بر اساس فرایند ترسیمی مقام معظم رهبری انقلاب، هنوز ما در سومین مرحله فرایند انقلاب یعنی «تشکیل دولت اسلامی» قرار داریم.

معظم له در 14/9/79 در جمع کارگزاران نظام ضمن تشریح فرایند پنج مرحله‌ای انقلاب اسلامی فرمودند: ما تا کنون یک نظام اسلامی را مهندسی کرده‌ایم و طراحی و پایه‌ریزی نموده‌ایم که دارای قوای سه گانه است و وظیفه هر کدام زیر نظر ولایت فقیه مشخص شده و وظیفه دولت و مسئولیت‌های آن نیز در این طراحی مشخص شده است، ولی هنوز دولت اسلامی نداریم و یا ویژگی‌های یک دولت اسلامی را هنوز در صاحب‌منصبان و مجریان به طور کامل نمی‌توان یافت.

اینک پس از 16 سال هنوز رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند در مرحله تشکیل دولت اسلامی هستیم و نتوانسته‌ایم چنین دولتی را تشکیل دهیم.

همه انقلاب‌ها با مشکل کادرسازی و ایجاد ساختارهای جدید دولت در سال‌های اول خود مواجه هستند، چون انقلابیون از تجربه اداری لازم برخوردار نیستند و ساختارهای گذشته نیز در برابر تغییرات ناشی از انقلاب مقاومت می‌کنند و عناصر واگرا از انقلاب نیز قدرت انقلاب را در این امر مهم می‌کاهند.

از آنجا که انقلاب اسلامی ایران طلایه‌دار نهضت جهانی اسلام در تاریخ معاصر است. بنابر این پیاده‌سازی الگوی دولت اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار است. البته پسوند‌های دفاع مقدس، سازندگی، اصلاحات، عدالت و اعتدال همراه دولت‌های بعد از انقلاب اسلامی هیچ کدام ماهیت دولت اسلامی را نشان نداده و فقط بازتاب دهنده شرایط سیاسی و اجتماعی کشور و عامل رأی‌آوری از ملت بوده‌اند.

علت اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی با صراحت اعلام می‌کنند که هنوز دولت اسلامی تشکیل نشده، این است که دولت های شکل‌گرفته تا کنون از یک الگوی کاملا اسلامی پیروی نکرده و شاخصه های یک دولت اسلامی کامل را دارا نبوده‌اند.

دولت دفاع مقدس، اقتصادش دولتی، عناصر کارگزاران آن بعضا سوسیالیست‌گرا بودند.

دولت سازندگی، اقتصادش لیبرال، فرهنگش لیبرال و مدیریت آن تکنوکراتی و غیرانقلابی بوده.

دولت اصلاحات، سکولار در فرهنگ و مدیریت، تداوم اقتصاد لیبرالیستی و لیبرالیسم در سیاست و فرهنگ بوده و سازش با غرب بوده .

دولت عدالت، اقتصاد شبه دولتی، و تقویت ارزش‌های دینی و انقلابی در دولت و مجریان و پوپولیست اجتماعی بوده.

دولت اعتدال، اقتصاد لیبرالی، فرهنگ لیبرالی و مدیریت تکنوکراتی دارد.

بنابر این هیچ کدام از این دولتها شاخصه‌های دولت اسلامی را بطور کامل دارا نبوده‌اند. لذا جامعه‌سازی اسلامی نیز به تأخیر افتاده است.

دستیابی به دولت اسلامی به انقلاب اقتصادی و انقلاب فرهنگی و انقلاب اداری جدیدی نیازمند است تا با تشکیل دولت اسلامی مقدمه ایجاد جامعه اسلامی و کشور اسلامی به تعبیر مقام معظم رهبری فراهم گردد.

اگر چه تشکیل دولت اسلامی هنوز بیشتر شبیه یک آرمان نظری است، اما عموم مسلمانان و به خصوص ملت انقلابی ایران معتقدند که مفهوم دولت اسلامی یک مابه ازای عینی و واقعی دارد که در هر عصر و مکان به فراخور مقتضیات امکان حدوث و تکامل را دارد. لذا تلاش برای تشکیل دولت اسلامی از روز اول شروع شده، منتها اُفت و خیز داشته، پیشرفت و عقب‌گرد داشته، در جاهایی موفق بودیم، در برهه‌ای موفق نبودیم. بعضی از ماها وسط راه پایمان لغزید، بعضی از ماها در اصل هدف مردد شدیم، بعضی از ماها نتوانستیم خود را نگه داریم، دلبسته به رفتارهای طاغوتی شدیم(8/6/84)مقام معظم رهبری.

