نگاه

نقش احزاب در دهه ی چهارم انقلاب اسلامی

با آغاز دهه ی چهارم انقلاب اسلامی که پس از طی مراحل تثبیت و تقویت و گسترش است، شاهد آثار انقلاب اسلامی در کشورهای دیگر از جمله بیداری اسلامی هستیم.
علیرضا اسلامی- با آغاز دهه ی چهارم انقلاب اسلامی که پس از طی مراحل تثبیت و تقویت و گسترش است، شاهد آثار انقلاب اسلامی در کشورهای دیگر از جمله بیداری اسلامی هستیم. همچنین، شایسته است با آسیب-شناسی انتخابات مختلف گذشته، از جمله فتنه ی پس از انتخابات سال 1388، روی کرد به تحزب و تشکل در کشور مورد توجه مسئولان قرار بگیرد و در قوانین و مقررات پررنگ شود. این روی کرد انشاءالله می تواند آثار و برکات مختلفی به شرح ذیل داشته باشد:
1.    تجربه ی تحزب موفق در ایران اسلامی مدل و الگویی برای مردم مسلمان در کشورهای دیگر خواهد شد چه آن جا که اسلام حاکم باشد مثل عراق یا مسلمانان در اقلیت باشند مثل فرانسه و کشورهای غربی یا مسلمانان با حاکمان مستبد مواجه باشند مثل بحرین و کویت و عربستان یا طایفه گری حاکم باشد مثل لبنان یا رقابت بین انقلابیون و مرتجعان باشد مثل مصر یا به انتقال مسالمت آمیز قدرت نیاز باشد مثل تونس و مغرب و مراکش یا در مرحله ی گزار به دموکراسی باشد مثل افغانستان و لیبی و یمن یا مثل سوریه با پیچیدگی های سیاسی آمیخته باشد.
2.    گردش نخبگان به صورت مسالمت آمیز و آرام صورت می پذیرد.
3.    مسئولان با پشتوانه ی احزاب روی کار بیایند و در طول تصدی باید پاسخ گو باشند و احزاب برای استمرار اقتدارشان بر مدیران منسوب به خویش نظارت دقیق می کنند.
4.    خواسته های مردمی دسته بندی و توسط احزاب پی گیری می شود.
5.    آیات الهی مانند "حزب الله، امه یدعون الی الخیر، یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر" تجسم و تحقق می یابد.
6.    با کانال کشی بین اعضا و طرف داران مطالب لازم به مردم می رسد که موجب افزایش آگاهی و بصیرت در جامعه می شود.
7.    با خارج شدن نسل اول از صحنه ی انقلاب راه آنان را تشکل ها و نسل های بعدی ادامه می دهند و انقلاب به دست افراد بی خط و ربط و بی هویت یا بیگانگان با انقلاب نمی افتد.
8.    شعار حزب مستضعفین امام خمینی(ره) در جهان محقق می شود.
9.    بار مسئولیت های غیر دیپلماتیک نظام را به عهده می گیرد.
10.    اصول 26، 8 ، 6 (احزاب و تشکل ها، امر به معروف و نهی از منکر، شوری و مشورت) قانون اساسی محقق می شود.
11.    برای ره نمودها و نظرات و دستورهای ولی فقیه بسترسازی می شود.
12.    برای نظام اسلامی کادرسازی می شود.
شاید، بتوان اهداف مورد نظر را در جدول ذیل دسته بندی کرد:
ردیف    کارکردهای تحزب اسلامی
1    تربیت/ آموزش مدنی (اعتقادی و اجتماعی و سیاسی) مردم که سبب رفتار مدنی و دمکراتیک می شود و از تعارض ها جلوگیری می کند مانند اقدامات طالبان و سلفی ها در کشورهای مختلف و ناامنی و فجایع ناشی از آن (مثل عراق و سوریه و افغانستان و...
2    افزایش قدرت فهم و تحلیل سیاسی مردم موجب مشارکت سیاسی ـ اجتماعی مردم و تقویت مردم سالاری دینی می شود
3    اعلام حضور در صحنه های سیاسی/اجتماعی/ راه پیمایی و... که موجب شور و نشاط اجتماعی و انتخاباتی می شود مانند بسیاری از کشورها که رقابت های انتخاباتی دارند والا مانند عربستان سعودی خشن و متصلب می شود.
4    حمایت سیاسی از حکومت/ دولت که موجب مشارکت سیاسی و افزایش مشروعیت نظام و حکومت می شود والا مانند حکومت لیبی سقوط می کند
5    نقد و بررسی قدرت/ حکومت موجب کنترل قدرت/ حکومت می شود مانند بسیاری از کشورهای دمکراتیک یا غربی والا حکومت ها/ دولت ها اگر رقیب/ ناظر نبینند، ممکن است به هر کاری دست بزنند
6    تضارب آرا و افکار که موجب رشد سیاسی ـ اجتماعی مردم می شود و در کشورهای دارای احزاب شاهد آن ایم
7    مخالفت مدنی با دولت ها والا مخالفت ها به اغتشاش و شورش و قیام نظامی و جنگ داخلی کشیده می شود که نمونه هایی در آفریقا مشاهده می شود
8    تلاش برای طرح و تأمین خواسته های مورد نیاز / زمین مانده ی مردم که درک نیازهای مردم و دسته بندی و انتقال آن به دولت ها سبب مشخص شدن خواسته ها و اقدامات متناسب دولت با آن می شود والا نیازهای متنوع و اصلی و فرعی موجب ناتوانی دولت در اجرای آن می شود
9    تأمین کننده ی روابط تنوع نژادی/ زبانی/ قومی/ دینی/ مذهبی مختلف ممکن است موجب تعارض با یکدیگر شود که احزاب ملی می توانند این نقیصه را برطرف کنند و موجب وحدت ملی شوند
10    تأمین کننده ی روابط با ملت های دیگر در قبال دولت، زیرا ارتباط های فراملی که دولت ها از عهده ی آن برنمی آیند و حضور در صحنه هایی که دولت ها مجاز به ورود به آن حوزه ها نیستند مانند حمایت از قیام ملت ها( بحرین و یمن و حجاز و...) را برقرار می کند در حالی که دولت حق دخالت در امور داخلی دیگر کشورها را ندارد
11    تأمین هزینه های سیاسی که دولت ها قادر به تأمین آن نیستند مثلاً در موضوع فلسطین و انرژی هسته ای اگر ملت خواستار آن نبود، دولت را وادار به عقب نشینی می کرد
12    امیددهی به ناامیدان برای دولت/ دوره ی بعدی، زیرا مردم و نخبگان ممکن است از یک دولت مأیوس شوند در حالی که با وجود احزاب امید به تغییر خواهند داشت و برای آن هدف تلاش می  کنند
13    گردش آرام و دمکراتیک و نه با خشونت قدرت، زیرا وجود احزاب موجب تغییر آرام و دموکراتیک دولت ها می شود والا کشورها با کودتاها و خشونت و جنگ داخلی مواجه می شوند
همچنین، می توان احزاب را حد فاصل جامعه و حکومت دانست که مطالب جامعه را به حکومت منتقل می کنند و مطالب حکومت را به جامعه؛ نمودار آن به شرح ذیل است:

منبع: نشریه آموزشی حزب موتلفه اسلامی (ذکر)

https://shoma-weekly.ir/OWBEFR