شاخصه های «جاهلیت مدرن»
اما نکته مهم سرعت و شاخصه ها و ابزارهای جاهلیت مدرن به نسبت جاهلیت اولی است که در سایه تحول در فناوریهای نوین ارتباطی و 
اطلاعاتی به مراتب با جاهلیت اولی متفاوت است. هرچند که در اصول و اهداف تحمیلی هر دو نوع جاهلیت می توان نقاط اشتراکی را یافت. هردو نوع جاهلیت به دنبال حذف خدا از جامعه بشری هستند و طاغوت و شیاطین را جایگزین مقصود و مطلوب بشریت کرده اند. فطرت و سرشت انسانی در اثر جاهلیت متحول شده و هدف خلقت انسان را تغییر می دهد. عقل و خرد در امور جامعه بشری بایکوت شده و حس و تجربه جایگزین آن در زندگی انسان می شود.
اما تفاوت میان این دو دوره از جاهلیت این است که در دوره جاهلیت ثانی دغدغه بشر نبود علم و دانش نیست بلکه بشر امروزی بحران فقر علم و دانش را طی کرده است ولیکن با وجود رشد علمی چالش های انسانی و اخلاقی او هم توسعه یافته است.
سوال مهم در این خصوص این است که ویژگی ها و شاخص های این جاهلیت ثانی که برخی از مفسرین و فلاسفه از آن به «جاهلیت مدرن» نام می برند چیست؟. در تبیین این مسٔله مهم به تفسیرهای مقام معظم رهبری که در شرایط کنونی و در جایگاه رهبری جامعه اسلامی چالش های انسان و جهان مدرن را از نزدیک لمس کرده اند اشاره می کنیم.
«فقر فضاپل و حاکمیت رذاپل» با وجود پیشرفتهای مادّی
مقام معظم رهبری درخصوص چالش های امروز جامعه بشری با وجود توسعه علم در غرب میفرمایند:
«جاهلیّت به معنای وسیع عبارت است از غلبه و حاکمیّت نیروی شهوت و غضب انسانی بر محیط زندگی؛ این میشود جاهلیّت. جاهلیّت یعنی جوامع انسانی، تحت تأثیر تمایلات شهوی و غضبیِ عمدتاً فرمانروایان خود به شکلی دربیاید که فضائل در آن گم بشود و رذائل حاکم بشود؛ این میشود جاهلیّت.» (26/ 2/94)
اگر بشر به دانشهای مختلفی دست پیدا کند، اما روابط صحیح انسانی را نشناسد، دچار جهالت است. اگر بشر به اوج علم هم برسد، اما از لحاظ حقوق و احکام، قائل به دو گونه انسان و دو طبقه‌ی بشر باشد، این بشر جاهل است. اگر بشریت به پیشرفتهای مادّی هم برسد، اما بنای زندگی، بنای ظالمانه‌یی باشد؛ زورگویی بر زندگی مردم حاکم باشد؛ قدرتهای قوی، ضعفا را پایمال کنند؛ در دنیا نور معرفت و انسانیت نباشد؛ در دنیا فریب رایج باشد، باز هم همان جاهلیت است؛ اینهاست آن بلاهایی که بشر را دچار بدبختی و تیره‌روزی میکند(12/۱۱/70)
حاکمیت شهوت وغضب
رهبر معظم انقلاب شهوترانی و همجنس‌بازی را بخش دیگر ارمغان تمدن امروز دانسته و میفرمایند: «جاهلیّت، امروز هم در دنیا وجود دارد؛ ما باید چشممان را باز کنیم و جاهلیّت را بشناسیم؛ امروز هم عیناً همین معنا وجود دارد؛ شهوت‌رانیِ بی‌حساب، بی‌مهار، بی‌منطق. امروز منطق شهوترانی در دنیای غرب «تمایل» است؛ میگوییم چرا همجنس‌بازی را، همجنس‌گرایی را ترویج میکنید؟ میگویند خب، این یک تمایل بشری است؛ این منطقشان است. همینها که در عرصه‌ی شهوترانی و عدم رعایت هیچ خطّ قرمزی در باب شهوات جنسی و شهوات گوناگون بشری ایستادگی و توقّف نمیکنند و پیش میروند، نوبت به قساوت که میرسد، همان وضعیّت را انسان اینجا هم مشاهده میکند: انسانها را میکُشند، بی‌گناه‌ها را میکُشند، بدون هیچ جرمی ملّتها را مورد سرکوب قرار میدهند؛ این جاهلیّتی است که امروز وجود دارد؛ جاهلیّت مدرن.» (26/ 2/94)
