راه‌بری که نیامد

فکر نمی‌کنم کسی باشد که به فرهنگی‌بودن حضرت آقا شکی داشته باشد. بدیهی است که ایشان به طور مستقیم راه‌بری سکان فرهنگ را هم به دوش می‌کشند. با این اوصاف می‌توان حضرت آقا را فرهنگی‌ترین عنصر کشور دانست. نمایشگاه بین‌المللی کتاب را می‌توان یکی از فرهنگی‌ترین رویدادهای کشور دانست. حالا با قراردادن این دو گزینه در کنار هم این سؤال پیش می‌آید که چرا فرهنگی‌ترین آدم این کشور در یکی از رویدادهای مهم فرهنگی این کشور حاضر نشد.

امسال دومین بار است که در یک دولت حضرت آقا در نمایشگاه کتاب حضور پیدا نمی‌کنند. گمانه‌زنی‌ها در مورد عدم حضور و دلیل این موضوع بود؛ اما در این بین آنچه که عدم حضور آقا را تقویت می‌کند، نارضایتی ایشان از وضعیت فرهنگی کشور است. شنیده‌ها حاکی از آن است که حضرت آقا نقدهایی به سیستم مدیریت فرهنگی دولت تدبیر و امید دارند و با نیامدن به این رویداد فرهنگی اعتراض خود را اعلام کرده‌اند. اما در این بین این سؤال مطرح می‌شود که دولتی که برای هر امری تدبیری دارد و می‌تواند به بهانه‌هایی مثل برجام امید واهی بیافریند؛ چطور برای امر فرهنگ هیچ گونه اقدامی انجام نداده‌اند. اقدامی که بتواند رضایت رهبری را در این حوزه جلب کنند.

سند شش دانگ برای شش سال

یکی از اتفاق‌های دیگری که در مورد محل برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب افتاد؛ ثبیت این محل برای شش سال! بود. در مراسم اختتامیه این نمایشگاه رئیس نمایشگاه از این تغییر ابراز خوشایندی کرد و گفت: انتقال مکان نمایشگاه مهم‌ترین اتفاق این دوره از نمایشگاه کتاب به شمار می‌رود و نقطه عطفی در نمایشگاه کتاب تهران است. امکانات زیرساختی شهر آفتاب این نوید را دارد که این محل مکانی برای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف کشور باشد.

وزیر ارشاد گزینه دیگری بود که از این تغییر در اختتامیه راضی بود. جنتی در این باره گفت: فکر می‌کنم یکی از آرزوهای ما در جمهوری اسلامی ایران تحقق پیدا کرد، چراکه در طول 37 سال گذشته مکان مناسبی برای نمایشگاه‌های بین‌المللی نداشتیم و شهرداری از چند سال پیش همتی را برای آماده‌سازی چنین فضایی انجام داد و شهر آفتاب برای نمایشگاه کتاب آماده شد. البته سال گذشته وقتی از شهر آفتاب بازدید کردیم باورمان نمی‌شد که این مکان برای نمایشگاه کتاب آماده شود. البته این ابراز رضایت‌های مسئولین را باید از در مقابل ابراز نارضایت انتشاراتی‌ها گذاشت و دید که کدام یک درست‌تر است.

رضایت‌ها و نارضایتی‌ها

در مورد نمایشگاه امسال موضوع رضایت و نارضایتی ناشران فضایی متعادل داشت. از کسانی که از این تغییر و جابه‌جایی ناراحت بودند و ابراز نارضایتی داشتند تا کسانی که معتقد بودند این نمایشگاه باعث ایجاد شان و وقار برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران شده است. در این بین مدیر نشر پنجره معتقد بود استقبال از نمایشگاه کم شده است. قربان‌زاده (مدیر نشر پنجره) گفت: متأسفانه امسال بازدیدکنندگان استقبال خوبی از نمایشگاه نکردند. یکی از دلایل بحث گرانی کتاب است. البته قیمت امسال کتاب با سال قبل چندان تفاوتی نکرده؛ اما قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافته است به همین دلیل استقبال چشمگیری نشد. درواقع شاهد نصف جمعیتی که سال قبل به نمایشگاه آمده بودند، نیستیم.

او ادامه داد: امسال به‌رغم اینکه مبالغ غرفه‌ها بسیار سنگین بود، خدمات چندانی ارائه نشد. برای مثال سردر غرفه‌ها را چند روز بعد از افتتاح نمایشگاه نصب کردند. در کل نمایشگاه امسال از نظر اجرایی ضعف داشت و دودش فقط به چشم ناشران رفت. ناشران با هزینه‌های سنگینی به نمایشگاه آمده‌اند؛ اما خروجی مناسبی از آن نخواهند داشت. فکر می‌کنم ناشران لطمه دیده‌اند.

بازدیدکنندگان هم دغدغه‌های خودشان را داشتند؛ گرمای هوای درون چادرها که محل استقرار ناشران آموزشی، دانشگاهی و کودکان است موجب نارضایتی آنها شده بود. نرسیدن به موقع سیستم‌های اطلاع‌رسانی به خصوص در روزهای اول برگزاری و ناهماهنگی و کمبود ون‌ها و اتوبوس‌ها به خصوص برای ساعات پایانی نمایشگاه نکته‌هایی بود که بازدید‌کنندگان در این دوره از نمایشگاه به آن گله داشتند.

اما در مقابل فضای نمایشگاهی و سالن‌های مناسبی که برای بخش‌های متنوع به‌خصوص سالن‌های عمومی را می‌توان از نکات مثبت دانست.

خروج این نمایشگاه حُسنی هم برای ناشران و بازدیدکنندگان قمی داشت. علاوه بر رضایت انتشاراتی‌ها که به صورت مکتوب به ارشاد و شهرداری تهران اعلام شده بود؛ بازدیدکنندگان هم از این تغییر مسرور بودند. علیرضا. م یکی از بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب که از استان قم به شهرآفتاب آمده بود؛ از انتقال نمایشگاه به این مجموعه به دلیل نزدیک‌تر‌شدن به قم و به دلیل اینکه دیگر نیازی نیست ترافیک درون شهر تهران را تحمل کند ابراز رضایت کرده بود.

با همه این موارد به نظر می‌رسد نمی‌توان جمع‌بندی این نمایشگاه را مثبت ارزیابی کرد.