لذا اغلب مشکلات امروز کشور ناشی از تردیدهای گذشته و حال کارگزاران نظام در تحقق مفهوم «دولت اسلامی» است.

دولت اسلامی چیست؟

دولت اسلامی یک الگوی ایده‌آل و آرمانی است که ضمن بسترسازی برای حمایت سیاسی و اجتماعی مؤمنانه‌ شهروندان و اثبات کارآمدی اسلام در اداره جامعه موجبات افزایش کیفیت زندگی مادی و معنوی مردم را فراهم می‌کند، دولت اسلامی تعالی‌طلب و رسالتش درمان غرب‌زدگی جامعه ایران است. دولت اسلامی محصول نوسازی فرهنگ سیاسی در ایران مبتنی بر اصول و ارزش‌های انقلاب است.

در واقع دولت اسلامی آغازی بر توزیع خاصی از ارزش‌ها، امتیازها، هنجارها و مهارت‌های سیاسی، مبتنی بر معیارها و شعارهای انقلاب اسلامی است. الگوی دولت اسلامی از منظر رهبر فرزانه انقلاب یکی از منزل گاه‌های ملت مسلمان ایران برای نیل به «جامعه اسلامی» است.

به تعبیر معظم له، معنای شعار دولت اسلامی این است: که ما می‌خواهیم اعمال فردی، رفتار با مردم، رفتار بین خودمان و رفتار با نظام‌های بین‌المللی و نظام سلطه امروز جهانی را به معیارها و ضوابط اسلامی نزدیکتر کنیم.

شاخص‌های دولت اسلامی

دولت اسلامی نمونه آرمانی ممکن است که در نهایت مقدمه دولت مصلح و کریمه حضرت صاحب‌الزمان(عج) قلمداد گردد.

در این الگوی ایده‌آل، تعادل و توازنی قابل پیش‌بینی بین ثبات و بنیان مرصوص دولت اسلامی با ضرورت تغییر و تکامل مداوم تا تشکیل دولت حکمت و عدالت حضرت بقیه‌الله الاعظم(عج) برقرار می‌گردد.

این شاخصها عبارتند از:

1- هم گفتمانی با انقلاب اسلامی

2- کارآمدی

الف) کارگزاران صالح و متدین و انقلابی خودساخته و پاکدست و برخوردار از سلامت اعتقادی و اخلاقی

ب) برنامه‌ها و قوانین اسلامی در حوزه‌های فرهنگ، اقتصاد، امنیت، اخلاق، و روابط اجتماعی

3- برخوردار از حکمت و خردگرایی در تصمیمات و اقدامات و مواضع

4- متکی به ظرفیت‌های درون‌زای داخل کشور

5- عدالت‌خواه و عدالت‌گرا و عدالت‌منش

6- قانون‌گرایی و پایبندی همه کارگزاران به قانون

7- مبارزه با فساد، فقر و تبعیض

8- استکبارستیز و برخوردار از سیاست خارجی مبتنی بر ایدئولوژی اسلام

9- متکی به مردم‌سالاری دینی

10- مستقل و بدون وابستگی به غرب و شرق و متکی به خود

نشانه‌های عدم تحقق دولت اسلامی

1- توسعه شکاف اقتصادی بین فقیر و غنی

2- فقدان مظلومیت درخروجی مراکز آموزش عالی و عدم تربیت نسل جوان تراز انقلاب اسلامی

3- گسترش فساد در سیستم اداری و اقتصادی

4- گسترش فرهنگ غربی و سبک زندگی غیراسلامی

5- عدم دقت در گزینش مدیران و کارگزاران بر اساس معیارهای ارزشی و دینی و اسلامی

6- فقدان فریضه امر به معروف و نهی از منکر و نظارت همگانی در جامعه و مقاومت در برابر آن

7- گرایش به بیرون در توسعه و پیشرفت