سو استفاده از علم
بهره برداری از علم و دانش در راستای سیاستهای توسعه طلبانه غرب شاخصه دیگر جاهلیت مدرن از نظر آیت الله العظمی خامنه ای است که در همین خصوص اشاره داشته اند:امروز جاهلیّت، مسلّح و مجهّز است به سلاح علم، به سلاح دانش؛ یعنی علم که مایه‌ی رستگاری انسان باید باشد، وسیله‌ای شده است برای تیره‌روزی انسان، برای بدبختی جوامع بشری. آن کسانی که امروز به دنیا دارند زور میگویند، با تکیه‌ی به فراورده‌های دانش خود است که دارند زور میگویند؛ این سلاحی که دارند ساخته‌شده و فراورده‌ی دانش است، ابزارهای اطّلاعاتی که دارند، ابزارهای امنیّتی که دارند، ابزارهای عظیم تبلیغاتی که دارند، اینها فراورده‌های علم است؛ همه‌ی آنها در خدمت همان شهوت و غضب است. (26/ 2/94)
طغیان طاغوتی
وقتی غلبه ی قدرتهای شیطانی شد . آن وقت طغیان هست , طاغوت یعنی این ؛ افساد کردن :با یک بمب صدها هزار نفر را میکشند وحاضر به عذرخواهی نیستنداین جریان و این جبهه ی جاهلیت است اذا تولی سعی فی الارض لیفسدفیها و یهلک الحرث و النسل . 16/2/95
تنها راه رهایی از جاهلیت مدرن
تنها راه رهایی از جاهلیت مدرن و در امان ماندن از این چنین فتنۀ هولناکی که امروزه گریبانگیر جامعه بشری شده است را می توان روی ِآوردن به سوی امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف بیان کرد. تا زمانی که بشریت امروز از حجت خدا روی گردان باشد،روز به روز بر جهالتش افزوده می شود.
عدم شناخت و معرفت نسبت به امام معصوم یکی از مهمترین عوامل حصول جاهلیت می باشد. اگر کسی امام زمان خود را نشناسد و نتواند با امام زمان خویش پیوند و رابطه داشته باشد به جاهلیت مبتلا می شود و زندگی جاهلانه ای دارد. وقتی که زندگی یک شخص جاهلانه شد، مرگ او نیز مرگ جاهلی است. چرا که ثمره و میوۀ زندگی جاهلانه،مرگ جاهلی می باشد. به همین خاطر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّه»کسى که بمیرد و امام زمانش را نشناسد، مرگش مرگ جاهلیت است»
اما اگر کسی پیوند معنوی با اهل بیت داشته باشد و در هر دورانی که زندگی می کند،امام زمان خودش را به خوبی بشناسد و به این نکته اعتقاد داشته باشد که آن حضرت بر تمامی اعمال و گفتارش اگاهی و احاطه دارد، از اعمال و رفتارهای جاهلانه گریزان می باشد.
پس هر کسی در هر دورانی زندگی می کند برای این که از جاهلیت و زندگی جاهلانه رهایی پیدا کند، ناچار است که به اهل بیت رجوع کند چنانکه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به صراحت خطاب به مهاجرین و انصار این چنین فرمودندکه: « فَلَا هِجْرَهَ إِلَّا إِلَیْنَا، وَ لَا نُصْرَهَ إِلَّا لَنَا، وَ لَا اتِّبَاعَ بِإِحْسَانٍ إِلَّا بِنَا، وَ مَنِ ارْتَدَّ عَنَّا فَإِلَى الْجَاهِلِیَّه» هجرت جز به سوی ما نیست و نصرت و یاوری جز برای ما نیست و احسان جز درباره ما نیست و هر کس از ما روی بگرداند به جاهلیت باز گشته است.
