ادب و هنر

موضوع استفاده از موی مصنوعی در آثار سینمایی و تلویزیونی

طی سال‌های اخیر و با ورود انواع موهای مصنوعی به داخل کشور، استفاده از موی مصنوعی در فیلم‌ها و سریال‌ها از حالت ضرورت تاریخی خارج شد و کلاه گیس این اجازه را به زنان داد که با فراغ بال، گستره بیشتری از موهای خود را (هرچند مصنوعی) نمایان کنند.
سید مجتبی مومنی- مسئلۀ حجاب در دین اسلام را میتوان بهعنوان یکی از موضوعات مهم و اساسی تلقی کرد. موضوعی که در عین استقلال و ظاهر انفرادیداشتن، کاملا اجتماعی است و دارای وجوه مستقل، مؤثر و جامعی است. این موضوع برای مردان و زنان بهطور مشترک و مجزا مطرح شده است. حدود آن هم با توجه به مرد یا زن بودن کسی که باید آن را رعایت کند(مکلف) فرق میکند؛ اما این مورد برای زنان کمی فرق دارد. یکی از مواردی که در بحث پوشش برای زنان مهم است، پوشاندن موها برای آنان و پرهیز از هرگونه خودنمایی و آشکارکردن زیباییهایی است که میتواند به نوعی، عامل گناه و بروز افکار انحرافی باشد.

کلاه گیس

آمیختهشدن پوشش اسلامی با شیوههایی که به جلب توجه بینجامد، با اصل و اساس فلسفه حجاب مغایرت دارد. رسانههای دیداری اعم از تلویزیون و سینما، از ابزارهای ترویج برخی شیوههای لباس پوشیدن و داشتن پوشش هستند و به همین دلیل نیز میبایست دقت نظر و حساسیت بسیاری در ارائه طرحهای نو پیشبینی کنند. یکی از پدیدههای جدیدی که به نظر میرسد مورد توجه و علاقه سینماییها قرار دارد، استفاده از موی مصنوعی(کلاهگیس) برای زنان بازیگر است. این موضوع در ابتدا موضوع مورد توجه در سریال ها و فیلمهای تاریخی بود. در این فیلمها به اقتضای داستان فیلم زنان بازیگری که بنا به ضرورت و تشخیص کارگردان میبایست بخشی از موهایشان نمایش داده میشد، از موی مصنوعی استفاده میکردند، در این حالت بخشی از موی مصنوعی از زیر پوشش اصلی سر، نمایان بود، این اتفاق در سریالهایی نظیر امیرکبیر رخ داد.

طی سالهای اخیر و با ورود انواع موهای مصنوعی به داخل کشور، استفاده از موی مصنوعی در فیلمها و سریالها از حالت ضرورت تاریخی خارج شد و کلاه گیس این اجازه را به زنان داد که با فراغ بال، گستره بیشتری از موهای خود را (هرچند مصنوعی) نمایان کنند.

در این حالت بخش زیادی از موهای مصنوعی از زیر روسری یا شال یا حتی کلاه نمایان میشود، بخشی که آراستگی و جذابیت لازم و دلخواه را برای زن بازیگر و البته تماشاگر به ارمغان آورده و به اسم اینکه «مو مصنوعی است» همه چیز به اصطلاح حل بوده و مشکلی وجود ندارد؛ اما موضوع به اینجا ختم نشده مدتی است دیده میشود، گاهی، در برخی آثار سینمایی، کلاه گیس به تنهایی نقش زینتی یا فانتزی را برای زنان ایفا کرده و به شوخی یا جدی مورد استفاده قرار میگیرد. این مسئله شاید حالا چندان جدی نباشد و در صحنهای بهصورت نمایشی مورد استفاده قرار گرفته باشد، اما با توجه به سیری که استفاده از موی مصنوعی از ابتدا تا حال داشته، بیم آن میرود که این کار رفتهرفته و پس از مشاهده سکوت همگانی، به یک عادت و روال عادی در کارهای نمایشی تبدیل شود. کلاه گیس به طور حتم استفادههای مناسب و کاربریهایی دارد که شک نیست، کشف حجاب به شکلی خاص و خودنمایی در ملاء عام یا نمایش عمومی، در میان آنها هیچ جایی ندارد.

نظر مراجع

اما در این بین این سؤال مطرح میشود که پوشاندن مو به صرف مو بودن و جنس طبیعی داشتن محل اشکال است. اما به نظر میرسد، زینتبودن یکی از مواردی است که باعث حفظ و مستورشدن مو در برابر نامحرم است. این به این معنی است که اگر هر چیزی در این بین زینت داشته باشد، به همان اندازه دارای حرمت است.

در این بین نظر مراجع تقلید هم محل تأمل است. برای نمونه در بخش استفتائات جدید پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در پاسخ به سؤالی که پرسیده است: اگر زنى کلاهگیس گذاشته باشد و مرد به موى مصنوعى او نگاه کند، چه حکمى دارد؟ پاسخ آمده است: «اشکال دارد.»

در استفتایی که از دفتر آیتالله مکارم شیرازی، مطرح کرده این پرسش که آیا استفاده از کلاه گیس توسط هنرپیشههای زن نیاز به پوشش سر را برطرف میکند؟ یعنی میتوان از کلاه گیس بدون هیچ نوع پوششی اعم از روسری و مقنعه به صرف اینکه مو مصنوعی است، استفاده کرد؟

دفتر آیتالله ناصر مکارم شیرازی در پاسخ به این سؤال پاسخ داده است: استفاده از کلاه گیس جایز است؛ ولی این کار در برابر نامحرم جایز نیست.

آنچه مسلم است ضرورت اتخاذ سیاست واحد در رسانه ملی برای این موضوع است.

https://shoma-weekly.ir/vjVoo3