دکتر  حسن لاسجردی - حزب عدالت و توسعه باتوجه به مجموعه سیاستهایی که آقای رجب طیب اردوغان در دور دوم نخست وزیری‌اش مطرح کرد، یعنی بحث‌های مرتبط با توسعه، حقوق اقلیت‌ها، نقش آفرینی ترکیه در منطقه و فضای بین‌المللی و همچنین مباحث مربوط به موضوع نگاه ترکیه و ترکیه جدید این ذهنیت را به وجود آورد که ترکیه علاقمند است به نوعی یک فضای جدید را تجربه کند که در این فضای جدید، ترکها همدلی و همسویی بیشتری با کشورها، ملت‌ها و دولتها خواهند داشت؛ از طرف دیگر همه متصور بودند که کشور ترکیه استقلال یا خوداتکایی بیشتری در نگاه‌های کلان خواهد داشت. از همه مهمتر اینکه ترکیه در فضای اقتصادی جدید تلاش می کند به دلیل منافع و مصالح اقتصادی یک رفتار همراه با احتیاط و حسابگری از خودش به نمایش بگذارد. آنچه که در طول سالهای گذشته و در دوران دوم نخست وزیری اردوغان انجام شده این است که این دوران از یک سو برای ترکیه توفیقات اقتصادی داشته و فضای کسب و کار را رونق بخشیده و از سوی دیگر حزب عدالت و توسعه بر اساس نگاه آقای اوغلو تلاش کرده بحث احیای نگاه عثمانی را مطرح کند یا در سیاست خارجی خودش به دنبال آن باشد؛ اما مجموعه برآوردها در حال حاضر برخی نکات تاریک و مساله دار را در پرونده حزب عدالت و توسعه نشان می‌دهد. نکته اول این است که مسیر نگاه ترک‌ها در سایه نگاه‌های اوغلو به ویژه از سال 2008 که وی تفکر استراتژیک عمیق را مطرح کرد از منطقه به دیدگاه جهانی سوق داده شد و در این فضا با توجه به اینکه آنها بنیه، امکانات و استعدادی لازم را ندارند، هزینه‌های زیادی را متحمل شدند و خواهند شد. نکته دومی که در حزب عدالت و توسعه وجود دارد این است که این حزب در گذشته شعار حمایت، هواخواهی مردم و توجه به طبقات زیرین اجتماعی را مطرح می‌کرد و خاستگاه خودش را از انتخابات شهر و روستا آغاز کرد تا به اینجا رسید. اما در حال حاضر بسیاری بر این باورند که به جهت چیدمان سیاسی در ترکیه توجه حزب عدالت و توسعه به مسائل اجتماعی کمتر شده و در حال حاضر تلاشش حفظ قدرت است و نه پالایش آن برای حمایت و پشتیبانی از گروه‌های حزبی مختلف.

ترکیه یک جامعه چندنژادی است که مجموعه‌ای از نژادهای ترک مانند ترک‌های آناتولی، مسیحیان، کردها و گروه‌های دیگر را در بر می‌گیرد. بنابر این یکی از مواردی که مخالفان در رابطه با حزب عدالت و توسعه روی آن مانور می‌دهند بحث مربوط به اقلیت‌هاست. فشارهایی که اکنون دولت علیه کردها و علوی‌ها دارد نشان دهنده آن است که شعارهای دولت محقق نشده است. در حال حاضر دولت در حوزه وعده‌ها و قول و قرارهایی که پیش از این داده بود دچار برخی چالش‌ها شده است.
در حقیقت یکی از مسائل مهمی که دولت اکنون به عنوان مناقشه به آن نگاه می‌کند موضوع کردهاست؛ دولت در انتخابات پارلمانی گذشته شرایطی را فراهم آورد که احزاب کرد توانستند رای مناسبی در پارلمان کسب کنند؛ یعنی برخی از آنها وارد پارلمان شدند و برخی دیگر نیز گفت و گوهایی با دولت داشتند. اما به رغم تمام اقدامات دولت برای مناطق کردنشین باز هم برخی معتقدند که دولت توجه جدی به موضوع کردها و دادن امتیازات لازم به آنها ندارد. در نهایت هنوز کردها به عنوان یکی از مسائل مهم و یکی از دغدغه‌ها نزد سیاستمداران مورد توجه هستند.
