اما این تنها بخشی از مسیر زندگی او به عنوان یک مبارز مسلمان است. شاید کمتر کسی او را به عنوان یک استاد اخلاق و شاعری بشناسد که با قریحه لطیف و قلب روشن خود اشعار بسیاری در موضوعات مختلف اعتقادی و اجتماعی سروده است.
حاج هادی امانی برادر و همرزم شهید حاج صادق امانی در اینباره میگوید: «حاجآقا صادق هم شعر میگفت و هم خود نوحه درست میکرد. ایشان اشعار زیادی سرودهاند و اغلب آنها راجع به امامان بوده است.
او در اشعار خود در آن زمان بدون ترس و واهمه نام امام خمینی(ره) را میآورد و میگفت که امام(ره) خواهد آمد و عاقبت دولت حق در ید ما میآید. شعر «گفت عزیز فاطمه نیست ز مرگ واهمه، تا به تنم توان بود زیر ستم نمیروم» از جمله اشعار حاج صادق بود که در ایام عزاداری محرم روز 15 خرداد به مردم داده شده بود که در مراسم عزاداری استفاده کنند.»
اولین مجموعه اشعار شهید امانی برای اولینبار در خرداد 1380 در کتابی با عنوان «مهر و غم» منتشر شد. در این کتاب بیش از 130 شعر در سه قالب کلی مرثیه، مدح و ثنای اهل بیت و اشعار متفرقه که موضوعات سیاسی، اجتماعی و شخصی دارند جمع آوری و چاپ شده است.
هرکس به ولایت علی قائل شد ، زان پس به ره و شیوه او عامل شد
بی شک به بهشت جاودانی خدا، ره برد و به فیض دو جهان نائل شد
همانطور که پایه های فکری شهید امانی الگو قرار دادن اهل بیت است، اشعار وی نیز اکثراً به وصف و مدح حضرت صدیقه کبری، امیرالمؤمنین، و اولاد طاهرین ایشان اختصاص یافته است. اما سهم اشعار و سروده های مرتبط با حضرت سیدالشهدا(ع) و واقعه عاشورا در این میان از همه بیشتر است.
حاج هادی امانی در این رابطه میگوید: «او خیلی نسبت به اباعبدالله الحسین(علیه السلام) ارادت داشت به گونهای که هر وقت نام مبارک و مقدس این امام همام بر زبانش جاری میشد اشک ناخودآگاه از گوشه چشم ایشان سرازیر میشد.» درک عمیق توجه ویژه وی به قیام امام حسین(ع) موجب شده که تنها راه نجات را تمسک به آن حضرت بداند. به عنوان نمونه در جایی می گوید: «بگو به هرکه ندارد پناه ای مسکین، حسین راه نجات و وسیله ساز آمد.»
پرداخت دقیق و جزء به جزء به چهره های اثرگذار و وقایع روز عاشورا و قبل و بعد آن از ویژگی های اشعار شهید امانی است که یک منظومه کامل در این زمینه را پدید آورده است. از طفلان مسلم و حرکت کاروان حسین بن علی از مدینه به طرف کربلا تا ورود به کربلا هرکدام اشعاری مختص به خود دارد:
ز راه دور قافله ای با شتاب می آید
عزیز فاطمه با اضطراب می آید
فراز ناقه او مرگ سایه افکنده
امیر تشنه لبان، میرِ آب می آید...
با تفکیک دقیق سروده های شب عاشورا، روز عاشورا، عصر عاشورا، شب یازدهم، صبح یازدهم، به شرح وقایع پرداخته شده و در ادامه خواننده و شنونده اشعار را با قافله عاشورا همراه می کند؛ حرکت از قتلگاه، ورود به کوفه، گفتگوی راهب با رأس مقدس، ورود به شام، شهادت حضرت رقیه، حرکت اهل بیت از شام، اربعین و ورود اهل بین به مدینه هرکدام عناوین جداگانه ای دارند که در جای خود قابل استفاده است. ایام ولادت اهل بیت علیهم السلام و اعیادی مانند غدیر و مبعث نیز بخشی از سروده ها را به خود اختصاص داده است.
ای که از بارگه قدس خدا آمده ای ، رفتی و از گنه خویش جدا آمده ای
پاره قلب من و جمله عزیزان بودی ، با صفایی عجب از مرو و صفا آمده ای
قریحه شاعری شهید امانی به همین خلاصه نمی شود. سرودن چند شعر در وفات مقتدای عالم تشیع حضرت آیت الله بروجردی نشان می دهد شهید صادق امانی از سرودن شعر در رخدادهای تاریخی نیز غافل نبوده است.
چو مرغ بال و پر بشکسته، هر دم، زار می نالم
پریشان بر سرِ هر کوچه و بازار می نالم
ز کف دادیم آخر، آیت اللهِ بروجردی
یتیم و بی کس و بی صاحب و سالار می نالم
او در مناسبت های مختلف مانند عقد و ازدواج دوستانش دست به سرودن اشعار زده است که نمونه هایی جالب از آنها در کتاب موجود است. عناوین «در جشن عقد آقا سید اسدالله لاجوردی» و «در مراجعت حاج حسین رضایی از مکه» نظایر آن است.
به دلایلی این کتاب مدتهاست که تجدید چاپ نشده است اما با اصلاحات و تحقیق های جدیدی که صورت گرفته، قرار است به زودی نسخه جدید کتاب مهر و غم انتشار یابد و در دسترس علاقه مندان قرار گیرد.