مسئولان سینمایی در آخرین مورد یعنی جشنواره بینالمللی قاهره نتوانستند از فرصت بزرگترین و قدیمیترین جشنواره بینالمللی خاورمیانه استفاده کنند و در حالی که این جشنواره در بحران به سر میبرد به صورت مدیریت شده در آن شرکت کنند.
پس از آغاز موج جدید بیداری اسلامی در منطقه و پیروزی انقلابهای تونس و مصر و پس از درگیر شدن کشورهای لیبی، یمن و بحرین به انقلاب که البته تنها در لیبی به پیروزی واقعی رسید، حضور سینما و نقش سینما در این انقلابها امری مهم بوده است.
پیروزی انقلاب مصر و تونس موج جدیدی از سینما در این کشورها ایجاد کرد که به گفته بسیاری از کارگردانان و کارشناسان سینمای عرب موجی جوان و مشتاق برای به تصویر کشیدن وقایع بوده است.
در کنار این امر با پیروزی اسلامگرایان در نخستین انتخاباتها در این کشورها جایگاه سینما پس از انقلاب در این کشورها مورد توجه بسیاری قرار گرفت.
جولان جریانهای سلفی وابسته به رژیم سعودی در این کشورها که نگاه سیاهی به سینما دارند و به دنبال حذف آن هستند از یک طرف و جریان باقی مانده از رژیمهای ساقط شده که به دنبال ادامه روند گذشته سینمای مبتذل خود بودند و حضور سلفیها آنها را نگران میکرد از طرف دیگر جای خالی یک جریان میانه را در این بین نشان میداد.
جریانی که به سینمای پاک معتقد باشد تنها توسط اخوان المسلمین مصر مطرح شد و الگوی خود را سینمای ایران اعلام کرد اما این ضروری بود تا سینمای ایران از ژانویه 2011 تاکنون این الگوی شکل گرفته را به صورت عملی به مردم و سینماگران این کشورها نشان دهند.
البته در کنار معرفی سینمای ایران به عنوان یک الگوی موفق از سینمای پاک، معرفی انقلاب اسلامی ایران، تفکرات واقعی حاکم بر ایران، نگاه ایران به مسائل منطقه بهویژه بیداری اسلامی و فلسطین و... حضور سینمای ایران در این کشورها را بیش از بیش ضروری میکرد.
اما از بعد از انقلابها در جهان عرب، دو دستگاه سازمان سینمایی(معاونت سینمایی سابق) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید بیشترین نقش را برای حضور سینمای ایران در این کشورها ایفا میکردند با بیبرنامگی کامل در این عرصه عمل کردند.
در این بین مهمترین کشورها در میان کشورهای انقلابی که سینمای ایران باید حضور پیدا میکرد تونس و مصر بود چراکه دیگر کشورها دارای سینمای مطرحی نبودند.
نگاهی به عملکرد ایران در تونس نشان میدهد این اقدامات دارای برنامهریزی واقعی نبوده است، به عنوان نمونه در آذر ماه سال گذشته در هفته فیلم ایران در تونس در کنار فیلمهای آواز گنجشکها و رنگ خدا از مجیدی مجیدی، زیرنور ماه از رضا میرکریمی، تولد یک پروانه ساخته مجتبی راعی و اشک سرما از عزیزالله حمیدنژاد که فیلمهای مناسبی بودند، فیلمهای دیگری چون به نام پدر ابراهیم حاتمیکیا، «کنعان»، «حیران»، «ناسپاس» و... حضور داشتند.
عدم توازن این فیلمها سوال برانگیز است که به عنوان نمونه «کنعان» که گرایشهای طبیعتگرایانه و توسل به درخت را جایگزین اعتقادات دینی و توکل به خداوند میکند و یا «حیران» که فیلمی درباره ظلم خانوادهها به دخترهاست و یا حتی فیلم «به نام پدر» حاتمیکیا که فیلمی بیشتر داخلی تا بینالمللی است و به زیر سوال بردن بخشی از جنگ میپردازد چرا در تونس به نمایش درمیآید.
البته حضور مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال جاری در جشنواره قلبیلیه، و حضور آتیاش در جشنواره فیلم قرطاج 2012 پس از عدم حضور در جشنوارههای سینمای تونس در سال 2011 و همچنین تلاش برای کارهای مشترک با تونس پسندیده است.
از طرف دیگر مصر به عنوان یک کشور تاثیرگذار در میان کشورهای عربی مورد توجه بیشتری نسبت به دیگر کشورهای بیداری اسلامی واقع شد.
در این بین اکثر کشورهای اروپایی و آمریکا تلاش کردند تا سینمای مصر را با خود همراه کنند سینمای فرانسه در مهمترین اقدام، سینمای مصر را در اقدامی بیسابقه در کن، میهمان این جشنواره کرد اما با مخالفت سینماگران مصری واقع شد و اعلام شد که کن از سینماگران ضدانقلابی نیز در کنار سینماگران انقلابی دعوت کرده است.
