مدتی است که همه ما عادت کرده ایم به  ساعاتی از جمعه شب هایمان را جلوی رسانه ملی  و با دیدن مجموعه تاریخی کلاه پهلوی بگذرانیم، اما در گذار این لحظه ها دیدن برخی از صحنه های جنجالی و غیرحقیقی این فیلم و به ویژه تمرکز موضوع آن بر روی مسأله کشف حجاب زنان در عصر پهلوی ما را بر آن داشت تا به سراغ حجت الاسلام دکتر عبدالله متقی زاده ناقد فیلم و عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیمای قم رفته و طی یک گفتگو از بایدها و نبایدهای ساخت این مجموعه و مجموعه های تاریخی دیگر توسط صدا و سیما آگاه شدیم.

•    برشی مختصر درباره وضعیت حقیقی کشف حجاب در عصر پهلوی اول از تاریخ را برایمان نقل کنید؟
در مقطعی که در ایران برخورد با مسأله حجاب صورت گرفت افراد جاه طلبی مثل رضاخان در ایران و آتاترک در ترکیه از سوی استعمار به خصوص با محوریت انگلستان مأموریت پیدا کردند که فرهنگ غربی را رواج دهند و فرهنگ اسلامی را کم کم محو کنند، یکی از شاخص های بسیار مهم در فرهنگ اسلامی مسأله حیا، عفاف و پاکدامنی زن مسلمان است، که رضا خان با عنوان تمدن و نوگرایی و رواج روشنفکری به حذف و کنار زدن حجاب اقدام کرد و شکل و شمایلی جدید را در بین جامعه زنان و مردان ایران اسلامی رواج داد البته این مسأله به دلیل اینکه جبری بود از طرف مسلمانان با بازخورد جدی منفی مواجه شد و مسلمین دیدند که این مسأله با دیانت آنها ناسازگاری دارد و لذا جامعه واکنش دینی را از خود نشان داد و با محوریت تفکر دینی مرجعیت به مبارزه با این پدیده ضد اسلامی پرداخت اما در این بین متأسفانه عده ای به دلیل اینکه استعمار با عنوان تمدن جلو آمد فریب خوردند ولی این به معنای آنچه که در روایت ضیاء الدین دری در کلاه پهلوی از این واقعه آمده است نیست.

•    روایت کلاه پهلوی از پذیرش جریان کشف حجاب با جامعه زنان آن عصر تا چه اندازه هم خوانی دارد؟
در این روایت به گونه ای جامعه به تصویر در می آید که گویا همه این مسأله را پذیرفته اند این طور نیست، بلکه در حقیقت اقلیتی از جامعه این تفکرات غرب گرایانه رضاخان را پذیرفتند و اکثریت جامعه به مبارزه با این تفکر بر محور مرجعیت و روحانیت شیعه پرداختند و به نظر می رسد این برشی که از تاریخ در فیلم کلاه پهلوی زده شده است برشی تاریخی در ذهن کارگردان و فیلم نامه نویس است وگرنه تاریخ ایران و انقلاب اسلامی و انقلاب مشروطه به این شکل نیست که هرچه رضاخان که عامل دست نشانده غرب است بگوید رواج پیدا کند و قطعا این چنین نیست که غلبه جامعه آن زمان با زنانی بوده که در فیلم به نمایش گذاشته می شوند اکثریت زنان ما مسأله کشف حجاب را نپذیرفتند و عده ای که فریب خورده بودند و البته در اقلیت هم بودند آن را قبول کردند و روایت فیلم از اصل در خصوص پذیرش رفع حجاب توسط بیشتر زنان غلط و مجهول است و منطق در این زمینه حکم می کند که این کار از اصل با فرهنگ دینی ما در تضاد است.تمام کنش و واکنش فیلم از همان ابتدا نمایش پذیرفتن کشف حجاب رضاخانی از سوی زنان است و انگار در جامعه کسی نیست که این تفکر را پذیرا نشده است این درحالی است که در جامعه دینی ما این امر از اصل باطل است.

•    چقدر در داستان این فیلم شاهد بیان حقیقت در خصوص شخصیت ها و حوادث هستیم؟
 آنچه که بسیار مهم است این است که قرار است در فیلم مطابق عنوان آن به فجایع عصر پهلوی پرداخته شود اما متأسفانه دراین درام یک سری از حقایق نظیر نمایش عوامل اصلی این واقعه و عامل اصلی ترویج تفکر سکولاریسم  و بی دینی و رواج فمنیسم که انگلیس است مشاهده نمی شود و به جای آن می بینیم به کشورهای دیگر مثل فرانسه که از نفوذ کمتری برخوردارند می پردازد و نقش انگلستان به عنوان رهبر و مدیر این برنامه ها و شاه به عنوان پیاده نظام او بسیار کمرنگ است.
در این فیلم یک سلسله ذهنیت ساختگی کارگردان و نویسنده را می بینیم که ابتدا شخصیت ها و حوادث ساختگی را بر مبنای امور ارزشی می سازد به طور مثال فرزند یکی از مشروطه خواهان شهید اقدام به تأسیس شهری به نام سامان می کند و یا زنان فیلم بر خلاف تصور مخاطب در مجامع فرهنگی و متمدن قدم می گذارند این در حالی است که هیچ یک از این تصاویر ایجاد ذهنیت منفی برای مخاطب نمی کند بلکه ممکن است این سوال ذهن او را مشغول کند که پس پهلوی هم زیاد بد نبوده! این شخصیت های ساختگی برای روایتگری آورده شده اند ولی از روایت اصلی و حقیقی خبری نیست.

