نگاه

راهکار تقویت مردم‌سالارى

هر حزب از سرمایه اعتمادى که نزد مردم دارد براى معرفى شایسته‌ترین افراد خود به مردم استفاده مى‌کند و متقابلاً هر داوطلب عضو حزب مى‌کوشد تا با عملکرد دقیق و صادقانه خود براى حزب و آینده مشترکشان موجب افزایش حیثیت شود. او مى‌داند که هرگونه عملکرد غیر صادقانه و شکست احتمالیش نه فقط به وضع کنونى او که به آینده خود و حزبى که عضو آن است خسارت وارد مى‌آورد؛ این تضمین مناسبى است براى ایفاى تعهدات نسبت‌به مردم.
سید مصطفی میرسلیم- در حکومتهاى مردم سالارى ، اداره امور کشور به دست مردم انجام مىگیرد و بدان منظور مردم نمایندگان خود را انتخاب مىکنند و به آنها وکالت مىدهند تا کشور را اداره کنند.

سؤالاتى که در این جا مطرح مىشود:

١- مردم چگونه از شرایط کشور مطلع مىشوند؟

٢- مردم به چه ترتیب به تحلیل اوضاع داخلى و بینالمللى دست مىیابند؟

٣- فرایندى که در تجزیه و تحلیل سیاسى براى مردم اعتمادبخش باشد، کدام است؟

٤- افراد واجد شرایط لازم براى بهعهدهگرفتن اداره امور کشور چگونه براى ایفاى آن وظایف مهم تربیت مىشوند و تجربه مىاندوزند و امتحان پس مىدهند؟

٥- افراد واجد شرایط لازم چگونه مىتوانند خود را به مردم معرفى کرده و اعتماد آنها را جلب کنند؟

٦- چگونه مسئولیت افراد منتخب تضمین مىشود؟

٧- چگونه اقدامات افراد منتخب از انسجام و یکپارچگى لازم براى اداره بهینه کشور برخوردار مىشود؟

٨- چگونه نتیجه عملکرد منتخبان براى انتخابکنندگان سندى مىشود براى اصلاح تصمیم شان در انتخابات بعدى ؟ پاسخ این سؤالات وابسته است به تأسیس و وجود و فعالیت قانونى و قابل نظارت تشکلهاى سیاسى یا احزاب در کشور. احزاب به اتکاى گردآورى اطلاعات و بررسیهاى کارشناسانه و تضارب آراء به نوعى شناخت گروهى دست مىیابند که متمایز از برداشتهاى صرفاَ شخصى و انفرادى است. آنها همین شناخت خود را مقدمه تجزیه و تحلیل قرار مىدهند و در ظلّ مفاد مرامنامه خود به نقادى و موضعگیرى مىپردازند و مسئولیت آن را بهعهده مىگیرند. این فرایند سیاسى توأم با مسئولیت به افزایش آگاهى مردم نسبتبه مسائل کشور و جریانات بینالمللى کمک مىکند و نیز شناختهشدن احزاب نزد مردم و آمادهشدن مردم برای پیوستن به آنها یا عضویت در آنها و بهویژه اعتمادکردن به آنها به جاى اعتمادکردن به افراد و شخصیتهایى که صرفاً با تبلیغات یا عوام فریبى و تطمیع، آراء مردم را به خود متمایل مىکنند، بدون آنکه غیر از شخص خودشان ضامنى براى ادعاهایشان داشته باشند.

احزاب براى آمادهشدن به ایفاى مسئولیت معمولاً با دقت مبادرت به گزینش اعضاء مىکنند و آنها را در فرایندى منسجم آموزش مىدهند و با واگذارى تدریجى مسئولیت، استعداد آنها را کشف و قابلیتهایشان را ارزیابى مىکنند و در عمل آنها را مىآزمایند و به برآورد دقیقى از ظرفیت و شرح صدر آنها و نیز آسیبپذیریها و خصوصا احتمال شکلگیرى خودکامگى در آنها نائل مىشوند. در احزابى که یک شبه و صرفا به مناسبت ایام انتخابات تأسیس نشده باشند، مجال لازم براى پىبردن به ویژگیهاى فردى و تواناییهاى اجتماعى و خصلتهاى اخلاقى اعضاء حاصل مىشود و احتمال نضجگرفتن رفتارهاى فرصتطلبانه کاهش مىیابد. احزاب با شناخت کامل و براساس محاسبات دقیق سیاسى، نامزدهاى خود را براى حضور در صحنه فعالیتهاى انتخاباتى به مردم معرفى مىکنند و آن داوطلبان، بدون پشتوانه، به حال خود رها و زیر فشار مقتضیات انتخاباتى درمانده نمىشوند. هر حزب از سرمایه اعتمادى که نزد مردم دارد براى معرفى شایستهترین افراد خود به مردم استفاده مىکند و متقابلاً هر داوطلب عضو حزب مىکوشد تا با عملکرد دقیق و صادقانه خود براى حزب و آینده مشترکشان موجب افزایش حیثیت شود. او مىداند که هرگونه عملکرد غیر صادقانه و شکست احتمالیش نه فقط به وضع کنونى او که به آینده خود و حزبى که عضو آن است خسارت وارد مىآورد؛ این تضمین مناسبى است براى ایفاى تعهدات نسبتبه مردم.احزاب مرامنامهاى دارند که با توجه به شرایط سیاسى داخلى و خارجى به تدوین خط مشى و برنامههای آنها میانجامد. بر اساس آن خطمشى، تصمیمگیریهاى منتخبان حزبى، اگر اکثریتى را تشکیل دهند، از یکپارچگى و انسجام و قوام برخوردار است، در مقابلِ مصوبات متشتت و پیشنهادهاى خلق الساعه افراد پراکنده یا منتخبان منفرد. آن انسجام قطعاً بر بهبود اداره امور کشور نفیاً یا اثباتاً مؤثر است و از این لحاظ از ضروریات نظامهاى مردمسالارى بهحساب مىآید و هر نظام مردمسالارى که زودتر به استفاده از چنان ویژگى نائل شود، کمتر خسارت مىبیند.در انتهاى یک دوره از ایفاى مسئولیت اگر منتخبان، به فرض در اختیارداشتن اکثریت، سربلند به درآیند، موجب رغبت بیشتر مردم به خود مىشوند و اگر شکست بخورند و عملکرد ناموجهى داشته باشند، تکلیف مردم با حزبى که اکثریت را داشته روشن مىشود؛ در حالى که اگر نمایندگان حضور غالب حزبى نداشته باشند، مردم متحیر مىمانند که مسئولیت شکست یا عقبگرد یا بروز ضعف با کیست و نمىتوانند در انتخابات بعدى تصمیم مناسبترى بگیرند.در مجموع، کمک به حضور احزاب در انتخابات، بدون نفى حضور داوطلبان منفرد، یعنى اجازهدادن به مردم برای ابراز اعتماد خود نسبتبه تشکیلات سیاسى مدنظرشان که راه خوبى است براى تقویت نظام مردمسالارى ضمن حفظ امکان انتخاب آزادانه و آگانه آنها.

https://shoma-weekly.ir/82ZKJZ