انتخابات با توجه به فحوای اصل ششم قانون اساسی ناموس نظام به حساب می آید و اگر کسی ادعای تقلب و تخلف کرد و نتوانست صحت آن را اثبات کند، باید مجرم شناخته شود.
سید مصطفی میرسلیم - در اصل ششم قانون اساسی بر اتکای به آرای عمومی برای اداره امور کشور تأکید شده است. مفهوم آن این است که امور کشور را در جمهوری اسلامی باید مردم اداره کنند و بدان منظور نمایندگانی را انتخاب کنند تا آنها از طرف مردم به ایفای آن وظیفه مهم بپردازند. به این ترتیب اهمیت انتخابات در سرنوشت سیاسی -اجتماعی کشور و ضرورت پافشاری بر دقت و صحت آن مشخص می گردد:
۱- تساوی حقوق مردم در انتخابات. در قانون اساسی هیچ فرقی بین آحاد مردم ایران به عنوان رأی دهنده، از لحاظ جنس و مذهب و رتبه علمی و مدارج و افتخارات کشوری و محل تولد و اقامت، نگذاشته است؛ تنها استثنای آن اقلیت های دینی است. این برابری باید در قانون و مقررات انتخابات مراعات شود ؛ در حال حاضر مثلاً در انتخابات مجلس شورای اسلامی ، در برخی از حوزه های انتخاباتی (۱۶۹ حوزه) مردم به پای صندوق‌های رأی می‌روند تا یک نفر را به نمایندگی برگزینند و در برخی دیگر از حوزه‌ها هر فرد می تواند به چند نفر و حتی در تهران به ۳۰ نفر رأی دهد! این نابرابری حوزه های انتخاباتی موجب نابرابری در نحوه ایفای حقوق مردم می شود و نه تنها هیچ منطق محکمی ندارد ، در هیچ یک از دیگر نظامهای مختلف مردمسالاری نظیر ندارد؛ مناسب ترین راه حل آن است که حوزه های انتخاباتی ،از لحاظ جغرافیایی و تعداد رأی دهندگان ، به گونه ای تعریف و تعیین شوند که هر ایرانی به یک نفر رأی دهد. البته اگر بخواهیم جایگاه احزاب را نیز در انتخابات تقویت کنیم بدون آن که انتخابات را منحصر به احزاب کنیم، احزاب می توانند برای هر حوزه فردی را که شایسته می دانند نامزد کنند و به مردم پیشنهاد دهند.
۲- انتخابات آگاهانه. نمایندگی دو طرف دارد: افرادی که انتخاب می‌کنند و افرادی که انتخاب می شوند؛ نماینده مردم کسی است که توانسته است ، بر مبنای سابقه ای که دارد و برنامه و نظریاتش، اعتماد اکثریت مردم حوزه انتخاباتی را به خود جلب کند؛ مردم نیز بر مبنای شناخت خود به یکی از نامزدها رأی می دهند تا آن کس که اکثریت آراء را به دست می آورد، از آن حوزه انتخاب شود. در این فرآیند آگاهانه مردم می دانند نظریات و پیشنهادهای خود را در زمینه اداره امور کشور چگونه و به چه کسی ارائه دهند و خواستار پیگیری آن شوند و نماینده انتخاب شده نیز می داند در مقابل چه افرادی مسئول است و چگونه باید به آنها مراجعه کند و پاسخ بگوید و همین انتخاب آگاهانه است که موجب رشد سیاسی -اجتماعی می شود و در هر دوره انتخاباتی ، بر مبنای تجربیات دوره های قبلی ، دقت انتخاب افزایش می یابد. در اینجا نیز باید از شیوه هایی که باعث کاهش دقت انتخاب یا فقط رفع تکلیف می شود اجتناب کرد؛ مثلا توقع از مردم برای انتخاب ۳۰ نفر از میان فهرست چاپ شده اسامی بیش از هزار نفر داوطلب بیجا ست و نوعی استهزاء انتخابات محسوب می شود: اگر آنها را وادار کنیم به همه ۳۰ نفر که حقشان است رأی دهند، آن رأی واقعی نخواهد بود؛ زیرا حتی افراد خبره سیاسی نیز در چنان انتخابی مردد می شوند چه رسد به عامه مردم؛ و اگر بگوییم آنها مختارند به هر کس که می شناسند رأی دهند در آن صورت از همه حقوق انتخاباتی خود استفاده نکرده اند و کیفیت مشارکت تضعیف می‌شود. به علاوه،اگر هر نامزد بخواهد خود را به همه مردم در چنان حوزه های بسیار بزرگی بشناساند ،باید از ابزارهایی استفاده کند که به طور عادی در اختیار هرکسی نمی تواند قرارگیرد جز افراد متمول و صاحب نفوذ و استفاده از ابزارهای غیر عادی هم موجب نضج گرفتن فساد می شود. اگر فرض کنیم نامزدهای چنان حوزه هایی بخواهند همگی برای شناساندن خود به طور سالم تبلیغ کنند ، مجموعهگسترده آن اطلاعات مختلف و متشتت جز بر حیرت رأی دهندگان آن حوزه نمی افزاید، یعنی کمکی به افزایش آگاهی در انتخابات نمی کند؛ ولی باعث اسراف و انحراف و تباهی می شود. با تقلیل ابعاد حوزه انتخاباتی به اندازه حوزه های یکنفره، تا حدود زیادی می توان کار انتخابات رابرای مردم ساده ترو آگاهانه تر کرد و در هر حال از این نابسامانی و انحراف و ریخت و پاشی که رائج شده است ،پرهیز کرد و مردم را از سردرگمی و بی رغبتی و عدم تعادل حاکم بر حوزه های چندنفره نجات داد .