سینمای ایران در سال 2011 نیز این اقدام را انجام داد و سینماگران مصری به ایران سفر کردند و جایزههای بسیاری گرفتند و حتی مقرر شد فیلمهای مشترکی در این بین ساخته شود که «روستای تاریک» و «شیخ یاسین» از جمله آنها خواهد بود که البته از عاقبت آنها خبری در دست نیست.
اما به جز یک هفته فیلم ایران در مصر که توسط شبکه آیفیلم صورت گرفت ایران حضور مناسب سینمایی در مصر نداشته است.
هر چند تنها یک جشنواره سینمایی در سال 2011 در مصر برگزار شد اما جشنواره سینمایی فیلم کودک قاهره نیز در ابتدای 2012 در حالی برگزار شد که بورکینافاسو در این جشنواره حضور داشت اما فیلمهای کودک و نوجوان ایران در آن نبود.
سینمای ایران در سال 2012 با تنها دو فیلم کوتاه آن هم به انتخاب جشنواره فیلم اسماعیلیه و چند فیلم مستند به انتخاب جشنواره فیلم اسکندریه در این جشنوارههای سینمایی مصری حاضر شد.
دیروز نیز اعلام شد که ایران با دو فیلم «پرواز بادبادکها» با داستانی نسبتا مناسب و «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» با داستانی نامناسب در سیوپنجمین دوره جشنواره فیلم قاهره حاضر شدهاند.
این در حالی است که سینمای ترکیه در یکی دو سال اخیر و پس از پیروزی انقلابهای منطقه به صورت گستردهای توانسته است در این کشورها حاضر شود.
نبود سیاست مناسب برای حضور سینمایی ایران در کشورهای عربی سخنی است که بارها درباره آن سخن گفته شده است و هر دستگاهی باری به هر جهت سعی کرده است در این عرصه حاضر شود. از یک طرف سازمان فرهنگ و ارتباطات یا رایزنی در کشورهای انقلابی منطقه ندارد و یا اگر داشته باشد شناخت درستی از کشورها ندارد و به گفته مسئولان معدود فیلمهای ایرانی که به این کشورها میرود به سفارش مسئولان سینمایی کشور بوده است.
از طرف دیگر مسئولان سینمایی نیز هیچ مدیریت هوشمندی را در این باره پیگیری نمیکنند و هر چند در سال نخست بیداری اسلامی سعی کردند با گرفتن ارتباط با کارگردانان مصر و تونس این ارتباطات را تقویت کنند اما در سال دوم این مسئله به فراموشی سپرده شد.
مسئولان سینمایی در آخرین مورد یعنی جشنواره بینالمللی قاهره نتوانستند از فرصت بزرگترین و قدیمیترین جشنواره بینالمللی خاورمیانه استفاده کنند و در حالی که این جشنواره در بحران به سر میبرد به صورت مدیریت شده در آن شرکت کنند.
پیروزی انقلاب مصر و تونس موج جدیدی از سینما در این کشورها ایجاد کرد که به گفته بسیاری از کارگردانان و کارشناسان سینمای عرب موجی جوان و مشتاق برای به تصویر کشیدن وقایع بوده است.
در کنار این امر با پیروزی اسلامگرایان در نخستین انتخاباتها در این کشورها جایگاه سینما پس از انقلاب در این کشورها مورد توجه بسیاری قرار گرفت.
جولان جریانهای سلفی وابسته به رژیم سعودی در این کشورها که نگاه سیاهی به سینما دارند و به دنبال حذف آن هستند از یک طرف و جریان باقی مانده از رژیمهای ساقط شده که به دنبال ادامه روند گذشته سینمای مبتذل خود بودند و حضور سلفیها آنها را نگران میکرد از طرف دیگر جای خالی یک جریان میانه را در این بین نشان میداد.
جریانی که به سینمای پاک معتقد باشد تنها توسط اخوان المسلمین مصر مطرح شد و الگوی خود را سینمای ایران اعلام کرد اما این ضروری بود تا سینمای ایران از ژانویه 2011 تاکنون این الگوی شکل گرفته را به صورت عملی به مردم و سینماگران این کشورها نشان دهند.
البته در کنار معرفی سینمای ایران به عنوان یک الگوی موفق از سینمای پاک، معرفی انقلاب اسلامی ایران، تفکرات واقعی حاکم بر ایران، نگاه ایران به مسائل منطقه بهویژه بیداری اسلامی و فلسطین و... حضور سینمای ایران در این کشورها را بیش از بیش ضروری میکرد.
اما از بعد از انقلابها در جهان عرب، دو دستگاه سازمان سینمایی(معاونت سینمایی سابق) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید بیشترین نقش را برای حضور سینمای ایران در این کشورها ایفا میکردند با بیبرنامگی کامل در این عرصه عمل کردند.
در این بین مهمترین کشورها در میان کشورهای انقلابی که سینمای ایران باید حضور پیدا میکرد تونس و مصر بود چراکه دیگر کشورها دارای سینمای مطرحی نبودند.