در حقیقت چرخش دولت عدالت و توسعه در سالهای اخیر از شعارهای مهم گذشته مانند صفر کردن مشکلات با همسایگان توجه به منطق و شرق، فاصله گرفتن از اروپا و توجه به اندیشه‌های اسلامی از جمله نکاتی است که در شرایط فعلی به عنوان برخی از ملاحظات و موانع راه حزب عدالت و توسعه نام برده می‌شود. در نهایت آنچه شاید خیلی مهم باشد این که حزب عدالت و توسعه به رغم تمام تلاشها، برنامه‌ریزی‌ها و فضای مناسب هواخواهی و محبوبیتی که در گذشته داشته برخی رفتارهایش در داخل جامعه ترکیه توسط مردم، گروه‌ها، احزاب وفرقه ها مورد نقد قرار گرفته است. مجموعه این عوامل سبب شده که مقداری از فضای اوج محبوبیت این حزب و این مجموعه سیاسی کاسته شود.
مهمترین بخش مجموعه اختلافاتی که بین حزب عدالت و توسعه و گروه‌های مخالف حال چه کمالیست‌ها و چه دیگر گروه‌ها وجود دارد بحث سیاست خارجی است. در حال حاضر مهمترین محل اختلاف نظر حزب عدالت و توسعه با گروه‌های رقیب روی بحث سیاست خارجی است؛ بحثهای مرتبط با عراق، سوریه، بحرین و... بسیاری معتقدند مجموعه اتفاقات و اتخاذ خط مشی‌ای که ترکیه در ماه‌های اخیر داشته با فضایی که قبلا حزب عدالت و توسعه در آن رأی آورد و اصطلاحا در آن فضا تمرکز و توجه مردم را جلب کرد، متفاوت است. همچنین بحثمربوط به مسائل حقوقی اقلیتها نیز در پارلمان باعث بروز اختلافاتی با حزب حاکم شده است. بسیاری از احزاب بر این باورند حزب اردوغان به دلیل محبوبیتی که کسب کرده و یکه تازی میدان انتخابات، دچار غرور سیاسی شده و بسیاری از احزاب دیگر را به حساب نمی‌آورد؛ به خصوص احزابی مانند کردها، سکولارها و لیبرالها که به عنوان نیروی معارض شناخته می‌شوند. مجموعه نگاه‌ها روی این موضوع متمرکز شده که حزب عدالت و توسعه در شرایط فعلی یکه تاز میدان سیاست شده و به دیگر احزاب و گروهها توجهی ندارد. همچنین بحث حقوق سازمانهای مختلف مانند رسانه‌ها و حوزه نشر دانشگاه‌ها نیز مورد توجه و نقد جدی بسیاری از فعالان حوزه سیاست به ویژه احزاب و گروه‌ها قرار دارد. احزاب و گروه‌های سیاسی بر این باورند که به دلیل اشراف و تسلطی که حزب حاکم ترکیه بر مراکز قدرت داردع در یک پروسه 10 ساله آمده و تلاش دارد رقبا را از میدان به در کند. در ترکیه فعل شرایط فعالیت سیاسی بر رقبا جهت اینکه بتوانند چرخش نخبگان و جابه جایی نخبگان را شکل دهند، وجود ندارد. بنابر این در این شرایط دولت توسط گروه های مختلف به انحصارطلبی و جلب توجه به وسیله‌های گوناگون متهم می‌شود.
باید توجه داشت ترکیه روابط اقتصادی متعددی با کشورهای منطقه وبیرون دارد و در حال حاضر تلاش دارد بحثهای اقتصادی را هم به سمت کشورهای غربی و هم کشورهای شرقی ببرد و این رویکردش نوسان دارد. در مجموع نوسانات اقتصادی که جامعه ترکیه با آن مواجه است نیز مخالفان را به نقد علیه حزب حاکم واداشته است.