•    سوال جدی این است که ما تا چه اندازه به واسطه درام می توانیم در تاریخ تصرف کنیم آیا این امر مشروط به تغییر کل یک روایت تاریخی است؟
 به نظر می رسد این مطلب درست نباشد، اگر ما قصد داریم یک نقل تاریخی کنیم، این نقل نباید منجر به تحریف تاریخ شود اما در کلاه پهلوی ما شاهد تحریف تاریخ هستیم این در حالی است که ما در فیلم های تاریخی باید متعهد به اصل باشیم و در شخصیت هایی که ساخته می شود با رعایت این اصل به اقتضای درام تصرفاتی صورت بگیرد ولی در مجموع تحریف تاریخ چندان هنرمندانه نیست و در این فیلم اصل روایت صادقانه رعایت نشده است.

•    باتوجه به محتوای مدنظر فیلم ساز آیا نمایش صحنه های ضد هنجار آن هم به واسطه ابزار قرار دادن زنان توجیه پذیر بوده و مجموعه را به سمت یک فیلم فاخر رهنمون می کند؟
یکی از آسیب های جدی فیلم ارتباط   زنان با مردان نامحرم است که جزء ارتباطات ناسالمی است که از حد و حدود فرهنگ دینی ما خارج است، زنان فیلم علاوه بر نادیده گرفتن شئون دینی شئونات فرهنگی را هم رعایت نمی کنند و در مقابل فرهنگ غرب خودباخته و رها هستند و ایراد فیلم در این است که به تقیبح این روابط نپرداخته بلکه این روابط را یک ارزش تلقی کرده است و این همان چیزی است که امروزه در شبکه های «فارسی وان» و «voa» دیده می شود و در اصل علاوه بر اینکه بار آموزشی مثبت ندارد بلکه جنبه ترویجی به خود گرفته است و برای تقبیح این روابط البته در فیلم می توانست به نمایش آسیب های رابطه های نامشروع در عصر رضاخان مثل فروپاشی خانواده بپردازد تا موثر باشد.آنچه در این فیلم از نمایش روایات استنباط می شود این است که به واسطه فیلم تاریخی یک ناهنجاری را تبدیل به هنجار می کنیم ، نمایش ارتباط زن و مرد با یکدیگر یک ناهنجاری است و هرچند در زمان طاغوت این مسأله وجود داشت و ترویج می شد اما این بحث باید طوری مطرح می شد که با هنجارهای جامعه کنونی هم خوانی داشته باشد و البته این مورد باید با اتکا به اصل نمایش غیرمستقیم ساخته و پرداخته می شود. علاوه بر آنچه گفته شد در قسمت های اخیر هم نمایش شراب خواری به عنوان یک تابو به راحتی مطرح می شود و در یک کلام مشکلات منکراتی در جامعه به شکل زیبا و نه تقبیح شده به نمایش گذاشته می شود و به صورت مد در جامعه رواج پیدا می کند و در حقیقت در همین نقطه ناکارآمدی فیلم مشخص می شود.

•    در مجموع برای جلوگیری از افتادن در دام تحریف تاریخ، چه نسخه ای می توان برای نزدیک شدن به این عرصه مهم و کارآمد پیچید؟
آنچه به نظر می رسد نسبت به نقل تاریخی در فیلم باید فکر شود و با دقت عمل گردد به گونه ای که نه تحریف تاریخ صورت بگیرد و نه ترویج باطل، ترویج باطل هنر نیست، تقبیح باطل هم باید به شکلی نمایش داده شود که نتیجه بخش باشد ولی در کلاه پهلوی خلاف این امر صورت گرفته است و علاوه بر اینکه پیام اصلی در فیلم به نمایش درنیامده به جنایات پهلوی در رابطه با موضوع اصلی فیلم هم پرداخته نشده و در نتیجه به شکل معکوس نتیجه داده است ما البته در فیلم هایی که از بودجه بیت المال در ساختشان استفاده می شود باید به این نکته توجه داشته باشیم که آنچه مورد نظر مقام معظم رهبری و بزرگان مذهبی ما است تأمین شود و آن عبارت است از هدایت مخاطب به سمت خوبی ها و دوری کردن از بدی ها و هدایت به سمت خداوند و هنر متعالی