ادب و هنر

معرفی کتاب ‌آهنگران

شهید حسین علم‌الهدی و زنده‌یاد حسین پناهی از جمله دوستان و نزدیکان محمدصادق آهنگران در سال‌های نخستین پیروزی انقلابند که در خاطرات آهنگران در زمینۀ تئاتر تا حضوری جدی‌تر در جبهه‌ها برای مداحی، نقش داشته‌اند و در «کتاب آهنگران» اطلاعات تازه‌ای از آن‌ها در اختیار خواننده قرار گرفته است. نقش شهید حسین علم‌الهدی در روند پیروزی انقلاب و ویژگی‌های اخلاقی او در خاطرات محمدصادق آهنگران برای اولین بار بیان شده و تصویری تازه از این شهید به نمایش گذاشته شده است.
سیده هانیه مؤمنی- 31شهریور1359، بیشک در ذهن هر ایرانی یادآور خاطراتی تلخ و یا بعضاً شیرین از حملۀ عراق و آغاز جنگ تحمیلی است که هشت سال هم ادامه یافت. در آن سالها انسانهای بزرگی، در عرصههای مختلف ظاهر شدند؛ فرماندهانی چون چمران، باکری و باقری و... بیتردید در عرصههای دیگری غیر از فرماندهی و نظامیگری در جنگ، نمونههای ماندگاری وجود داشتهاند. عرصۀ هنر و فرهنگ را هم میتوان بخشی دیگر حماسه و دفاع دانست که در این حوزه نام شهیدآوینی و حاجصادق آهنگران فراموشنشدنیاست. 

علی اکبری، نگارنده و ناشر این اثر است. بهگفتۀ اکبری، او بهسبب سنکم نتوانست فضای جبهه را تجربه کند، اما با نوحههای آهنگران بزرگ شده و از آرزوهایش، انتشار کتابی در ارتباط با آهنگران بود و در راه تألیف و انتشار آن از هیچ نهاد دولتی کمک نگرفته است. او پس از تلاشهای فراوان برای جمعآوری خاطرات و پیادهکردن نوارهای کاست صدای آهنگران که شامل نوحه‌‌های سالهای جنگ میشد؛ سرانجام در مهرماه1391 این عملیات 30 ماهه را روانۀ بازار نشر کرد. «کتاب آهنگران» شامل 220 صفحه خاطره از صادق آهنگران و بیش از ۵۰۰ قطعه از نوحههای او، توسط انتشارات یازهرا(س) روانۀ بازار نشر شده است. صوت تمامی نوحههای مندرج در کتاب به اضافۀ چهل قطعۀ تصویری از نوحهخوانیهای حاج صادق آهنگران در سالهای دفاع مقدس، در قالب دو لوح فشرده، ضمیمه کتاب شدهاند. خاطرات محمدصادق آهنگران با خاطراتی از اولین تجربۀ مداحیاش در کودکی و ورود تدریجیاش به هیأتهای اهواز آغاز میشود و پس از مرور فعالیتهای انقلابی آهنگران در کنار دوستان همشهریاش همچون شهیدحسینعلمالهدی، از کسب تجربههای بیشتر در زمینۀ مداحی و ابداع سبکهای جدید و گردآوری اشعار مناسب میگوید.

اولین تجربههای مداحی محمدصادق آهنگران در دوران نوجوانی اینگونه روایت شده است: «شش سالم بود که معلممان در دبستان صدایم میزد و میآوردم پای تخته، بعد از من میخواست که بخوانم... در محلهمان در اهواز هیأتی بود بهنام هیأت علیاصغر(ع) محرمها که میشد، در این هیأت با یک بلندگوی دستی میخواندم و در کوچهها میرفتیم... روز بعد هم که عاشورا بود، از من خواستند بروم بخوانم و دوباره قبول کردم. هیأت که تمام شد و رسیدیم حسینیه، دورم را گرفتند و برای سال بعد هم دعوتم کردند. این اتفاق در یازده، دوازده سالگیام افتاد و کارم از همین جا شروع شد.» ازدواج محمدصادق آهنگران در سال 1359 و دشواریهای پیشروی همسرش به خاطر سفرهای متعدد آهنگران برای مداحی در جمع رزمندگان لشکرهای مختلف، بخش دیگری از «کتاب آهنگران» را به خود اختصاص داده است.

شهید حسین علمالهدی و زندهیاد حسین پناهی از جمله دوستان و نزدیکان محمدصادق آهنگران در سالهای نخستین پیروزی انقلابند که در خاطرات آهنگران در زمینۀ تئاتر تا حضوری جدیتر در جبههها برای مداحی، نقش داشتهاند و در «کتاب آهنگران» اطلاعات تازهای از آنها در اختیار خواننده قرار گرفته است. نقش شهید حسین علمالهدی در روند پیروزی انقلاب و ویژگیهای اخلاقی او در خاطرات محمدصادق آهنگران برای اولین بار بیان شده و تصویری تازه از این شهید به نمایش گذاشته شده است.

آهنگران در ماههای آغازین جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، مداحی و خواندن دعای کمیل برای رزمندگان را برای توسل به ائمه(ع) و ادای احترام به شهدا انجام میداد. پس از پخش اولین مداحیاش از تلویزیون، واسطهای از سوی امامخمینی(ره) پیغام میآورد. خودش دراینباره میگوید: «بعد از تذکر امام(ره)، پروندۀ گذشته را بستم و در تمام شعرهایی که به صورت نوحه میخواندم، سعی میکردم بُعد حماسی کار را در نظر بگیریم... نکتهای که باید در اینجا اشاره شود این است که به غیر از حضرت امام(ره) هیچکس به این بُعد کار توجهی نداشت و امام(ره) تنها کسی بود که این مسئله را گوشزد کرد و من و امثال من، از آن به بعد راه خود را پیدا کردیم. شاید از همینجا بود که رویکرد مداحی محمدصادق آهنگران، سمت و سوی تبلیغی و حماسه به خود گرفت. شهرت او در میان مردم به حدی میرسد که حالا خاطراتش، مملو از لحظات ابراز علاقه مردم نسبت به صادق آهنگران و دردسرها و مشکلاتی است که برای او ایجاد میشده است؛ خاطراتی طنز و خندهآور که خستگی قلم صیقلنخورده نویسنده را از تن خواننده بیرون میکند.

https://shoma-weekly.ir/fIOIaK