سید حسین قائمی- فیلم و سریال های مناسبتی را می توان یکی از پدیده های نو و شاید هم در خور توجه در کشور دانست.

مجموعه‌هایی که در مناسبت ایامی خاص ساخته یا این که اکران می شوند. این که این مناسبت چه روز یا هفته ای باشد کمی در عناوین و نوع ساخت و پخش این مجموعه ها اثر دارد. مثلا اگر مناسبت مذکور یک روز باشد از شب قبل از مناسبت پخش این مجموعه ها شروع می شود و تا انتهای روز بعد ادامه دارد. این مجموعه فیلم و سریال ها در مورد مناسبت های هفتگی جلوه دیگری دارد و از جمله محاسن آن پرداخت به موضوع از ابتدا تا انتهای آن است و اثرات خود را به خوبی دارد.

در حدود یک دهه اخیر هفته نیروی انتظامی از آن  هفته‌های پر بار رسانه ای به خصوص در حوزه پخش فیلم و سریال بوده است. هفته ای که در بعضی از  سال‌ها هر شب یک فیلم سینمایی یا بعضا تلویزیونی از یکی از  شبکه ها پخش می شد و شبکه ای دیگر میزبان یک داستان سریالی با همین مضمون بود. با توجه به دایره فعالیت نیروی انتظامی ساخت مجموعه های گوناگون چند مزیت دارد که یکی از آن ها که به نظر مهمترین آن هم باشد، آشنایی مردم با وظایف آن ها و بعضا آشنایی با قوانین مختلف در حوزه های مختلف است.

به نظر می رسد وجود یک تفکر فرهنگی و نگاه فرهنگ سازانه به این مجموعه توانسته تا در چند ساله اخیر با نیتی فرهنگی و فرهنگ ساز این راه را طی کند. اثرات مثبت این مجموعه را می توان در نظر سنجی های مردمی در مورد آشنایی با قوانین و جرائم دید. اگر بخواهیم تنها  مجموعه‌های داستانی(و نه تک ساخته های سینمایی و تلویزیونی) ساخته شده با موضوع و یا محوریت نیروی انتظامی را دسته بندی کنیم به چند دسته بزرگ می‌رسیم و در ادامه به معرفی کوتاه و مختصر از هر کدام از آن ها می‌پردازیم.

  داستان های اعتیاد

اعتیاد را یکی از بلاهای خانه مان سوز بشری و شاید یکی از میراث عصر مدرن برای انسانها می توان دانست. پدیده ای که در بر هم زدن بنیاد خانواده و شکستن آدم ها بسیار موثر بوده و متاسفانه هست. یکی از مسئولیت های نیروی انتظامی در رابطه با این پدیده جلوگیری از ورود، پخش و دستگیری فروشندگان این مواد است. در این حوزه ما شاهد آثار متفاوتی هستیم. یکی از این نمونه ها مجموعه «مثل شیشه» است، سریالی به کارگردانی جواد مزدآبادی که به سفارش اداره سینمایی و رادیو تلویزیونی نیروی انتظامی با مشارکت پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا ساخته شد.  این سریال با رویکردی متفاوت، معضل اعتیاد و مواد روانگردان را میان نسل جوان به تصویر کشید. «مثل شیشه» درباره زندگی 2 جوان بود که ناخواسته وارد باندهای تولید مواد مخدر می شوند. یکی از آنها دانشجویی نخبه است که در برخورد با باندهای قاچاق تسلیم وسوسه در آمدزایی حاصل از تولید شیشه شده و با ورود پلیس به داستان، گره هایی در قصه ایجاد می شود. در مجموعه مثل شیشه سام درخشانی، زیبا بروفه، فقیهه سلطانی، امیرمحمد زند، حسن جوهرچی و علیرضا اوسیوند ایفای نقش کردند.

ورود مواد مخدر جدید و تهدید جوانان از سوی این مواد، موج جدیدی از سریال های پلیسی را پیرامون این موضوع ایجاد کرد. «پرواز در حباب» اولین نمونه در این جریان بود که بیشتر نگاهی هشدار دهنده و آگاهی بخش به  خانواده‌ها و نسل جوان را در برمی گرفت. «پرواز در حباب» به کارگردانی سیروس مقدم در سال ۸۵ روی آنتن رفت و هنرمندانی چون علی نصیریان، حامد کمیلی، چکامه چمن ماه، آرام جعفری و... ایفای نقش کردند.

در دهه هفتاد سریال آینه عبرت هم از جمله سریال هایی بود که به این معضل می پرداخت. آن مجموعه را می توان جز اولین آثار در حوزه اعتیاد دانست که با همکاری نیروی انتظامی ساخته شد.

   قتل و جنایت

پرونده های قتل و جنایت را می توان یکی دیگر از مواردی دانست که به عنوان وظایف نیروی انتظامی مطرح می‌ شود. نیروی انتظامی در این زمینه هم آثار متفاوتی دارد.

مجموعه «خواب و بیدار» به کارگردانی و نویسندگی مهدی فخیم زاده در سال ۸۲ از شبکه یک روی آنتن رفت. از ویژگی های خاص این سریال این است که برای اولین بار، حضور بانوان پلیس در عملیات های سخت و نفس گیر به نمایش درآمد. این مجموعه در آن سال توانست یکی ازسریال های موفق پلیسی به شمار آید و مخاطبان بسیاری را پای تلویزیونی میخکوب کرد. این سریال با هنرنمایی رویا نونهالی که با عنوان «ناتاشا» در فیلم ایفای نقش کرد، شخصیتی بود که به عنوان یک زن برای اولین بار در  سریال‌های پلیسی ایران از نقش های اصلی جنایی را به خوبی در معرض نمایش گذاشت. این سریال هم تصویری نسبتا بکر از باندهای نابود کننده نمایش داد.