نگاهی به عملکرد ایران در تونس نشان میدهد این اقدامات دارای برنامهریزی واقعی نبوده است، به عنوان نمونه در آذر ماه سال گذشته در هفته فیلم ایران در تونس در کنار فیلمهای آواز گنجشکها و رنگ خدا از مجیدی مجیدی، زیرنور ماه از رضا میرکریمی، تولد یک پروانه ساخته مجتبی راعی و اشک سرما از عزیزالله حمیدنژاد که فیلمهای مناسبی بودند، فیلمهای دیگری چون به نام پدر ابراهیم حاتمیکیا، «کنعان»، «حیران»، «ناسپاس» و... حضور داشتند.
عدم توازن این فیلمها سوال برانگیز است که به عنوان نمونه «کنعان» که گرایشهای طبیعتگرایانه و توسل به درخت را جایگزین اعتقادات دینی و توکل به خداوند میکند و یا «حیران» که فیلمی درباره ظلم خانوادهها به دخترهاست و یا حتی فیلم «به نام پدر» حاتمیکیا که فیلمی بیشتر داخلی تا بینالمللی است و به زیر سوال بردن بخشی از جنگ میپردازد چرا در تونس به نمایش درمیآید.
البته حضور مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال جاری در جشنواره قلبیلیه، و حضور آتیاش در جشنواره فیلم قرطاج 2012 پس از عدم حضور در جشنوارههای سینمای تونس در سال 2011 و همچنین تلاش برای کارهای مشترک با تونس پسندیده است.
از طرف دیگر مصر به عنوان یک کشور تاثیرگذار در میان کشورهای عربی مورد توجه بیشتری نسبت به دیگر کشورهای بیداری اسلامی واقع شد.
در این بین اکثر کشورهای اروپایی و آمریکا تلاش کردند تا سینمای مصر را با خود همراه کنند سینمای فرانسه در مهمترین اقدام، سینمای مصر را در اقدامی بیسابقه در کن، میهمان این جشنواره کرد اما با مخالفت سینماگران مصری واقع شد و اعلام شد که کن از سینماگران ضدانقلابی نیز در کنار سینماگران انقلابی دعوت کرده است.
سینمای ایران در سال 2011 نیز این اقدام را انجام داد و سینماگران مصری به ایران سفر کردند و جایزههای بسیاری گرفتند و حتی مقرر شد فیلمهای مشترکی در این بین ساخته شود که «روستای تاریک» و «شیخ یاسین» از جمله آنها خواهد بود که البته از عاقبت آنها خبری در دست نیست.
اما به جز یک هفته فیلم ایران در مصر که توسط شبکه آیفیلم صورت گرفت ایران حضور مناسب سینمایی در مصر نداشته است.
هر چند تنها یک جشنواره سینمایی در سال 2011 در مصر برگزار شد اما جشنواره سینمایی فیلم کودک قاهره نیز در ابتدای 2012 در حالی برگزار شد که بورکینافاسو در این جشنواره حضور داشت اما فیلمهای کودک و نوجوان ایران در آن نبود.
سینمای ایران در سال 2012 با تنها دو فیلم کوتاه آن هم به انتخاب جشنواره فیلم اسماعیلیه و چند فیلم مستند به انتخاب جشنواره فیلم اسکندریه در این جشنوارههای سینمایی مصری حاضر شد.
دیروز نیز اعلام شد که ایران با دو فیلم «پرواز بادبادکها» با داستانی نسبتا مناسب و «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» با داستانی نامناسب در سیوپنجمین دوره جشنواره فیلم قاهره حاضر شدهاند.
این در حالی است که سینمای ترکیه در یکی دو سال اخیر و پس از پیروزی انقلابهای منطقه به صورت گستردهای توانسته است در این کشورها حاضر شود.
نبود سیاست مناسب برای حضور سینمایی ایران در کشورهای عربی سخنی است که بارها درباره آن سخن گفته شده است و هر دستگاهی باری به هر جهت سعی کرده است در این عرصه حاضر شود. از یک طرف سازمان فرهنگ و ارتباطات یا رایزنی در کشورهای انقلابی منطقه ندارد و یا اگر داشته باشد شناخت درستی از کشورها ندارد و به گفته مسئولان معدود فیلمهای ایرانی که به این کشورها میرود به سفارش مسئولان سینمایی کشور بوده است.
از طرف دیگر مسئولان سینمایی نیز هیچ مدیریت هوشمندی را در این باره پیگیری نمیکنند و هر چند در سال نخست بیداری اسلامی سعی کردند با گرفتن ارتباط با کارگردانان مصر و تونس این ارتباطات را تقویت کنند اما در سال دوم این مسئله به فراموشی سپرده شد.
مسئولان سینمایی در آخرین مورد یعنی جشنواره بینالمللی قاهره نتوانستند از فرصت بزرگترین و قدیمیترین جشنواره بینالمللی خاورمیانه استفاده کنند و در حالی که این جشنواره در بحران به سر میبرد به صورت مدیریت شده در آن شرکت کنند.
