اگر قبول کنیم که مقاومت دوران جنگ و دفاع مقدس بخشی از تاریخ و فرهنگ ملت ایران بوده است آن وقت به این مسئله می‌توان اشاره کرد که دفاع مقدس موضوعی است که در فضاها و گستره متعدد قابل بررسی است. یعنی موضوعات فراوانی هستند که می‌توان در کنار فرهنگ دفاع مقدس به آن معنا داد که یکی از این موارد استفاده از ابزار هنر برای انتقال مفهوم و فرهنگ دفاع مقدس است.
از طرف دیگر بدیهی است که یکی از وقایعی که در پس هر نبرد و مبارزه‌ای در هر جبهه مبارزاتی رخ می‌دهد پدیده اسارت باشد. اسارت و دربند بودن اتفاقی است که به دلیل داشتن یک موقعیت دراماتیک در شرایطی خاص و احساس برانگیز می تواند سوژه تاثیرگذاری در سینما و تلویزیون و در عرصه هنر باشد؛ زیرا تقابل قهرمان قصه با ناگواری‌ها و سختی‌های دوران اسارت و بعد از آن آزادشدن اسرا و پیامدهایی که بعد از آزادی در زندگی دارند همه می‌تواند بستر خوبی برای پدیدآمدن یک اثر باشد. به هرحال وقتی قرار می‌شود آزادگان و زندگی آنها را در قاب تصویر و پرده اکران به تصویر بکشیم می‌بینیم اسارت و بعد از آن زندگی آزادگان از جمله موضوعاتی است که به جز موارد انگشت شمار تا به حال کمتر به آن پرداخته شده است و این در حالی است که موضوع اسارت در آثار سینمایی و اصولا سینمای دفاع مقدس ظرفیت‌های زیادی دارد و حتی می‌تواند به دلیل حضور اسرا و شنیدن دوران اسارت از زبان آنها به داستان‌های زیبایی رسید که ظرفیت سینمای جنگ را بالا خواهد برد.
با این مقدمه به نظر می‌رسد که فعالیت سینمای آزادگان در ایران، در طول این سال‌ها، اگرچه به لحاظ کیفی مطلوب ارزیابی می‌شود؛ اما از نظر کمی، هیچ گاه در جایگاه قابل قبولی قرار ندارد. این سینما، سینمایی است که انتظار ساخت آثاری در آن، بیشتر از نهادهای دولتی می‌رود؛ اما وقتی به آمار تولیدات نهادهای مهم دولتی در این حوزه نگاه می‌اندازیم در می‌یابیم که هیچ یک از آنها تاکنون نتوانسته‌اند اثر درخور توجهی در این حوزه تولید نمایند.
بسیاری از فیلم‌هایی که تاکنون در این حوزه ساخته شده‌اند، یا با حمایت مستقیم ارشاد تولید شده‌اند یا به صورت شخصی جلوی دوربین رفته‌اند که در این میان هیچ نهاد و موسسه دولتی تاکنون نتوانسته اتفاق خوشایندی را در این شاخه از سینمای دفاع مقدس رقم بزند.
به جز وزارت ارشاد، نهادهای سینمایی قدرتمندی چون بنیاد سینمایی فارابی، حوزه هنری، شهرداری و نهادهای کمی کوچک‌تری چون بنیاد فرهنگی روایت، موسسه سینمایی شهید آوینی و... اگرچه در طول این سال‌ها، ساخته‌های فاخر و قابل قبولی را به سبد تولیدات سینمایی عرضه داشته‌اند؛ اما باید بپذیریم که درصد تولیدات این نهادهای ارزشی در حوزه سینمای آزادگان چیزی در حد صفر است و اگر هم تولیدی از سوی این نهادها در این حوزه سینمایی صورت گرفته، آن اثر چندان نتوانسته المان‌های کیفیتی قابل قبولی را با خود همراه کند.
شاید به طور واضح و مستقیم چهار فیلم «کیمیا»، «بوی پیراهن یوسف»، «نفوذی» و «مردی شبیه باران» به عنوان مهمترین و درخور توجه‌ترین اثر سینمایی باشد که درباره آزادگان ساخته شده‌اند و بیراه نیست اگر بگوییم که این آثار بعضا با کمترین حمایت دولتی ساخته شدند و صاحبان این آثار در زمان اکران این فیلم‌ها، نسبت به زمان بد و همچنین عدم سینماهای بیشتر برای اکران مناسب، اعتراضاتی داشتند.
روند حمایت از سینمای آزادگان نمی‌تواند تنها به معنای سفارش سوژه یا ساپورت مالی باشد؛ بلکه به آن حمایتی گفته می شود که از مرحله سفارش تا پس از اکران را در بر گیرد؛ سینمایی که هنوز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و همان گونه که از آخرین ساخته‌های موفق این حوزه بر می‌آید، می‌تواند مخاطبان بسیاری را نیز با خود همراه نماید به شرط آنکه نهادهایی درصدد حمایت قاطع از این حوزه مظلوم به مانند خود آزادگان برآیند.
و در آخر اینکه به نظر می‌رسد، لزوم شاخه‌بندی در سینمای دفاع مقدس بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود؛ سینمای دفاع، انشعابات متعددی دارد که باید در تمام آن انشعابات ارزشی، پردازش‌هایی ویژه صورت گیرد که در غیر این صورت همه چیز به نام سینمای دفاع مقدس خاتمه می‌یابد و دیگر زیر شاخه‌های آن، به مانند سینمای آزادگان، اینچنین مورد کم لطفی قرار خواهد گرفت.