۳- انتخابات درست. درستی انتخابات امری نسبی است. هرچه عوامل خطا و اشتباه کاهش یابد و مشارکت فعال مردم در پای صندوق ها بیشتر شود، بر اعتبار نتایج انتخابات می افزاید. گماردن معتمدان هر محله در پای صندوق ها در هر شعبه از روش های خوبی بوده که تا کنون اعمال شده است. همچنین بازرسی های متقاطع شورای نگهبان و وزارت کشور و نظار نامزدها یا احزاب کمک خوبی به جلوگیری از شکل گیری انحراف در روز اخذ رأی و هنگام شمارش آراء می کند. ولی امروزه با استفاده از امکانات هوشمند و رایانه ای می توان مقدار خطاها را به نزدیک صفر رساند بدون آن که مزاحمت بیشتر برای رأی دهندگان به وجود آید. در این باره در ۱۰ سال گذشته بررسی های خوبی انجام شده اما به دلیل عمل به احتیاط هنوز جنبه اجرائی به خود نگرفته است. ما باید با به کارگیری روش های اثبات شده جدید ، درستی انتخابات را هرچه قویتر تضمین کنیم تا هر کس که از نتایج انتخابات ناخشنود است جرأت نکند بدون دلیل تهمت تقلب و تخلف را بر کل انتخابات بزند ،انتخاباتی که با توجه به فحوای اصل ششم قانون اساسی ناموس نظام به حساب می آید و اگر کسی چنان ادعایی کرد و نتوانست صحت آن را اثبات کند، باید مجرم شناخته شود.
۱- تساوی حقوق مردم در انتخابات. در قانون اساسی هیچ فرقی بین آحاد مردم ایران به عنوان رأی دهنده، از لحاظ جنس و مذهب و رتبه علمی و مدارج و افتخارات کشوری و محل تولد و اقامت، نگذاشته است؛ تنها استثنای آن اقلیت های دینی است. این برابری باید در قانون و مقررات انتخابات مراعات شود ؛ در حال حاضر مثلاً در انتخابات مجلس شورای اسلامی ، در برخی از حوزه های انتخاباتی (۱۶۹ حوزه) مردم به پای صندوق‌های رأی می‌روند تا یک نفر را به نمایندگی برگزینند و در برخی دیگر از حوزه‌ها هر فرد می تواند به چند نفر و حتی در تهران به ۳۰ نفر رأی دهد! این نابرابری حوزه های انتخاباتی موجب نابرابری در نحوه ایفای حقوق مردم می شود و نه تنها هیچ منطق محکمی ندارد ، در هیچ یک از دیگر نظامهای مختلف مردمسالاری نظیر ندارد؛ مناسب ترین راه حل آن است که حوزه های انتخاباتی ،از لحاظ جغرافیایی و تعداد رأی دهندگان ، به گونه ای تعریف و تعیین شوند که هر ایرانی به یک نفر رأی دهد. البته اگر بخواهیم جایگاه احزاب را نیز در انتخابات تقویت کنیم بدون آن که انتخابات را منحصر به احزاب کنیم، احزاب می توانند برای هر حوزه فردی را که شایسته می دانند نامزد کنند و به مردم پیشنهاد دهند.
