بررسی آماری جرایم و تخلفات در ماه‌های مختلف سال این واقعیت را نشان می‌دهد که به‌ویژه در هنگام ماه مبارک رمضان، مردم کمتر مرتکب جرم و خلاف می‌شوند و به‌طورکلی از مقدار خشونت و تجاوز و تعدی کاسته می‌شود؛ آری آن ماه جلوگاه معنویت و تمرین صبر است بنابراین همه اذعان می‌کنند که خصوصیت صبر و مقاومت در برابر وسوسه‌های نفسانی در ماه مبارک عامل مهم بازدارنده انسان از افعال ناهنجار است. آنها که ویژگی ماه مبارک را به همین تقلیل می‌دهند دلیل می‌آورند که چون بعد از ماه رمضان مجددا شاهد رشد جرایم و تخلفات‌ایم...، پس معنویاتِ رمضانی به صورت بسیار محدودی فقط بر معلول موثر بوده و تاثیری بر علت نگذاشته است!
مسلما کسی منکر آن نیست که از ویژگی‌های بروز و ظهور معنویت تقویت بردباری است که مستقیما بر فروکشی عصبانیت و کاهش خشونت اثر می‌گذارد و باعث افزایش قدرت تحمل مشکلات و سختی‌ها و بنابراین تخفیف اعتراض و نارضایتی و تقلیل برخوردهای خشن می‌شود؛ اما معنویت فقط به صبر، به‌رغم جایگاه رفیعی که در پیکره ایمان دارد، ختم نمی‌شود و به‌علاوه امروزه مشکلات نیز به ابعاد اولیه اقتصادی آن منحصر نمی‌گردد:
مفاسد اقتصادی شکل‌های متعددی دارد: سرقت، اختلاس، حساب سازی، تدلیس، سندسازی، ارتشاء، مصادره بیت‌المال به نفع خود و وابستگان خود، انعقاد قرارداد برخلاف خیر و صلاح محله و شهر و استان و کشور یا بنگاه اقتصادی و شرکت، برای دستیابی به منافع شخصی و گسترش ویژه خواری. همه این مفاسد در شعاع معنویت محو یا کم‌رنگ می‌شود.
مسائل فرهنگی در ابعاد مختلف آن از جمله: بد اخلاقی، مزاحمت و پایمال‌کردن حقوق یکدیگر، انحراف از ضوابط و تصمیم‌گیری بر مبنای روابط، مشروعیت‌بخشیدن به جرم و خلاف با بسنده‌کردن به اخذ جریمه، دروغ و تهمت، غیبت و افترا، سوء ظن، خلف وعده و پیمان شکنی، انحرافات مطبوعاتی و رسانه‌ای، عدم صداقت...در ظل حاکمیت معنویات فروکش می‌کند.
معضلات اجتماعی از قبیل تاخیر در ازدواج، رشد طلاق، سست‌شدن کانون خانواده و شکاف بین نسل‌ها، گسترش فحشاء و منکرات، بی‌عفتی، اعتیاد به سیگار و مواد مخدر و مصرف مسکرات،
بی اعتنایی به قوانین و مقررات، واسطه‌گری، توصیه‌بازی... با گسترش معنویت رو به افول می‌گذارد.
مسائل امنیتی: تجاوز و دستبرد مسلحانه، نزاع و درگیری خیابانی، چاقوکشی و زورگیری، ازبین‌رفتن حریم خانه... با تعمیم معنویت زمینه نضج را از دست می‌دهد.
انحرافات سیاسی: تقلب در برخی حوزه‌های انتخاباتی و مستمسک قراردادن آن برای زیرسوال‌بردن کل انتخابات، فداکردن شایسته‌سالاری در برابر گروه‌گرایی، اعمال نفوذ فراقانونی، زد و بند برخی عناصر قوای سه گانه با یکدیگر، استفاده ابزاری از مقدسات با نیت سیاسی، براندازی و فتنه‌گری، قربانی‌کردن مصالح عمومی و کشوری برای منافع گروهی و محله‌ای... در فضای معنوی، زمینه محدودتری می‌یابند.
ریشه آن ویژگی‌های بازدارنده از زشتی و محرک درستکاری در این است که متقابلا معنویت نیز به لحاظ اجتماعی، در ابعاد گوناگونی آشکار می‌شود که بر کل رفتارها و فعالیت‌های فردی و گروهی اثر می‌گذارد:
الف) پایبندی به اصول اعتقادی، با ایمان به خدا و پیامبران و معاد و ایمان به غیب...، مانع انحرافات ذهنی و فکری می‌شود که علت اصلی تباهی‌ها است.
ب) مبادرت به طاعات و عبادات: نماز بازدارنده از زشتی‌هاست، روزه سرمنشا تقوا است، خمس و زکات هموارکننده راه عدالت اجتماعی است، دعا و راز و نیاز با الهام از اهل بیت عصمت و طهارت، برقرارکننده پیوند با خدا است، حجّ نماد تلاش‌های خداجویانه و تصویری از ابّهت محشر است، جهاد مقابله با ظلم و جور و جهل و خرافه و نفاق و به‌ویژه مبارزه با نفس امّاره است... .
ج) گسترش اخلاق: تفکر در آفرینش آسمان‌ها و زمین و شناخت خود، تعقل برای احقاق حق و انصاف، تلاش برای کسب روزی حلال، طلب علم و احترام به تخصص و تجربه، مقابله با تنبلی و کفران نعمت و خودباختگی و غفلت، برحذرماندن از وسوسه‌های فریبنده گوناگون، امر به معروف و نهی از منکر، درستی، قناعت، ایثار، ادب، همدردی و مواسات... همگی برانگیزنده انسان برای ورود به جاده سخت‌کوشی و پویایی و سبقت‌گرفتن در امور خیر و سازندگی جمعی است.
بنابراین اگر بخواهیم در مسیر مقابله بنیادین با ستم و تعدّی و تجاوز و استقرار پایدار عدالت و حق و انصاف و چاره‌جویی ناآگاهی‌ها و ضعف‌ها و کاستی‌های خوارکننده، به حذفِ عالمانه عوامل شرّ و تثبیت خدشه‌ناپذیر عناصر خیر نائل شویم ناگزیر از تمسک به رشته ناگسستنی معنویات‌ایم، معنویاتی که در صدر آنها ایمان به خدا و در ذیل آنها کار شایسته، با اطاعت از پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم‌السلام، می‌درخشد.