ادب و هنر

فرهنگ‌سازی با شوخی‌های نابجا

این روز‌ها در فروشگاه‌های فروشنده این پوستر‌ها یک پوستر جدید تبلیغاتی وجود دارد که در آن تصویر بزرگ مهران مدیری به همراه یک گروه چند ده نفری از همه بازیگرانی است که در این سال‌ها آن‌ها را در تلویزیون به عنوان بازیگران چهره‌های طنز دیده‌ایم. از جواد رضویان که در سیبِ خنده و ساعتِ خوش بازی کرده گرفته تا سیامک انصاری که به نوعی در همه مجموعه‌های طنز مهران مدیری به ایفای نقش پرداخته است؛ در این تصویر هستند. این مجموعه جدید با نام شوخی کردم وارد بازار شده است. (تاکنون دو قسمت از این مجموعه از فصل اول آن وارد بازار شده است.)
سید مجتبی مومنی- در گذشتههای نه چندان دور مغازهها یا مجموعههای فرهنگی بودند که در ازای مبلغ کمی پول و یک امانت نامه به عنوان ضمانت، مثل شناسنامه، یک فیلم ویدیویی برای مدت یک یا چند شب کرایه میدادند. این پدیده را میتوان سرآغاز و تاریخچه شکل گیری شبکه خانگی دانست؛ فیلمهایی که همه اعضای خانواده آن را در خانه خود با نمایشگر و ویدئو میدیدند. بعداز مدتی با پیشرفت فناوری و از راه رسیدن سی دی و دی وی دی این فیلمهایی ویدیویی جای خود را به سی دیها و دیویدیها دادند. فیلم با کیفیتهای بهتر با مدت زمانی بیشتر در دسترس مخاطب قرار میگرفت.

فیلمهایی که به‌‌ همان روش کرایه داده میشد یا فروخته میشدند دیگر در سوپر مارکتها و فروشگاههای زنجیرهای و لوازم التحریر فروشیها هم بودند. این فبلمها معمولا بعد از مدتی از روی پرده سینما به روی دکهها و مراکز فروش فیلم، و فروشگاههای فرهنگی پا میگذاشتند. همزمان با همین دورهها بود که فیلمهایی خارجی و سریالهایی که فصل بندی (سیزن) داشت وارد بازار شد. سریالهایی مانند فرار از زندان و لاست که دارای قسمتهای طولانی و فصل بندیهای مدت دار با جذابیتهای لازم بود. همین زمان بود که تولید محصولات خانگی کلید خورد و در سالهای ۸۷ تا ۸۸ این محصولات سینمای خانگی فصل و بخش دار ایرانی هم وارد بازار پخش شد.

محصولاتی که کار خود را با «قلب یخی» شروع کردند و به «قهوه تلخ»، به کارگردانی مهران مدیری، و نیمه تمام‌‌ رها شده رسید. فیلمی که در اواسط آن دیگر تولید و روانه بازار نشد. اتفاقی که شاید بیشتر از هر چیزی توهین به شعور مخاطبانی به حساب میآمد که برای این آثار وقت و هزینه پرداختند و حالا کسی به به اعتمادشان پاسخ نمیدهد. قهوه تلخ بعد از اینکه قسمتهای زیادی از آن پخش شد و نزدیک بود به پایان برسد ناتمام ماند و مهران مدیری بعد از مدتها سکوت مجموعه دیگری با عنوان «ویلای من» را آماده انتشار کرد و در اولین قسمت روبروی مخاطبانش نشست تا ناگفتهها را برای مردم بازگو کند. در واقع مدیری میخواست به این شکل دل مخاطبانش را به دست بیاورد و بیشتر برای دلجویی آمده بود تا بازگو کردن ناگفتهها.

او به مردم قول داد ان اتفاق تلخ تکرار نمیشود. شاید بیراه نباشد که استقبال نامطلوب از «ویلای من» گواه است که عملکرد نامناسب تولید کنندگان سریالهای ویدیوئی باعث به وجود آمدن فضای بیاعتمادی و دلسردی در بین مردم شدند.

فارغ از بد قولی و بیاعتمادی مردم به این فیلمها روند قارچ گونه تولید این محصولات و سرعت انتشار آنها، به دلایلی مثل به سود رسیدن و فروش در بازار، به عاملی برای بیمحتوا شدن آن تبدیل شد. به طوری که این مجموعهها که تهیه کننده یا کارگردان بیشتر آنها مهران مدیری بوده است، این سیر صعودی در بیمحتوایی را به سرعت طی میکنند. قهوه تلخ، ویلای من و گنج مظفر از همین دست از فیلمها هستند. شاید یکی از عواملی که مدیری در جذب مخاطب از آن بهره زیادی میبرد جوایزی است که برای خرید محصولات و سی دی آثارش در نظر میگیرد. جوایزی که در آن آپارتمان مبله تا خودرو سواری وجود دارد.

 

  فروش محصولات به چه قیمت؟

این روزها در فروشگاههای فروشنده این پوسترها یک پوستر جدید تبلیغاتی وجود دارد که در آن تصویر بزرگ مهران مدیری به همراه یک گروه چند ده نفری از همه بازیگرانی است که در این سالها آنها را در تلویزیون به عنوان بازیگران چهرههای طنز دیدهایم. از جواد رضویان که در سیبِ خنده و ساعتِ خوش بازی کرده گرفته تا سیامک انصاری که به نوعی در همه مجموعههای طنز مهران مدیری به ایفای نقش پرداخته است؛ در این تصویر هستند. این مجموعه جدید با نام شوخی کردم وارد بازار شده است. (تاکنون دو قسمت از این مجموعه از فصل اول آن وارد بازار شده است.)

این مجموعه به لحاظ ساختار شامل چند بخش ثابت است،‌‌ همان مدل ساختاری که در دهه هفتاد در ساعت خوش تجربه شد؛ بخشهای ویژهای که همهشان به موضوع آن قسمت میپردازند.

 تصویر با کیفیت بسیار عالی از جمله خصوصیتهای این مجموعه است. اما استفاده از الفاظ نابجا و بعضا زشت که متاسفانه این روزها به بهانه طنز و شوخی بودند گریبان گیر سریالهای طنز است در این مجموعه به چشم میخورد.

حضور خانمی ویلونیست در کنار یک آقا که با آکاردئون هم نوازی دارند؛ از جمله میان برنامههای مجموعه شوخی کردم است. اینکه کدام مرجع محتوایی بر محصولات ویدئویی خانگی نظارت میکند یکی از سئوالات ذهنی نگارنده است.

 اینکه این آثار ممیزی میشوند یا نه؟ چه مرجع قانونی بر انتشار و تبلیغ حضور خانم ویولن زن نظارت دارد.

آیا لازم نیست آثاری این چنینی باعث ایجاد سبک و مدلی در بین مردم شوند، قبلا بررسی شوند؟ این گونه آثار میتوانند با یک فرهنگ سازی غلط و نادرست خیلی از آداب و رسوم نابجا را در بین مردم رواج داده و قبح زشتی خیلی از این موارد را هم از بین ببرند.

 آیا غیر از این است که بیشتر سود تولید چنین محصولات بیمحتوایی تحت لوای شبکه خانگی تنها به جیب عدهای از سرمایه گذارانی که میخواهند با تبلیغات این مجموعه برای فروش به سود خود برسند؛ میرسد و تنها اثر آن بر مردم تخریب ارزشها و داشتههایشان است؟

https://shoma-weekly.ir/PXOFx7