
این مسئله پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به چشم آمد و با نگاهی به تاریخ
می توان پی برد آنهایی که دست به فعالیت تشکیلاتی زدند موفق تر بودند و همین سبب شد که جریان های مذهبی نیز دست به فعالیت تشکیلاتی بزنند و از مزایای این مدل سود ببرند. کتاب «جستارهایی در باب تشکل دینی» به قلم حسن مقدمی شهیدانی با نگاهی به تشکلهای اسلامی در تاریخ معاصر ایران در پی تببین این موضوع است که دیرینه و سابقه فعالیت تشکیلاتی به خصوص تشکل دینی در ایران به کجا می رسد.
مقدمی شهیدانی در 5 فصل به بررسی این مهم در کتابش پرداخته است. بررسی ابعاد مبانی فکری کار تشکیلاتی و تطبیق تاریخی این موضوع با سیره ائمه معصومین و ضرورت کار تشکیلاتی و مطالعه دیدگاههای موجود در این حوزه از بخشهایی است که در این کتاب مورد اشاره قرار گرفته است.
این کتاب در واقع مجموعهای از یادداشتهای مختصر در باب «تشکل دینی» است که در آن اندیشهها، مبانی و تجارب تشکیلاتی در بستر تاریخ تحولات اسلامی مرور شده، تا زمینهساز پژوهشهای تفصیلی باشد.
معرفی هویت و کارکردهای «شرطهالخمیس»، «شبکه وکالت»، «نظام تبلیغی فاطمیان مصر»، «تجارب تشکیلاتی روحانیت شیعه در عرصه سیاست، آموزش، نظام سازی و...»، «نقش شبکه سراسری روحانیت در تحقق انقلاب اسلامی»، بررسی رابطه متقابل مسجد و تشکل دینی»، «تبیین مبانی و راهکارهای تربیت تشکیلاتی» و همچنین «بازخوانی اندیشههای تشکیلاتی شخصیتهایی مانند آیتالله شاهآبادی، سیدعبدالحسین لاری، میرزا کوچک جنگلی، آیتالله سید نورالدین حسینی الهاشمی، شهید صدر و...» از مطالب بیان شده در این کتاب است.
معرفی و بررسی نمونه های فعالیت تشکیلاتی از بخشهایی است که خواننده در آن می تواند به سابقه آن که به صدر اسلام باز میگردد تا روزگار کنونی نگاهی بیندازد. فعالی تهای آموزشی، تربیتی، اقتصادی و سیاسی که در بستر تشکیلات صورت می گرفته نیز در این کتاب قابل دسترسی شده است.
همچنین در کتاب «جستارهایی در باب تشکل دینی» به جایگاه نهادهای اجتماعی مانند مساجد و ارتباط وثیق و دیرینه آنها با تشکل دینی اشاره شده و مثال هایی در این مورد برای خواننده و مخاطب کتاب بیان شده است.حتی نگارنده از تجربیات تلخی که در این زمینه وجود داشته نیز نمونه هایی بیان کرده تا تمام زوایای این ارتباط برای مخاطب روشن شود.
به طور کلی کتاب «جستارهایی در باب تشکل دینی» فتح بابی است برای ورود دیگر نویسندگان و پژوهشگران تاریخی به این موضوع اما الحق که نویسنده ورود خوب و جامعی به موضوع داشته و میطلبد اهل فن به این کتاب نگاه دقیق تری داشته باشند. این کتاب را انتشارات «دفتر نشر معارف» روانه بازار کتاب کرده است.