در سال های قبل از این هم آثاری بوده اند که به طور خلاصه می توان به برخی از آن ها اشاره کرد:

مجموعه «سرنخ» به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌ کنندگی کیومرث پوراحمد. این سریال هم در دهه هفتاد و در ژانر پلیسی و معمایی ساخته شد. سرنخ ماجراهایی پلیسی است که یک پلیس اصفهانی به همراه دستیارش سعی در حل آنها دارد، که ریشه های روان شناختی و اجتماعی را در قالب نمایش به خوبی تحلیل کرد. این سریال هم مخاطب خوبی داشت و عده ای استفاده از لهجه اصفهانی و بازی جهانبخش سلطانی و بهزاد خداویسی در آن را اثر گذار تر از داستان های آن دانسته اند.

همچنین سریال «کارآگاهان» به کارگردانی حمید لبخنده و با هنرنمایی مهدی هاشمی ، کامران تفتی، رضا خندان و... در سال ۸۷ ساخته شد که سعی در ترسیم روایت هایی درباره پرونده های قتل و جرم های سنگین داشت، اما این مجموعه هم به خاطر عدم نوآوری و نداشتن موضوع و ساختار فاخر، در تاریخ چنین آثاری به عنوان یک اثر ماندگار ثبت نشده است.

  قاچاق اعضای بدن

حدود ۱۲ سال پیش سریال «پلیس جوان» به کارگردانی سیروس مقدم با حضور هنرمندانی همچون شهاب حسینی، داریوش ارجمند، پروانه معصمومی، میترا حجار و... از شبکه سه سیما روی آنتن رفت. پلیس جوان ماجرای چند خانواده که با هم ارتباط نسبی داشتند و در عین حال در دو گروه خوب و بد تقسیم می شدند را به نمایش در آورد و چند رابطه عاطفی را هم چاشنی ماجرا کرد تا در نهایت در این بستر به یک موضوع جدید پلیسی برسد، این فیلم در واقع با پرداختن به موضوع های جدیدی چون قاچاق اعضای بدن و باندهای تبهکار و مافیایی توانست تصویر بومی پلیس ایران را به نمایش در آورد و نظر مخاطبان بسیاری را جلب کرد.

مجموعه دیگر در این زمینه «سقوط آزاد» است، فیلمی به کارگردانی علیرضا امینی که در سال 13۹۰ به مناسبت هفته نیروی انتظامی از شبکه اول به نمایش در آمد. محور این مجموعه نیز عملیات های دشوار و جان فرسای پلیس در تقابل با مافیا ها و باند های ضد انسانی وابسته به خارج از کشور بود. حامد بهداد، پوریا پورسرخ، الهام حمیدی ، روناک یونسی و ... از بازیگران اصلی این مجموعه پلیسی بودند.

  جرائم اینترنتی

با پیشرفت های علمی در حوزه های سایبری و اینترنتی طبعا جرائم آن نیز وارد کشور می شوند. این روزها  توصیه‌های امنیتی از زیر نویس تلویزیون و وبلاگ‌ها به سریال ها هم رسیده اند. مجموعه «هوش سیاه» به کارگردانی مسعود آب پرور که سری اول آن در اردیبهشت ۸۹ و سری دوم در اردیبهشت سال جاری از شبکه سه روی آنتن رفت نیز به عنوان اثری شاخص در کارنامه سریال های پلیسی محسوب می شود. جرائم رایانه ای و جنگ نرم دشمنان کشورمان در فضای سایبری، موضوعی بود که دستمایه درام سریال «هوش سیاه» قرار گرفت. حسین یاری، کیکاووس یاکیده، کیهان ملکی، حمید ابراهیمی، جمشید گرگین، پیام دهکردی، کاظم هژیرآزاد و... در هوش سیاه ۲ هنرنمایی کردند.

  و اما امسال...

امسال و به مناسبت هفته نیروی انتظامی یک مجموعه دیگر برای پخش در تلویزیون آماده شده است. به گفته منتقدین این سریال اکشن ترین سریال تاریخ ایران است که مهم ترین ویژگی آن ساختار متفاوتش است...

«ماتادور» به کارگردانی فرهاد نجفی در ژانر اکشن- پلیسی که در حال حاضر(در هفته نیروی انتظامی) هر شب از شبکه یک سیما پخش می شود. داستان ماتادور درباره این است که یک مقام اروپایی برای شرکت در کنفرانسی درباره انرژی اتمی به ایران می ‌آید. گروهی از
تروریست‌‌ها شامل یک زن و دو مرد که در زمینه ایجاد نا امنی و فضای رعب و وحشت در کشور  های در حال توسعه فعال هستند، برای به هم ریختن برنامه ‌های این کنفرانس در ایران دست به فعالیت های تروریستی خطرناک
می‌‌زنند. نیروهای پلیس برای جلوگیری از خرابکاری های این تروریست ها وارد عمل می ‌شوند و...

ماتادور به کارگردانی فرهاد نجفی و تهیه کنندگی نوروز بیگی در۱۳ قسمت به سفارش ناجی هنر و بر اساس طرحی از دکتر مهدی منتظر المهدی ساخته شده است. علی رام نورایی در نقش «ماتادور»، شقایق فراهانی، پوریا پورسرخ، پولاد کیمیایی، سام درخشانی و... از بازیگران اصلی این سریال هستند.