۲- انتخابات آگاهانه. نمایندگی دو طرف دارد: افرادی که انتخاب می‌کنند و افرادی که انتخاب می شوند؛ نماینده مردم کسی است که توانسته است ، بر مبنای سابقه ای که دارد و برنامه و نظریاتش، اعتماد اکثریت مردم حوزه انتخاباتی را به خود جلب کند؛ مردم نیز بر مبنای شناخت خود به یکی از نامزدها رأی می دهند تا آن کس که اکثریت آراء را به دست می آورد، از آن حوزه انتخاب شود. در این فرآیند آگاهانه مردم می دانند نظریات و پیشنهادهای خود را در زمینه اداره امور کشور چگونه و به چه کسی ارائه دهند و خواستار پیگیری آن شوند و نماینده انتخاب شده نیز می داند در مقابل چه افرادی مسئول است و چگونه باید به آنها مراجعه کند و پاسخ بگوید و همین انتخاب آگاهانه است که موجب رشد سیاسی -اجتماعی می شود و در هر دوره انتخاباتی ، بر مبنای تجربیات دوره های قبلی ، دقت انتخاب افزایش می یابد. در اینجا نیز باید از شیوه هایی که باعث کاهش دقت انتخاب یا فقط رفع تکلیف می شود اجتناب کرد؛ مثلا توقع از مردم برای انتخاب ۳۰ نفر از میان فهرست چاپ شده اسامی بیش از هزار نفر داوطلب بیجا ست و نوعی استهزاء انتخابات محسوب می شود: اگر آنها را وادار کنیم به همه ۳۰ نفر که حقشان است رأی دهند، آن رأی واقعی نخواهد بود؛ زیرا حتی افراد خبره سیاسی نیز در چنان انتخابی مردد می شوند چه رسد به عامه مردم؛ و اگر بگوییم آنها مختارند به هر کس که می شناسند رأی دهند در آن صورت از همه حقوق انتخاباتی خود استفاده نکرده اند و کیفیت مشارکت تضعیف می‌شود. به علاوه،اگر هر نامزد بخواهد خود را به همه مردم در چنان حوزه های بسیار بزرگی بشناساند ،باید از ابزارهایی استفاده کند که به طور عادی در اختیار هرکسی نمی تواند قرارگیرد جز افراد متمول و صاحب نفوذ و استفاده از ابزارهای غیر عادی هم موجب نضج گرفتن فساد می شود. اگر فرض کنیم نامزدهای چنان حوزه هایی بخواهند همگی برای شناساندن خود به طور سالم تبلیغ کنند ، مجموعهگسترده آن اطلاعات مختلف و متشتت جز بر حیرت رأی دهندگان آن حوزه نمی افزاید، یعنی کمکی به افزایش آگاهی در انتخابات نمی کند؛ ولی باعث اسراف و انحراف و تباهی می شود. با تقلیل ابعاد حوزه انتخاباتی به اندازه حوزه های یکنفره، تا حدود زیادی می توان کار انتخابات رابرای مردم ساده ترو آگاهانه تر کرد و در هر حال از این نابسامانی و انحراف و ریخت و پاشی که رائج شده است ،پرهیز کرد و مردم را از سردرگمی و بی رغبتی و عدم تعادل حاکم بر حوزه های چندنفره نجات داد .
۳- انتخابات درست. درستی انتخابات امری نسبی است. هرچه عوامل خطا و اشتباه کاهش یابد و مشارکت فعال مردم در پای صندوق ها بیشتر شود، بر اعتبار نتایج انتخابات می افزاید. گماردن معتمدان هر محله در پای صندوق ها در هر شعبه از روش های خوبی بوده که تا کنون اعمال شده است. همچنین بازرسی های متقاطع شورای نگهبان و وزارت کشور و نظار نامزدها یا احزاب کمک خوبی به جلوگیری از شکل گیری انحراف در روز اخذ رأی و هنگام شمارش آراء می کند. ولی امروزه با استفاده از امکانات هوشمند و رایانه ای می توان مقدار خطاها را به نزدیک صفر رساند بدون آن که مزاحمت بیشتر برای رأی دهندگان به وجود آید. در این باره در ۱۰ سال گذشته بررسی های خوبی انجام شده اما به دلیل عمل به احتیاط هنوز جنبه اجرائی به خود نگرفته است. ما باید با به کارگیری روش های اثبات شده جدید ، درستی انتخابات را هرچه قویتر تضمین کنیم تا هر کس که از نتایج انتخابات ناخشنود است جرأت نکند بدون دلیل تهمت تقلب و تخلف را بر کل انتخابات بزند ،انتخاباتی که با توجه به فحوای اصل ششم قانون اساسی ناموس نظام به حساب می آید و اگر کسی چنان ادعایی کرد و نتوانست صحت آن را اثبات کند، باید مجرم شناخته شود.