نگاه

نباید از تغییر ریل غربی ها ذوق زده شد

نباید از تمایل اروپا و آمریکا برای بازگشت به میز مذاکرات ذوق زده شد چرا که تجربه های پیشین به خوبی نشان می دهد که این تغییر ریل با توجه به شرایط بد اروپا و آمریکا یک تغییر مسیر تاکتیکی است و به محض مساعد شدن شرایط اوضاع به حالت قبل باز خواهد گشت.
پنج شنبه شب بود که جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بعد از صرف یک شام کاری با با رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در وین، راهی تهران شد تا بقول خودش وقفه ی پیش آمده در مذاکرات را پایان دهد. ظاهرا هم در انجام ماموریت خود موفق بوده است و توانسته طرف ایرانی را متقاعد کند تا مذاکراتی را که بیش از 3 ماه است با وقفه مواجه شده از سر بگیرد . مذاکرات به دلیل اقدام های کارشکنانه ی آمریکا همچون وضع تحریم‌های جدید علیه ایران ، صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس ، دستور به توقیف نفتکش ایرانی در آب‌های یونان و ندادن تضمین برای عمل به تعهدات خود و.. با مشکل مواجه شده بود. اما دیروز پس از سفر بورل به ایران، طرف غربی و ایرانی پس از مذاکرات 3 ساعته ی خود در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کردند که مذاکرات وین که از اواسط اسفندماه ۱۴۰۱ متوقف شده، به زودی سر گرفته خواهد شد.

اما سوالی که در این میان مطرح می شود این است که چگونه می شود طرف غربی که تا چند هفته ی گذشته بر به بن بست رسیدن مذاکرات تاکید می کرد و هر از چند گاهی ایران را به پایان یافتن مذاکرات تهدید می کرد، حال خواهان بازگشت به میز مذاکرات شده است؟
در اواخر ماه مه بود که رابرت مالی صراحتا اعلام کرد که بازگشت به برجام «در بهترین حالت ضعیف» است و اوایل ژوئن، شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب کرد که ایران را به دلیل همکاری نکردن با آژانس سرزنش می‌کرد؛ قطعنامه‌ای که باعث شد ایران ۲۷ دوربین غیرپادمانی آژانس را قطع کند و به روند نصب سانتریفیوژ‌های جدید IR-۶ سرعت بدهد. دولت بایدن نیز در واکنش به اقدامات تهران در روز‌های پایانی خردادماه، چند شرکت پتروشیمی ایرانی، اماراتی و چینی را تحریم کرد و کار به جایی رسید که در جلسه پشت در‌های بسته سنا که رابرت مالی هم حضور داشت، سناتور‌ها گفتند که امید‌ها برای مسیر دیپلماتیک برنامه هسته‌ای تهران کمرنگ شده است.
اما حال بورل پس از دیدار با نماینده آمریکا و ایران می گوید که " برجام بار دیگر به ریل بازخواهد گشت" جالبتر اینکه بورل تاکید می کند که برای شروع دوباره مذاکرات علاوه بر موافقت ایران، موافقت آمریکا را نیز کسب کرده است. اما به راستی علت این تغییر ریل آمریکا و اروپا چیست؟
شواهد موجود نشان می دهد که پاسخ قاطع ایران به قطعنامه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این پیام را به جهان غرب و به ویژه آمریکا رساند که سیاست تحریم و تهدید برای جمهوری اسلامی ایران جوابگو نیست و همچنین آنها را به این نتیجه رساند که ممکن است در صورت عدم توافق، ایران به مرحله غیر قابل کنترلی در حوزه پیشرفت‌های هسته‌ای برسد ، تا حدی که دیگر برجام هم نتواند آن را مهار کند همین موضوع باعث شد تا دیروز جان کری همزامان با حضور بورل در ایران بنویسد: «توافق هسته‌ای بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است و ما همچنان به بازگشت به برجام معتقد هستیم»

دومین موضوع افزایش مبادلات ایران با کشورهای همسایه است که باعث شده تا ایران بتواند تحریم ها را دور بزند. ارتباط با کشورهای همسایه موجب بازگشت برخی پول‌های بلوکه شده به ایران یا امکان استفاده و خرید ایران از آن منابع، افزایش فروش نفت ایران به صورت مستقیم و با واسطه و... شده است همچنین به دلیل جنگ ایجاد شده میان اوکراین و روسیه و نیاز بازار شرق به انرژی نفت ایران باعث شده تا اروپا و آمریکا این احساس خطر را داشته باشند که ممکن است در آینده ای نه چندان دور ایران به یکی از قدرت های غیر قابل کنترل تبدیل شود
وانگهی با ایجاد ارتباط ایران با شرق، آمریکا به خوبی در یافته است که اقتصاد دیگر یک سلاح محکم برای مبارزه با ایران نیست، چرا که با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و به تبع آن ایجاد بحران غذایی در اروپا و آمریکا ادامه ی تنش و درگیری با ایران برای غرب اوضاع را بدتر خواهد کرد.
اما با همه ی موارد فوق نباید از تمایل اروپا و آمریکا برای بازگشت به میز مذاکرات ذوق زده شد چرا که تجربه های پیشین به خوبی نشان می دهد که این تغییر ریل با توجه به شرایط بد اروپا و آمریکا یک تغییر مسیر تاکتیکی است و به محض مساعد شدن شرایط اوضاع به حالت قبل باز خواهد گشت.

https://shoma-weekly.ir/QOGkCR