همچنین انس ابن مالک می گوید: « نَظَرَ النَّبِیُّ إِلَى عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ فَقَالَ یَا عَلِیُ مَنْ أَبْغَضَکَ أَمَاتَهُ اللَّهُ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً»رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به امام علی علیه السلامنگاه کرد و فرمودند: «ای علی هر کس با کینه نسبت به تو بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است.
با توجه به علم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و آگاهی ایشان از آینده، نسبت به جاهلیتی که در آینده به وجود می اید، خبر می دهد. جاهلیتی که در دوران امامت فرزندش مهدی به وجود می آید و به مراتب سخت تر از جاهلیت قبل از بعثتش می باشد. جاهلیتی که بسیاری از انسانها به آن مبتلا می شوند.لذا برای رهایی از این چنین بلای عظیمی،یک هشدار جدی داده اند که این هشدار، راه کاری کلیدی برای در امان ماندن از جاهلیت مدرن می باشد که عبارت است از پیوند با مقام ولایی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با این بیان که: «مَنْ أَنْکَرَ الْقَائِمَ مِنْ وُلْدِی فِی زَمَانِ غَیْبَتِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً»هر کس قائم از فرزندان مرا انکار نماید، به مرگ جاهلیّت مرده است.» چه بسیار کسانی که در این روزها منکر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند.بنا بر این یکی از مهمترین راه های رهایی از جاهلیت مدرن ،آشنایی بیشتر با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و خارج نشدن از دایرۀ ولایت آن حضرت می باشد.
اگر کسی از دایرۀ ولایت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف خارج شود و امامت آن حضرت را نپذیرد،در بیابان مرگبارِ جاهلیت مدرن هلاک می شود. هر چند که خود را دوستدار علم و دانش معرفی نماید و همواره به دنبال مباحث و مسائل علمی باشد و یا جزء علما و بزرگان دینی محسوب شود.
به همین خاطر در روایات داریم وقتی که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ظهور می کندبرخی از عالمان دینی که به واسطه عدم شناخت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دچار جاهلیت مدرن شده اند، با استفاده از ایات قران کریم با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مجادله و مبارزه می کنند.امام صادق علیه السلام در این زمنیه می فرمایند: « إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ اسْتَقْبَلَ مِنْ جَهْلِ النَّاسِ أَشَدَّ مِمَّا اسْتَقْبَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ جُهَّالِ الْجَاهِلِیَّهِ قُلْتُ وَ کَیْفَ ذَاکَ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَتَى النَّاسَ وَ هُمْ یَعْبُدُونَ الْحِجَارَهَ وَ الصُّخُورَ وَ الْعِیدَانَ وَ الْخُشُبَ الْمَنْحُوتَهَ وَ إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَتَى النَّاسَ وَ کُلُّهُمْ یَتَأَوَّلُ عَلَیْهِ کِتَابَ اللَّهِ یَحْتَجُّ عَلَیْهِ بِهِ ثُمَّ قَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَیَدْخُلَنَّ عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَرُّ وَ الْقُرُّ» همانا قائم ما با جاهلان بسیار سرسخت‌تری نسبت به جاهلانی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در دوران جاهلیّت با آنها برخورد داشت، رو به رو میشود و متحمّل رنج و سختی بیشتری خواهد شد.»گفتم: چگونه چنین چیزی ممکن است؟ فرمودند: «رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در حالی به پیامبری برانگیخته شد که مردم سنگ، صخره و مجسّمه‌های چوبی را می‌پرستیدند، امّا قائم ما هنگامی قیام میکند که همه مردم برای مقابله با او به تأویل کتاب خدا و احتجاج به آن متوسّل می‌شوند.»
نتیجه گیری:
با توجه به بخشی از آیه 33 سوره احزاب، که می فرماید «لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّهِ الْأُولى» و همچون جاهلیت نخستین در بین مردم ظاهر نشوید. برخی از مفسرین با استفاده از تعبیر« جاهلیه الاولی» این نکته را بیان کرده اند که جاهلیتی در آینده رخ خواهد داد که به مراتب سخت تر از جاهلیت قبل از اسلام می باشد. برای در امان ماندن از چنین جاهلیتی باید با مقام امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف اشنا شویم و خود را تحت ولایت ایشان قرار دهیم تا نجات پیدا کنیم.