوب 11/04/1384- ابلاغی 29/09/1391)

27-

سیاست‌های کلی نظام در بخش صنعت

(مصوب 22/05/1384- ابلاغی 29/09/1391)

28-

سیاست‌های کلی نظام در خصوص وحدت و همبستگی ملی

.(مصوب 15/11/1384)

29-

سیاست‌های کلی نظام برای حفظ شان و استقلال قضات

(مصوب 27/12/1384)

مصوبات سال 1385

30-

سیاست‌های کلی نظام برای ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران

(مصوب 16/02/1385)(ابلاغی - 29/11/1389)

31-

سیاست های کلی بند « ج» اصل چهل و چهار قانون اساسی

(ابلاغی- مصوب 12/04/1385)

32-

سیاست های کلی نظام درخصوص مبارزه با مواد مخدر

(ابلاغی 05/09/1385- مصوب12/07/1385)

مصوبات سال 1386

33-

سیاست‌های کلی مدیریت و نظام اداری

(ابلاغی 14/01/1389-مصوب 15/02/1386)

34-

سیاست‌های کلی پدافندغیرعامل کشور

(31/06/1386)(ابلاغی29/11/1389)

35-

لایحه بودجه ی سال 1387 کلکشور

(29/11/1386)

36-

سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه

(ابلاغی- مصوب21/10/1387)

مصوبات سال 1388

37-

سیاستهای کلی قضایی پنج ساله

(ابلاغی 02/09/1388)

مصوبات سال 1389

38-

سیاست های کلی نظام اداری

(ابلاغی و مصوب 14/01/1389)

39-

سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف

(ابلاغی - مصوب14/04/1389)

40-

سیاست های کلی در بخش امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات

(ابلاغی 29/11/89)

مصوبات سال 1390

41-

سیاست های کلی نظام در اشتغال

(ابلاغی- 28/04/90)

42-

سیاست های کلی آمایش سرزمین

(ابلاغی - 21/09/1390)

43-

سیاست های کلی نظام درخصوص خودکفایی دفاعی و امنیتی

(ابلاغی - 29/09/1391)

مصوبات سال 1391

44-

سیاستهای کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی

(ابلاغی - 24/11/1391)

مصوبات سال 1392

45-

سیاستهای کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور

(ابلاغی - 05/02/1392)

46-

سیاستهایکلی اقتصاد مقاومتی

(ابلاغی - 30/11/1392)

مصوبات سال 1393

47-

سیاستهای کلی سلامت

( ابلاغی18/01/1393 )

48-

سیاستهای کلی جمعیت

(ابلاغی03/02/1393)

49-

سیاستهای کلی علم و فناوری

(ابلاغی26/09/1393)

مصوبات سال 1394

50-

سیاست های کلی «برنامه ششم توسعه»

(ابلاغی9/04/1394)

51-

سیاست های کلی«محیط زیست»

(ابلاغی 26/08/1394)

مصوبات سال1395

52-

سیاست های کلی خانواده

(ابلاغی13/06/1395)


https://shoma-weekly.ir/ljYLJi