موانع سر راه این موضوع تبیین می کند. یکی از این ابعاد بحث فرهنگ سازی است. مقوله سن ازدواج در پسران و دختران که دستخوش تغییر شده نیازمند اصلاحات فرهنگی است. موانعی مانند تحصیل و مشکلات اقتصادی هم بر این قضیه دامن زده است اما با آموزش صحیح و سرمایه گذاری برای جوانان در مدرسه و آغاز دانشگاه باید جوانان برای انجام ازداواج ترغیب شوند. یکی از کارهایی که در این حوزه می تواند صورت گیرد ترویج ازدواج دانشجویی است.نکته دیگری که باید به آن توجه شود عدم نشاط اجتماعی و نشاط خانواده است. در حالت های افسردگی و غم زدگی انگیزه برای ازدواج حاصل نمی شود بنابراین رفع این موانع هم می تواند آمار ازدواج و زاد وولد را افزایش دهد. اما اینکه چرا عدم نشاط اجتماعی جاری است خود عوامل اقتصادی و فرهنگی دارد که لازم است بررسی شود.
موضوع دیگر این که در شرایط حاضر مشکلات اقتصادی و بیکاری پررنگ تر شده و بر کاهش ازدواج و به تبع آن کاهش جمعیت دامن زده است. زمانی که جوان شغلی ندارد و استقلال بدست نیارورده انگیزه ای هم برای ازدواج در وی شکل نمی گیرد.
نکته دیگری که بر سر راه مشکل جمعیت ایران قرار گرفته ازدواج های ناموفق است. متاسفانه آمار جدایی ها در شهرهای بزرگ روند افزایشی دارد و بیشتر این طلاق ها در سالهای اول ازدواج صورت می گیرد که علاوه بر آسیب های فراوان روحی و روانی فرزند آوری را هم تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین راه اندازی مراکز مشاروه و تقویت هر چه بیشتر آنها می تواند در این زمینه کارگشا باشد.
مقوله دیگری که کمتر روی آن سرمایه گذاری شده زنانی هستند که همسرانشان را از دست داده اند و تبلیغ و تسهیل برای ازدواج مجدد آنها انجام نمی شود. اگر برای تسهیل ازدواج مجدد افراد اقداماتی صورت گیرد گام بزرگی است.
با توجه به وجود مشکلات اینچنینی بر سر راه افزایش جمعیت رفع هر یک از آنها مسئولیت هایی را متوجه دولت و مجلس خواهد کرد. یکسری گره گشایی ها در حوزه های فرهنگ سازی است. در برخی از گروه ها ازدواج به عنوان عارضه و یا مسئله که محدود کننده است تلقی می شود. این موضوع نشان دهنده این است که از فرهنگ قرآنی فاصله گرفته ایم. بر این اساس علما، مراجع حوزه های علمیه دانشگاه ها رسانه ها و صدا و سیما باید وارد میدان عمل شوند تا فضا را فضایی کنیم که ازداوج خداپسندانه است و برای رشد تعالی ازدواج نقش اول را بازی می کند.
اولین کاری که دولت باید برای رفع موانع افزایش جمعیت انجام دهد سرمایه گذاری برای اشتغال است. وقتی فرد دست به زانوی خود گرفت هم مفاسد کاهش پیدا می کند هم آمادگی برای زندگی جدید ایجاد می شود. الان بیکاری به خانواده ها فشار می آوردو جوانان و نیروهای مولد جامعه سربار خانواده خود شده اند و تا زمانی که این مشکل وجود داشته باشد آمار ازدواج چشمگیر نیست.
اقدام دیگر دولت باید تسهیل ازدواج باشد. دولت باید با مکانسیم های تشویقی مانند وام ازدواج و فراهم آوردن اماکنی که با مخارج کم جشن ازدواج را برپا می کند به جوانان کمک کند. مجلس هم لازم است در این مسیر با همراهی برنامه های دولت و ایجاد راهکارهایی برای رفع موانع ازدواج مانند اشتغال هر چه بیشتر جوانان از این مشکلات گره گشایی کند.