استاد «محمدعلی آذرشب» رئیس گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران است. ایشان علاوه بر این‌که سال‌ها مترجم رهبر انقلاب در مراودات و ارتباطات فرهنگی با نخبگان و فرهیختگان عربی بوده، از فعالان فکری و فرهنگی ایرانی در حوزه‌ی بین‌المللی نیز هست. همچنین در بسط اندیشه و آراء رهبر انقلاب به زبان عربی نقشی جدی داشته و با تدوین و تألیف چندین کتاب، نقشی بسزا در معرفی انقلاب اسلامی ایفا نموده است. به بهانه دیدار شرکت‌کنندگان کنگره‌ی شعر بیداری اسلامی، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری با دکتر آذرشب به گفت‌وگو نشسته‌است که در ادامه به گوشه ای از آن اشاره می شود.
*گردهمایی شعرای عرب‌زبان در محضر رهبر انقلاب چه سابقه‌ای دارد؟
یکی از برنامه‌های سفر چند سال پیش رهبر معظم انقلاب به اهواز، دیدار با شعرای عرب خوزستان بود. من برگزارکننده‌ی آن جلسه بودم که جلسه‌ی بسیار فوق‌‌العاده و عظیم و خوبی هم شد. شعرای عرب در آن جلسه احساساتشان را به نحو احسن بیان کردند و آقا اشعار آنها را گوش دادند و نقد هم کردند. چند سال پیش از آن هم در حاشیه‌ی کنفرانس مقاومت فلسطین، جلسه‌ای را با شعرای عرب در حسینیه داشتند که فوق‌‌العاده جلسه‌ی خوبی شد. در آن نشست ایشان مقدمه‌‌ی محققانه‌ای را بیان کردند که در قالب کتاب هم منتشر شد.
مروادات ایشان با اندیشمندان و هنرمندان مسلمان سابقه‌ی مفصلی دارد. جالب است برای شما بگویم که من دیده‌ام رهبر معظم انقلاب چه علاقه‌ی وافری به شعر جواهری داشته‌اند. از ایشان پرسیدم به چه خاطر علاقمند شده‌اید به شعر جواهری؟ فرمودند: «به خاطر این‌که ایشان بیدارگر است و سعی می‌کند آدم‌های خواب را تلنگری بزند و بیدارشان کند.» ایشان در جوانی اشعاری از جواهری را حفظ کرده بود که دعوت به خیزش می‌کرد. وقتی جواهری به ایران آمد و با حضرت آقا دیدار کرد، از این‌که دریافت آقا این‌همه علاقمند به اشعار او و آشنا با اشعار او است، بسیار تعجب کرد و مات و مبهوت ماند.
*در انقلاب‌های اخیر منطقه، نقش اثرگذار ملت‌ها ملت‌های عرب به‌خوبی قابل درک است. اما شما نقش نخبگان عرب را در این تحولات چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یکی از خصوصیات مهم بیداری اسلامی جهان عرب این است که به دست نخبگان نبوده است و نخبگان پشت سر جوانان حرکت کرده‌اند. پیشتاز این نهضت جوانان بوده‌اند، جوانانی که نه نام و نشانی داشتند و نه شهرتی. همان‌طور که آقا فرمودند، خواست ملی این ملت‌ها آتش زیر خاکستری بود که الان روشن شده و زبانه کشیده است. این مردم شریف یک صبر و بردباری پردامنه‌ای داشتند که بالأخره لبریز شده و حرفشان را زده‌اند. نسبت به شعر خیزش جهان اسلام هم همین مسأله هست. شعرای نخبه هنوز به این راه نیفتاده‌اند که واقعاً با این جوانان همراهی کنند. ما شعرای نخبه‌ی بسیاری در جهان اسلام داریم، ولی هنوز همگام و همسو با جوانانشان نشده‌اند. شما می‌بینید اولین شعاری که در این خیزش مطرح شد، این شعر بود: «الشعب یُرید إسقاط النظام». ولی این شعار را همین جوانان ساختند. در انقلاب ما هم همین‌طور بود. این همه شعر که در راهپیمایی‌ها می‌گویند، خودجوش است. معمولاً روشن‌فکران می‌مانند که چگونه باید به مردم برسند! شعر معروف و پرشور و پراحساسی که مردم بسیاری از مواقع آن را می‌خوانند، از یک شاعر قدیمی است که دعوت به خیزش عمومی در برابر طاغوت داشت:
*مهم‌ترین مفاهیمی که در این خیزش جهان اسلام وجود داشته و لازم است در ادبیات جهان عرب باشد، چیست؟
«کرامت». کرامت انسان‌ها مهم‌ترین مؤلفه‌ی ادبیات خیزش جهان اسلامی است. کلمه‌ی کرامت مؤلفه‌ی همه‌ی عزت‌های پایمال‌شده است. رهبر معظم انقلاب در تمام سخنانشان بر عزت و کرامت به‌گونه‌ای تأکید می‌کنند که این عزت پایمال‌شده و این آرمان‌های بر باد رفته را در وجود مردم احیا کنند؛ این‌که ای انسان‌ها شما می‌توانید نترسید و تمام قراردادهای ذلت‌بار امضاشده را بسوزانید!
